Heilsuvernd - 01.06.1993, Side 8

gætu verið þannig að menn greiddu
einhverja ákveðna krónutölu en
fengju síðan upphæðina að langmestu
leyti til baka þegar komið væri með
hlutinn til eyðingar. Þá yrði aðeins
tekinn beinn kostnaður við að eyða
hlutnum eða losna við hann. Með
þessu móti hefðu menn fjárhagslegra
hagsmuna að gæta sem yrði hvati til
þess að skila ónýtum hlutum til eyð-
ingar. Ég er raunar þeirrar skoðunar
að þeim sjónarmiðum sem ég set hér
fram sé að vaxa fylgi hér á Islandi.
Það er ekki langt síðan menn urðu
daufir í dálkinn þegar á slíkt skilagjald
var minnst en nú koma menn tíðum á
minn fund til þess að leggja áherslu á
að skilagjöld verði lögð á í mun ríkara
mæli en þegar er gert.
Þótt slík skilagjöld væru tekin upp
er fortíðarvandinn samt til staðar. Bíl-
hræ og annað sem valda bæði sjón-
mengun og annarri mengun. Það
verður hlutverk Umhverfisráðuneyt-
isins að beita sér fyrir því að úr þess-
um fortíðarvanda verði leyst og um
það verður ráðuneytið að hafa sam-
starf og samvinnu við sveitarfélögin í
landinu."
VILL FJÖLGA
FRIÐLÝSTUM
SVÆÐUM
Nú þykir umgegni um vinsæl en oft
viðkvæm svæði stundum miður góð á
íslandi. Því var Össur spurður að því
hvort til stæði að auka verndun
ákveðinna svæða eða friðlýsa fleiri
svæði á landinu.
„Sem gamall líffræðingur hef ég
mikinn áhuga á því að fjölga friðlýstum
svæðum. ísland hefur upp á margs
konar auðlindir að bjóða og ein þeirra
er náttúrufegurð. Það hefur verið
tekin um það pólitísk ákvörðun að
nota náttúrufegurð landsins sem
auðlind og auka ferðamannastraum til
landsins. í framhaldi af því er augljóst
að það þarf að samþætta náttúru-
vernd og ferðamannaiðnað betur en
gert hefur verið til þessa.
Viðkvæm og vandmeðfarin svæði
hafa oft mikið aðdráttarafl á ferða-
menn. Þessi svæði þarf að merkja
betur og en gert hefur verið til þessa
og leiðbeina fólki hvert það má fara og
hvernig það á að ganga um viðkom-
andi svæði. Það þarf einnig að vekja
meiri athygli á sérkennilegum nátt-
úruperlum á íslandi. Þær eru þöl-
margar eins og menn vita, en oft og
tíðum torfundnar vegna þess að engin
skilti eða vegvísar vísa fólki veg að
þeim. Ég held því fram að á þessu
sviði megi sameina ferðamannaiðnað-
inn og náttúruvernd á jákvæðan
hátt.“
ÁTAK í
FRÁVEITUMÁLUM
NAUÐSYNLEGT
Össur er spurður um hvar hann
telji helst pott brotinn í umhverfismál-
um hér á landi:
„Þar nefni ég fyrst og fremst frá-
veitumálin. Það liggur fyrir að víða
eru þessi mál í miklum ólestri. Þetta
er erfitt mál, vandamál má segja, ekki
síst vegna þess að það er mjög kostn-
aðarsamt að kippa því í liðinn. Sér-
fræðingar á vegum Umhverfisráðu-
neytisins hafa farið um landið þvert og
endilangt og eru nú að vinna að
skýrslu um fráveitumálin. Það má
segja að það sé fyrsta skrefið að fá
heildaryfirsýn yfir vandann og úr því
ættum við að fara að geta lagt fram
tillögur til úrbóta.
Til skamms tíma hefur sorp-
brennsla líka verið töluvert vanda-
mál. Sorp var brennt á opnum ösku-
haugum þar sem það brann við lágan
hita og þar með skapaðist líka nokkur
mengun. Enn þann dag í dag má sjá
opna sorpbrennslu jafnvel í nágrenni
blómlegra byggðarlaga og í næsta
umhverfi við fjölförnustu þjóðvegi
landsins. Þetta er vitanlega mikið lýti
á umhverfinu og ekki nema von að
ferðamenn hafi það á orði að um sóða-
skap sé að ræða. SKk sorpbrennsla
veldur sjónmengun og ekki er heldur
hægt að líta fram hjá því að ýmis
meindýr sækja í slíka sorphauga. Þá
má og benda á að þar sem sorp-
brennsla fer fram við lágan hita mynd-
ast ýmis mengandi efni t.d. díoxíð.
Það er hins vegar staðreynd að
sveitafélögin eru almennt orðin með-
vituð um nauðsyn þess að færa þessi
sorpbrennslumál til betri vegar. Fjár-
Framhald bls. 51
Jákvæð viðhorf til umhverfismála
Könnun á viðhorfi íslendinga
til umhverfismála sem Um-
hverfisráðuneytið fékk Hagv-
ang til þess að gera staðfestir,
svo ekki verður um villst, að
Össur Skarphéðinsson um-
hverfisráðherra hefur lög að
mæla þegar hann segir að Is-
lendingar séu nú að vakna til
vitundar um nauðsyn þess að
huga að umhverfismálum.
Flestir hefðu sennilega talið
það fyrirfram að Islendingar
hugsuðu meira um budduna
sína en umhverfi sitt, en um-
rædd könnun sýndi hins vegar
að svo er ekki. 70,5% þeirra sem
svöruðu í könnuninni lögðu
meiri áherslu á umhverfisvernd
en hagvöxt en 29,5% töldu hag-
vöxt mikilsverðari en umhverf-
isvernd.
Umrædd könnun leiddi í Ijós
að af einstökum þáttum um-
hverismála hafa íslendingar
mestar áhyggjur af jarðvegs- og
gróðureyðingu, en síðan koma
áhyggjur af förgun hættulegra
úrgangsefna og mengun fiski-
miðanna. Það kom líka í ljós að
íslendingar hafa yfirleitt ekki
áhyggjur af útrýmingu dýra-
tegunda. Helst höfðu þeir þó
áhyggjur af rjúpunni.
Það vakti líka athygli að fólk
hafði áhyggjur af eyðingu
ósonlagsins og gróðurhúsa-
áhrifum jafnvel þótt það viður-
kenndi að það vissi lítið um þau
mál. Aðeins 20% þeirra sem
svöruðu í könnuninni töldu sig
vita hvað gróðurhúsaáhrif
væru og hverjar væru orsakir
þeirra.