Skólablaðið

Árgangur

Skólablaðið - 01.02.1973, Blaðsíða 9

Skólablaðið - 01.02.1973, Blaðsíða 9
I hinni undarlegu vídd, þar sera likaminn mætir sálinni er staðlaða gerðin fædd, og þar lifir hún. Hún er meiri llkami en sál, meiri sál en hugur. Hún á allt það sem er fallegt, jafnvel orðið sjálft. Allt sem til er, er til til þess eins, að fegra hana. Honum er kennt það úr æsku að fegurð sé veldi konunnar og þvi lagar hugurinn sig eftir likamanum og svifur um hið gylta búr sitt, reynir aðeins að dást að fangelsi sinu. Mary Wollstonecraft, "A Vindication of the Rights of Women" Sólin skin aðeins til að brenna húð hennar og gylla hár hennar. Vindurinn blæs aðeins til að koma liti i kinnar hennar. Hafið flýtur til að baða hana. Blóm deyja með ánægju, svo að húð hennar geti legið I vökvum þeirra. Hún er kóróna sköpunarverksins. Hafdýpin eru þrædd og perlur fundnar og kórall til að hylja háls hennar skálar jarðarinnar eru opnar svo að hún geti gengið meö gull, safira.demanta og rúbina. Selskópar eru slegnir I rot með stöfum, ófsedd lömb eru rifin úr kviði móður sinnar, milj- ónir múrmeldýra, ikorna, minka refa, bjóra, chinchillna, úlfa, gaupna og annarra lltilla og fallegra dýra eru látin deyja fyrir aldur fram, svo að hún geti fengið skinn. Hegrar, strút,ar og páfuglar, fiðrildi og býflugur verða lika að gefa sinn skerf. Menn hætta lifi slnu á hlébarðaveiðum til þess að gefa henni kápur og á króko- dilaveiðum til þess að gefa henni veski og skó. Milljónir silki- orma bjóða henni gulann árangur strits þeirra, og meira að segja saumakonurnar sauma og hekla blúndur I höndunum, svo að hún geti verið klædd þvi bezta, sem fæst fyrir peninga. Karlmenn I siðmenningu okkar hafa tekið af sér allt, sem flnt er á þessari jörðu svo að þeir hafi frjálsari hendur til að rs&na alheiminn fjársjóðum, til að klæða dömuna. . Ny hráefni, nýjar aðferðir, nýjar vélar eru allar teknar í þjónustu hennar. Daman min verður því að vera aðal eyðsluseggurinn, jafnframt því, að yera aðalmerki eyðsluhæfi- leika og velgengni peninga. A meðan að maki hennar stritar í verksmiðjum, tifar hún um I fallegustu kjólunum, býr I fínustu veitingahúsunum með auðæfi hans aftaná, framaná, á fingrunum og ulnliðunum og heldur þessarri nauðsynlegu eyðslu áfram í heima- húsinu, sem er rammi hennar og svið hennar. Þar nýtur hún hins silkivafða letilifs, sem er nauð- synlegt til þess að maki hennar haldi virðingu sinni og að hún haldi hæfileikanum til að framkvæma það. Einu sinni gátu aðeins aðalskonur þótzt vera hæsta sköpunarveran, það voru aðeins hendur þeirra, sem voru nógu hvitar aðeins fætur þeirra, sem voru nógu litlir, aðeins mitti þeirra, sem voru nógu mjó, og aðeins hár þeirra, sem var nógu sltt og velræktað, en hver einasta borg- arkona, sem var nógu auðug reyndi eins og hún gat að apa eftir dömunni minni og að fylgja tízkunni þar til að daman min neyddist til að sýna sig eins og gyllta brúðu hulda risastórum rúbinum og perlum eins og dúfnaeggjum. Nú á dögum lltur drottningin af Englandi ennþá á það sem hluta af sinu konunglega kvenlega hlutverki að sýna eins mikið af fjölskyldugimsteinunum og hún getur 1 einu við allar opinberar athafnir, þótt að karlkonungarnir hafi losnað við svoleiðis sýnd- armennskuskyldur, sem eru ein- göngu lagðar á konur þeirra. Um leið og konur uhðu syningar- gripir auðæfa og stétta, komust karlar 1 nokkurns konar nafnleysi, og þær urðu einskonar aðalþunga- miðja vestrænna lista. Hjá Grikkjum hafði karl og kven- likaminn mannlega fegurð, en ekki