Morgunblaðið - 07.07.2021, Síða 14

Í Morgunblaðinu 3.
júlí sl. fylgir Morg-
unblaðið eftir viðtali
sem haft var við Guð-
mund Þórðarson,
sviðsstjóra botnsjáv-
arsviðs Hafrann-
sóknastofnunar, tveim-
ur dögum fyrr. Í
umfjöllun Morg-
unblaðsins er látið að
því liggja að Guð-
mundur hafi í viðtalinu svarað þeirri
gagnrýni sem stofnunin hefur orðið
fyrir vegna arfalélegs árangurs við
stjórnun fiskveiða og þá aðallega
þorskveiða undanfarna áratugi.
Þetta er að sjálfsögðu fráleit nið-
urstaða hjá blaðinu og vil ég leyfa
mér að benda á nokkur atriði máli
mínu til stuðnings. Guðmundur
bendir m.a. á breytingar í metinni
stofnstærð þorskstofnsins sl. 40 ár
eða svo. Til að viðkomandi upplýs-
ingar séu marktækar þarf að sjálf-
sögðu að tilgreina hvort um upp-
runalegar mælingar sé að ræða eða
hvort hentugleikabreytingar eins og
aldurs/aflagreining eða ofmats/
vanmatsbreytingar hafi átt sér stað
eftir að frumtölur mæl-
inga lágu fyrir. Sann-
leikurinn er nefnilega
sá að vísindamenn Haf-
rannsóknastofnunar og
erlendir félagar þeirra
hafa um áratuga skeið
verið að aðlaga og
breyta mælingatölum
til að þær falli betur að
þekkingu sem er röng í
grunninn. Í eldri upp-
reiknuðum stofn-
stærðum er heilmikil
þyngd sem aldrei var
til en helgast af minni náttúrulegum
afföllum vegna góðrar grisjunar og
bættra vaxtarskilyrða. Þ.e. aflinn
var mikill vegna þess að mikið var
veitt og vöxtur og nýliðun að sama
skapi góð. Breytingin sem verður
þegar Hafró og félagar ná fullum
tökum á veiðinni fyrir um aldarfjórð-
ungi er skelfileg. Ef einhver búfræð-
ingur hefði tekið slíkar ákvarðanir
fyrir hönd bænda og búfjár væri sá
hinn sami löngu kominn bak við lás
og slá og þá fyrst og fremst vegna
dýraverndarsjónarmiða.
Ég hef haldið því fram í greinum í
blaðinu að orkukostnaður öldrunar í
þorskstofninum geri meira en að éta
upp vöxt þess verndaða og að aukin
ljós að tekist hafi að ofveiða stofn
með helmingi minni veiði en hann
þolir og áður fyrr þótti eðlileg.
Kostnaður öldrunar í vistkerfum er
ekki ólíkur kostnaði öldrunar í þjóð-
félögum. Þegar upp er staðið hljóta
afskipti manna af vistkerfum að taka
mið af skynsamlegum búskaparsjón-
armiðum. Engum dettur í hug að
færa meginslátrun sauðfjár í þrjú til
fjögur ár úr hálfu ári og flestir gera
sér grein fyrir afleiðingunum og
kostnaðinum ef það væri gert.
Það vill oft gleymast að verndun
einnar tegundar eða hluta einnar
tegundar kemur niður á öðrum teg-
undum eða öðrum hluta sömu teg-
undar. Það væri verðugt viðfangs-
efni fiskifræðinnar að meta áhrif
þorskverndunar á viðgang humars,
rækju, loðnu, sandsílis og nýliðunar
þorsks. En einhverra hluta vegna
virðast vísindamenn ekki hafa mik-
inn áhuga á þessum áhrifum og til-
greina gjarnan hnattræna hlýnun
sem ástæðu fyrir hrakförunum, jafn-
vel á svæðum þar sem sjór hefur
frekar farið kólnandi frá aldamótum.
Langvarandi smáfiskaverndun
þar sem hlutfall fjölda í afla var látið
ráða lokunum svæða er með því vit-
lausasta sem ég hef séð og hefur
stórskaðað fiskveiðar við Ísland
lengi. Að vernda það sem mest er af
á kostnað þess sem lítið er talið af
ber ekki vott um skynsemi gerenda.
Slíkar aðferðir eru til þess fallnar að
gera lífsbaráttuna harðari og auka
náttúruleg afföll. Sem betur fer virð-
ist eitthvert lát á þessari að-
ferðafræði undanfarið.
