Fiskifréttir - 15.06.1990, Qupperneq 9

föstudagur 15. júní
9
Veððarfæri
Guðni Þorsteinsson
Norska
smáfiskafælan
Pað fer víst ekki á milli mála, að í
veiðafærapistlunum í Fiskifréttum
er býsna oft fjallað um vörpugerð-
ir, sem eiga að hlífa smáfiski og
smárækju. Þetta er sem betur fer
ekkert einkaáhugamál undirritaðs
eða Flafrannsóknastofnunarinnar
heldur sér þess víða stað, að menn
hafi áhuga á að vernda ungviði
nytjastofna. Þannig má vart opna
erlend fiskveiðitímarit án þess að
rekast á greinar um leggpoka og
fæluvörpur ýmis konar. Einn kyn-
legasti kvisturinn á þessum meiði
er norskur útbúnaður sem þar í
landi kallast trollex en hér er kosið
að kalla smáfiskafælu. Aðeins var
imprað á þessum útbúnaði í pistli
þ. 9.3. sl. og því hálft í hvoru lofað
að fjalla um þetta tól síðar og er
hér verið að efna það loforð.
Útbúnaðurinn
Útbúnaðurinn, sem á að flokka
smáfiskinn frá og sleppa honum út
úr belgnum, er sýndur á 1. mynd.
Er þar fyrst um að ræða net, sem
leiðir allan fisk upp á við í belgn-
um. Fælunet þetta, sem merkt er
A á myndinni verður að vera smár-
iðið til að koma í veg fyrir ánetjun.
Næst kemur skiljugrindin (B á
teikningunni). Hún er úr málmi og
er fjarlægð á milli rimla valin þann-
ig, að undirmálsfiskur sleppi út en
stærri fiskur hrekist niður að neðra
byrði þar sem gat er á grindinni (C
á teikningunni) og þar í gegn fer
svo fiskurinn, sem ekki kemst í
gegnum grindina, og lendir síðan
aftur í poka. Þess má geta, að
grindur úr áli hafa reynst of veikar.
Til þess að smáfiskurinn, sem
sleppur í gegnum grindina, komist
út úr vörpunni er talsvert net tekið
úr belgnum, eins og sýnt er á teikn-
ingunni. Þar sem op þetta lokast sð
aftan, merkt D á teikningunni,
verður möskvastærð að vera lítil til
þess að fiskur, sem sleppur út um
grindina, ánetjist ekki eða syndi
jafnvel í gegnum þetta net inn í
belginn að nýju. Er jafnvel haft
segl á þessum stað. Loks er stund-
um höfð keðja að ofanverðu á milli
grindarinnar B og aftara netsins D
til styrktar og til þess að útbúnað-
urinn haldist í réttum skorðum.
*
Arangur
Enda þótt þessi útbúnaður sé
býsna flókinn, hefur hann reynst
vel í tilraunum eins og myndir 2 og
3 sýna. Hvort sem um þorsk eða
ýsu er að ræða, minnkar veiði á
undirmálsfiski gífurlega mikið, án
þess að verulegt magn tapist af
stórum og nýtanlegum fiski. En
auðvitað má hafa áhrif á lengdar-
dreifingu fisksins sem veiðist með
því að breyta bili á milli rimla í
grindinni. Til þess að fylgjast með
því hvað sleppur út., var hafður
fínriðinn poki yfir útgönguopinu á
belgnum. í tilrauninni var pokinn
1. mynd: Skýringarteikning af norsku smáfiskafæiunni. A: netfæla, B: grind, C: op aftur í poka, D: smáriðið net.
Frekari skýringar í texta.
IVeidist Usieppur
Lengd (cm )
2. mynd: Veiðihlutfall af þorski eftir lengd með smáfiskafælu.
klæddur, þannig að ekkert slapp út
um hann. Súlurnar á myndum 2 og
3 sýna því eingöngu hversu mikið
fer út um grindina. Með því að
nota venjulegan pokariðil, sleppur
síðan eitthvað til viðbótar út um
pokann. Þess skal getið, að Norð-
menn nota 135 mm riðil í poka,
þegar polýamíð (nælon) er notað í
netið en 145 mm, þegar um polýet-
hýlen er að ræða.
Auk þorsks og ýsu fengust karfi
og ýmsar kolategundir við þessar
tilraunaveiðar. Alls slapp um 85%
kolans, enda sleppur koli vel út um
rimla vegna hins flata vaxtarlags.
Karfinn slapp einnig í allt of miklu
magni út um grindina, eins og fram
kemur á 4. mynd. Er greinilegt að
stytta verður bil á milli rimlanna,
þegar verið er á karfaveiðum.
Vandamál
Ætla mætti, að það væri talsvert
umhendis að vera með stífa grind í
belg á venjulegri fiskivörpu. Norð-
menn láta þó ekki illa af þessu,
þegar þess er gætt að hafa þennan
umbúnað nógu langt frá pokaend-
unum til þess að hann verði ekki
fyrir, þegar verið er að slá stroffum
á belginn, þegar mikið er í.
Eins og gefur að skilja getur
grindin stíflast, ef stórir hlutir lif-
andi eða dauðir berast aftur eftir
belgnum. Af sjávarbúum má nefna
hákarl og beinhákarl en af dauðum
hlutum má nefna grjót og drasl ým-
is konar.
Þess má geta að lokum, að
Norðmenn ætla að prófa ýmsar út-
færslur smáfiskafælum á þessu ári
og ætti þá að koma betur í ljós,
hvernig þessi útbúnaður reynist í
hita bardagans.
Heimild:
Larsen, R.B. 1990: A new app-
roach of size selectivity in com-
mercial codfish trawls using the
“trollex“ system. Vinnunefndar-
fundur Alþjóðahafrannsóknaráðs-
ins um veiðarfæri í Rostock í apríl
1990.
VeidistDsieppur
3. mynd: Veiðihlutfall af ýsu eftir lengd með smáfiskafælu.
4. mynd: Veiðihlutfall af karfa eftir lengd með smáfiskafælu.