kynferðislega. Þó virðast þeir frekar hafa dáð hinn unga karlmannslikama, kraftþrunginn og fullkominn I hlutföllum sínum. A sama hátt sýndu Rómverjar enga sérstaka kvenna dýrkun I minnis- merkjalist sinni. A endurfæðing- artimanum varð konan meira áber- andi, ekki aðeins sem móðir 1 hinni algengu gerð, Madonna col bambino, heldur líka sem fagur- fræðileg stúdia 1 sjálfu sér. Fyrst voru nakin kvenkynsform í myndum af hópum eða Adam og Evu, en smátt og smátt varð Venus til. Spillingar og lostasvipurinn hvarf af Maríu Magdalenu, en I stað varð hún sælukennd dularsýn. Myndir af ungum, ónafngreindum konum, sem aðeins voru valdar vegna fegurðar sinnar, fóru að lita dagsins ljós og afklæddust smátt og smátt og voru loks skirðar Flora eða Primavera. Málarar hófu nú að mála konur sinar, hjákonur og drottningar sem ljúfa fegurð og slepptu frek- ar fötum þeirra en gimsteinum. Súsanna fór með armbandið í bað og Helene Fouonment hélt pelsinum slnum llka. Það sem henti í málaralist, varð lika í skáldskap. Fegurð þeirra var lýst með auðæfunum sem hrúguðust I kringum þær. Hár þeirra varð gullþræðir, brúnir þeirra fílabein, varir þeirra sem rúbinar, tennur þeirra perluhlið, brjóst þeirra alabastur með lapis lasúll æðum og augu þeirra svört sem tinna. Viðkvæmni fegurðar þeirra var aukin með hinni sigildu sam- líkingu við rósirnar, og þær hvattar til að auka hana með þvi að elska, áður en þær föln- uðu. Þær voru til neyzlu. Aðrar samlíkingar töluðu um þær sem kirsuber eða rjóma, varir eins sætar og hunang og húð eins hvita og mjólk, brjóst voru sem óstrokkað smjör og hörð einsog epli . Sumir ortu llka um henn- ar glæsilega klæðnað, leggingar gegnumsærri morgunmistrinu, blúndur flngerðari kóngulóar- vefjum, smáhlutirnir sem hún lék við og góðverkin sem hún gerði. Jafnvel nú á dögum sjáum við hetjur glæpasagnanna lýsa finum drögtum, höttum, velvöldiam aukahlutum og skóm, hástéttardömunnar sinnar. Imyndunin er ekki föst á gimsteinum og blómum en það er sama áherzlan á öllu. Músarliki einkaritarinn blómstrar upp í kvenkyns stöðluðu gerðina þegar hún roðar varir sínar,býr um hár sitt og fer I eitthvað blúndukyns. Nú á dögum er þess ekki vænst af konum, nema ef þær eru Papla di Liegi eða Jackie Onassis og þá aðeins við sérlega fín tækifæri, að þær komi fram með lausnargjald konungs breitt út á líkömum sínum, en þess er vænzt að þær séu I tizkunni, velgreiddar, finar og ekki I sama kjólnum tvisvar. Ef að skylda hinna fáu hefur eitthvað minnkað, þá er það vegna þess að þannig er hún orðin skylda hinna mörgu. Staðlaðagerðin á her af þjónum Hún fær snyrtivörur, nærföt, undir- stöðuflíkur, sokka, hárkollur og hárgreiðslu fyrir utan ytri klæðnað, gimsteina og loðfeldi. Þetta er gert til að byggja upp lag fyrir lag og vaxandi markað. Fátækarikonur herma eftir þvi, falsa það fylgjast með tiskunni sem var vinsæl flyrir hálfu ári síðan, nota frumstæðar eftir- likingar. Málið er svo flókið að sérfræðingar verða að annast um það. Hártoppar stöðluðu gerðar verða að vera klæddir, greindir og málaðir af sérfræð- ingum stílsins, þótt að það sé hægt að örva þá til að vorkenna húsmæðrum sem skoða líf sitt i kvennatímaritum með þvi að álíta að hár þeirra fái ævilanga mýkt með sápu og vatni. Montið er því miður oft minna uppöryandi en hitt. Hver kona á I sér þann draum, á meðan hún er ung og félagslynd að hún geti hoppað upp félagslega stig- ann og skyggt á þennan munað með náttúrulegri fegurð einni. Ef þetta getur gerzt sem ekki oft er er þvi nefnilega haldið fyrir framan augu allra. 