Að lokum vil ég þakka Morg-
unblaðinu fyrir góða birtingu greina
minna í gegnum árin og leyfi mér að
vona að einhverjir geti notað þær til
að auka skilning sinn á lífríki hafsins
eða brýnt þekkingu sína með því að
reyna að hrekja það sem þar kemur
fram. Ég vil jafnframt óska þess að
blaðið festist ekki um of í hags-
munaáróðri stórútgerðarinnar sem
virðist ekki hafa áhuga á að sinna
því mikilvæga og nauðsynlega hlut-
verki að grisja fiskistofna fyrir ný-
liðun og vexti. Ég þykist vita að
smábátasjómenn og aðrir notendur
umhverfisvænna veiðarfæra séu
mun betur til þess fallnir að sinna
þessu brýna hlutverki og tel að blað-
ið gæti gert þjóðinni mikið gagn
með því að halda því sjónarmiði vel
á lofti.
Eftir Sveinbjörn
Jónsson »Er hugsanlegt að er-
lendir samstarfs-
aðilar Hafrannsókna-
stofnunar séu að þjóna
öðrum hagsmunum en
íslenskum?
Sveinbjörn Jónsson
Höfundur er sjómaður og
ellilífeyrisþegi.
svennij123@gmail.com
Um mælingar og aflamark
samkeppni ungviðis og afrán, sem er
þorskstofninum eðlilegt, sjái um að
afleiðingar ofverndunar geti verið
neikvæðar fyrir mögulegan afla.
Auk þess kemur vanveiðin í veg fyrir
að fiskur gangi af öðrum hafsvæðum
inn á Íslandsmið og eykur líkurnar á
að hann fari héðan í fæðuleit og sé
veiddur utan Íslandsmiða. Við slík
skilyrði þarf oft að grípa til leiðrétt-
inga og biðin eftir góðri nýliðun á
það til að dragast á langinn og
bregðast að lokum. Er hugsanlegt
að erlendir samstarfsaðilar Haf-
rannsóknastofnunar séu að þjóna
öðrum hagsmunum en íslenskum?
Þrátt fyrir ábendingar mínar um
breytilega orku bak við hvert kíló af
afla miðað við aldur aflans og stærð
stofnsins hef ég ekki séð nokkra við-
leitni vísindamanna til að meta það
og ég er nokkuð viss um að ef það
væri gert heiðarlega myndi koma í
14
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. JÚLÍ 2021
Já hvers vegna var
þetta ekki gert, að
sameina þessa tvo rík-
isbanka, Íslandsbanka
og Landsbanka, í einn
og skapa við slíka sam-
einingu meiri háttar
hagræðingu í banka-
kerfinu, í stað þess að
einkavæða Íslands-
banka verulega undir
markaðsvirði? Við
slíka sameiningu hefði verið hægt að
nýta eigið fé Íslandsbanka 100%; um
200 milljarða strax til
að greiða niður of-
urskuldir ríkissjóðs.
Við þá sameiningu hefði
verið hægt að lækka
eigið fé Landsbanka
verulega, um að
minnsta kosti sömu
upphæð, trúlega mun
meira. Erum hér
kannski að tala um 450-
500 milljarða. Það sem
á vantaði hefði verið
hægt að rukka svo
skattaeign ríkissjóðs
hjá lífeyrissjóðunum
með einfaldri lagasetningu.
Þannig hefði verið hægt að koma í
veg fyrir meiri háttar skattahækk-
anir á einstaklinga og fyrirtæki um
ókomin ár og stórlækka skuldir rík-
issjóðs. Já hvers vegna var það ekki
gert? Viljinn er allt sem þarf!
Eftir Guðmund
Jónas Kristjánsson
Guðmundur Jónas
Kristjánsson
» Þannig hefði verið
hægt að koma í veg
fyrir meiri háttar
skattahækkanir á ein-
staklinga og fyrirtæki
um ókomin ár.
Höfundur er bókhaldari og ritari
Frelsisflokksins.
gjk@simnet.is
Hvers vegna voru
Íslandsbanki og
Landsbanki ekki
sameinaðir? Nú líður að kosn-
ingum, og fyr-
irsjáanlegt virðist mér
nú hvað verði minn-
isstæðast er yfirstand-
andi kjörtímabili er
lokið:
Fyrst er að nefna
kórónudrepsóttina:
Vegna þess að þjóðin
gat nú sýnt svo mikla
samstöðu gegn henni
að hún virtist með því sanna að hún
er orðin einhver fremsta og þrosk-
aðasta lýðræðisþjóð í heimi og hefur
þar með sannað gildi sitt sem fá-
menn og náskyld eyþjóð.
Annað var þó ólýðræðislegra, er
störf Alþingis tengd utanríkismálum
gerðust svo ógegnsæ að það þurfti
stjórnarandstöðuflokka til að varpa
ljósi á ESB-málin fyrir kjósendur.
Var þetta dæmi um flóknara um-
hverfi í utanríkismálum; sem skýrð-
ist ekki fyrr en nær dró kosningum!
Það þriðja virðist
mér þó, sem og kven-
réttindakonum, minn-
isstæðast: En það var
hvernig konur virtust
blómstra í fjölmiðlum,
hvort heldur sem var í
dagblaðaskrifum ráð-
herra og þingmanna
eða sem viðmælendur
stofnana í sjónvarpi.
