Strandapósturinn - 01.10.2001, Side 85

Séra Þorsteinn kenndi okkur og hef ég alltaf talið hann með
mínum bestu kennurum. Mannkostirnir komu vel í ljós er hann
meðhöndlaði unglinga á viðkvæmu aldursskeiði. Fermingarund-
irbúningurinn var kannski ekki langur og utanbókarlærdómur á
ótal sálmum fór að mestu fyrir ofan garð og neðan. Samt er það
þannig að þegar ég heyri getið um góðan prest þá kemur mér
séra Þorsteinn fyrst í hug. Séra Þorsteinn situr í Arnesi til 1943
en flyst þá til Dýrafjarðar og er þar í nokkur ár eða þar til hann
verður Fríkirkjuprestur í Reykjavík.
Aður fyrr var fátt úrræða er barnaskóla sleppti. En á þessum
árum voru héraðsskólarnir komnir til sögunnar. Það er ekki á
neinn hallað þó sagt sé að þar hafi Jónas Jónsson frá Hriflu unn-
ið mesta stórvirkið sem unnið hafði verið í menntamálum al-
mennings frá upphafi. Með tilkomu héraðsskólanna gafst í
fyrsta sinni venjulegu alþýðufólki kostur á menntun með viðráð-
anlegum hætti. Ekki er nokkur vafi á því að héraðsskólarnir ollu
byltingu í lífi íslenskrar alþýðu.
Ungt fólk úr sveitum og sjávarþorpum gat nú komist í skóla,
lært almenn fræði og það sem kannski var mest um vert, komist
að raun um að þau gátu líka lært. Það voru ekki bara synir og
dætur höfðingja og ríka fólksins sem gátu tileinkað sér hin æðri
fræði. Það eitt að uppgötva þetta gaf þessu unga fólki sjálfstraust
sem gerði því fært að takast á við lífið. Þetta varð íslenskri alþýðu
ómetanlegt og olli straumhvörfum í íslensku þjóðlífi. En jafn-
framt fól þetta í sér ákveðinn dóm fyrir dreifbýlið. Menn komust
að því að annars staðar var líka lifað lífi sem gat verið forvitni-
legt að skoða nánar og kannski var það betra og glæsilegra en
kotið heima. Hnútarnir leystust og böndin losnuðu. Margir af
þeim er fóru í héraðsskólana fóru í frekara nám sem svo ekki
nýttist heimabyggðinni, einfaldlega af því að ekki var þörf fyrir
menntun þeirra í heimahéraði.
Trú þeirri hugsjón sinni, um að menntun væri máttur, sendu
þau Sigríður og Pétur öll sín börn í héraðsskóla fljótlega eftir
barnaskólanám. Oll fóru þau svo í frekara nám sem átti eftir að
nýtast þeim í lífsbaráttunni. En sú barátta var ekki háð á býlinu
í Reykjarfirði, enda ekki vettvangur til að nýta sína menntun þar.
Þannig að segja má að með því að hugsa meira um hag barna
83