'Fullar af von,bjartsýni og metorðagirni skoða ungar konur sið- ustu gerðina af stöðluninni sem kemur fram I Vogue, Nova, Queen og hinum finu blöðunum þar sem sýningarstúlk- urnar stara. á^meðal auglýsinga um stórkostlegar fasteignir, loðfeldi og gimsteina. Nú á dögum er gerð tizkunnar á hverju ári undir miklum áhrifum frá kventeiknurum I Bretlandi sem beina spjóti sinu að hinni vinnandi stúlku, og leggja áherzlu á breytileika, þægindi og einfalda, áberandihluti. Það er ekki lengur til neitt eitt andlit ársins. Meira að segja Twiggy varð að, takmarka sig við fáar framkomur á meðan að Rækjan starfaði I New York. Samt er staðlaða gerðin ennþá sigursæl. Hún hefur bara leyft sér smá- breytingar. Staðlaða gerðin er hin eilifa kvenlega Hún er kynhluturinn, sem allir karlmenn þrá og allar konur. Hún er hvorukyns þvi hún hefur ekkert kynlif I sér. Gildi hennar sést aðeins á þeirri löngun sem hún kemur upp hjá öðrum. Hún þýrfti ekki að fá neitt þvi að hún er verðlaun þeirra sem fá eitthvað. Hún þarf aldrei að gefa neina sönnun á siðferðilegu eðli sínu þvi að dyggðin skin úr fegurð hennar og aðgerðarleysi hennar. Ef að hún sæist með karlmanni sem hefði engan rétt til hennar yrði henni ekki refsað þvi að hún er siðferð- islega hvorukyns. Málið er eingöngu karlkyns keppinauta. Með sakleysi sinu getur hún rekið menn' I brjálæði og strið. Þvi meiri. erfiðleikum, sem hún veldur þvi frægari er hún og þvl meira sem hún á þvl æstari verður hún. Enginn vill vera með stelpu, sem er þannig að fegurð hennar er óskiljan- leg öllum nema þeim sem er með henni og því bjóða karlar stöðluðu gerðina velkomna’ og þess vegna beinir hún smekk þeirra inn á þá mest viðurkenndu gildisstaði Önnur hlið á peningnum er goðsagan um sterku svörtu konuna, hin er heimska falllega hvíta ljóskan. Hviti maðurinn breytti hvitu konu- nni I veiklundað, veikbyggt,viðkvæmt frik, dóphit og stillti henni siðan upp á altari; hann breytti svörtu konunni I sterka, sjálfstrauSta valkyrju og rak hana fram 1 eldhús. Hviti maðurinn breytti sjálfum sér I allsráðandi stjórnanda og settist I betri sæti. Elridge Cleaver Samliking svörtu geldinganna Sál á is 1968_hlsL_l62__ þótt að það gæti verið að þeir væru á móti þessu þvi að sumir hlutar þeirra^ samsvara ekki þeirra vilja. Fótamaðurinn getur vel elt pínupilsin, gægjugaurinn getur verða að dást að þeim I laumi. Það eru strangartakmarkanir á hinni stöðluðu gerð þvl að ekkert má trufla virkni hennar sem kynhlutar. Hún má vera xklaedd I leður á meðan hún getur ekki meðhöndlað mótórhjól, hún má vera klædd I gúmmi en það ætti ekki að benda á það að hún sé ágætur kafari eða vatnsskiðakona. Ef hún er I leikfimisfötum er það gert til þess að undirstrika hve litil leikfimismanneskja hún sé. Hún getur llka setið á hestbaki mjúk og boginn en hún má ekki beygja sig niður og teygja rassinn upp I loftið. Hún er lika virkasti sölumaður gæða þessarar jarðar vegna þess að hún er merki eyðsluhæfileika og aðaleyðsluseggurinn. ;ta er dýrt. Dýrðargeislx hefur Ið fyrir formi, llningum og sniði. raælt með gegnumsæjum blússum og ipnisandinn verður að fá að blómstra,sígu hálsmáli, þótt að sá maður -i • » ™ rt-i r\cr -PT hpr'ifl.qf'. 1,-^vtvt Tr-i * fm'foTi b-nnnr> nrvi .< íeið og fleiri og fleiri berjast stöðuna efst I skúffunni svo að sem kann vel við feitar konur finnist hann 34.

x

Skólablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skólablaðið
https://timarit.is/publication/782

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.