(Að ógleymdum ljóð-
skáldum og útvarps-
konum.) Virtist þetta
endurspegla yfirburða-
höfðatölu kvenna sem var orðin í
menntakerfinu.
Þetta þykir mér minnisstæðast,
sem starfsmanni á hjúkrunarheimili,
er ég leit þar djörfung minna upp-
rennandi samstarfskvenna.
Dæmi um það varð mér að ljóði er
ein námskonan hugleiddi framtíð-
arsýn kvenna og var innblásin af for-
dæmi Katrínar Jakobsdóttur for-
sætisráðherra, í ljóði mínu sem
heitir: Hringdansararnir hégóm-
legu:
Sporgöngukonur þessarar ólympsgyðju
segja það þó ekkert gefa sér hér,
þótt þær flykkist berbrjósta niður
aðalstrætið okkar,
því brjóstin séu jú bara hégómleg júgur!
Og þær geti nú svosem gert sér hvað
sem er
án þess að karlarnir þvælist þar fyrir að
ráði,
þótt þeir geti svosem verið góðir til síns
brúks …
„Konur eru bara öðruvísi“
segir nú nýi kven-forsætisráðherrann
okkar hreykin.
Þótt enn finnist svosem hreinar karla-
stéttirnar …
Eftirmæli kvensællar
ríkisstjórnar
Eftir Tryggva V.
Líndal » Virtist þetta
endurspegla
yfirburðahöfðatölu
kvenna sem var orðin
í menntakerfinu.
Tryggvi V. Líndal
Höfundur er skáld og menningar-
mannfræðingur.
Almáttugi skapari,
þú höfundur og full-
komnari lífsins!
Þakka þér fyrir
dásamlegt undur sköp-
unar þinnar. Þakka þér
fyrir lífið og fegurð
þess, leyndardóma og
tilgang. Blessaðu ný-
fædd börn þessa
heims. Við biðjum þig
að halda þinni eilífu
verndarhendi yfir þeim. Leyfðu þeim
að þroskast, dafna og vaxa á sem eðli-
legastan hátt og blessaðu foreldra
þeirra og þau önnur sem að uppeldi
þeirra kunna að koma með einum eða
öðrum hætti. Blessaðu svo lífsgöngu
allra barna þinna og samskipti þeirra
við samferðamenn. Hjálpaðu okkur
að sýna þeim hlýju og kærleiksríka
umhyggju, skilning og þolinmæði.
Aga þau í kærleika en skamma þau
ekki svo þau fái blómstrað sem falleg-
ast og best eftir þeim náðargjöfum
sem þú hefur og vilt úthluta þeim.
Gefðu að þau mættu
fá að heyra um náð þína
og miskunn, kærleika,
fyrirgefningu og frið og
þá djúpu lífsins ham-
ingju sem því fylgir í öll-
um aðstæðum lífsins.
Líka í þeim erfiðu og
sáru. Þegar mótlæti eða
vonbrigði kunna að
sækja á, möguleg óá-
sættanleg höfnun eða
ranglæti. Vilt þú þá
leyfa þeim að finna fyrir
þinni umvefjandi hugg-
andi og nærandi, uppörvandi og
huggandi nærveru, sem og í öllum
öðrum aðstæðum.
Gef þeim að upplifa að þau eru val-
in í lið lífsins og fá að spila með þér til
eilífs sigurs, þrátt fyrir allt sem kann
að mæta þeim í þeim flókna leik sem
lífið er eða ævigangan öllu heldur.
Forðaðu þeim frá öllu illu og leið
þau frá slysum og hættum, sjúkdóm-
um og hvers konar ranglæti, óáran,
háska og tjóni og leið þau í gegnum
lífið og örugglega heim í himininn
þinn þegar ævi þeirra lýkur.
Viltu umvefja þau, blessa og leiða
með styrkri kærleiks- og friðgefandi
lífsins hendi þinni um langa og far-
sæla ævi og veita þeim af þínum anda
og visku úr þínum lífgefandi kær-
leiks- og friðarbrunni svo þau geti
orðið þér til dýrðar, samferðafólki
sínu til blessunar og þannig sjálfum
sér til farsældar og heilla.
Þess biðjum við þig samkvæmt
þínu boði í frelsarans Jesú nafni.
Amen.
Með samstöðu-, kærleiks- og frið-
arkveðju.
- Lifi lífið!
Eftir Sigurbjörn
Þorkelsson
Sigurbjörn Þorkelsson
» Blessaðu nýfædd
börn þessa heims.
Við biðjum þig að halda
þinni eilífu verndar-
hendi yfir þeim. Leyfðu
þeim að þroskast, dafna
og vaxa á eðlilegan hátt
Höfundur er ljóðskáld og
rithöfundur og aðdáandi lífsins.
Bæn fyrir nýfæddum börnum
Nú finnur
þú það sem
þú leitar að
á FINNA.is