Morgunblaðið - Sunnudagur - 15.08.2021, Blaðsíða 15

Allir geta lent í netsvindli
Annað sem komist hefur til hámæla í um-
ræðunni eru svokölluð BEC-brot (e. bus-
iness email compromise) þar sem óprúttnir
aðilar ná að brjótast inn í tölvupóstsamskipti
í þeim tilgangi að hafa pening af fyr-
irtækjum. „Þeir eru þá búnir að brjótast inn
í tölvupóstinn þinn eða þeirra sem þú átt í
viðskiptum við og breyta greiðsluupplýs-
ingum. Maður hefur heyrt alveg ótrúleg
dæmi af þessu,“ segir Ragnar.
Það sem oft er stólað á í BEC-brotum er
að sá sem brýst inn í tölvupóstinn nái að
þykjast vera einhvers konar yfirvald eða yf-
irmaður þess sem eigi svo að framkvæma
millifærslu eða gefa upplýsingar eins og
fljótt og auðið er. Frægt dæmi um þetta var
þegar John Podesta, sem fór fyrir forseta-
framboði Hillary Clinton í Bandaríkjunum,
fylgdi slóð á falskri öryggisviðvörun frá Go-
ogle og sló inn lykilorð sitt sem svo varð til
þess að gögnum frá demókrötum var lekið.
„Þetta hefur minnkað núna með tveggja
þátt auðkenningu,“ segir Ragnar. „Nú er
mun erfiðara að komst inn í tölvupósta. En
það hefur auðvitað verið mikið um svona
svindl bara hér á Íslandi til dæmis. Þú ert í
viðræðum við einhverja sem vilja skipta við
þig og svo kemur að því að það eigi að
borga en um leið og þú ert búinn að borga
er þessi peningur farinn.“
Ef marka má könnun sem gerð var í
Bandaríkjunum fyrir stuttu er það flökku-
saga að eldra fólk falli frekar fyrir nets-
vindli en yngra, að minnsta kosti þegar
kemur að netverslunarsvindli. Ungt fólk er
meira að segja líklegra til að falla fyrir slíku
gabbi þótt eldra fólk sé líklegra til að tapa
hærri fjárhæðum þegar það hefur verið
svikið.
Ragnar segir að allir geti lent í netsvindli.
„Sérstaklega með stóru svindlin sem herja á
fyrirtækin. Þar er náttúrulega fólk á öllum
aldri sem getur tapað upp undir hundruð
milljóna.“
Mikilvægt að láta vita
Þeir sem eru blekktir finna oft fyrir mikilli
skömm eftir að hafa látið til leiðast. Því láta
þeir oft ekki vita af glæpnum, sé upphæðin
ekki há.
„Yfirleitt er peningurinn bara farinn ef þú
ert búinn að senda hann,“ segir Ragnar,
þótt hann nefni að dæmi séu um að hægt sé
að ná peningnum til baka. Í einu slíku tilfelli
var peningur sendur á milli reikninga með
mismunandi gjaldeyri svo hægt var að
stöðvar greiðsluna áður en fór í gegn og í
öðru var upphæðin svo há að ekki gátu
þrjótarnir tekið allan peninginn út af reikn-
ingnum áður en svindlið var stöðvað.
Þótt litlar líkur séu fyrir einstaklinga sem
tapa peningum á netsvindli að fá þá aftur er
mikilvægt að fólk láti vita að sögn Ragnars.
Að láta lögregluna vita gefi henni tækifæri á
því að hafa yfirsýn yfir hvað sé í gangi. „Svo
eru bankarnir líka að vakta svona. Fyrir
nokkru síðan var verið að reyna að leigja út
Airbnb-íbúðir á fölskum síðum og láta fólk
millifæra,“ segir Ragnar en Airbnb býður
bara upp á kreditkortagreiðslur, ekki milli-
færslur. „Bankarnir fóru þá að stöðva allar
millifærslur vegna Airbnb,“ bætir hann við.
„Það er mjög gott fyrir þess aðila að vita
þegar eitthvað nýtt kemur upp því þeir eru
mjög fljótir að bregðast við ef þeir geta.“
Netsvindl í tengslum við vef-
verslun hefur aukist síðan
faraldurinn fór af stað. Gott
er því að hafa varann á.
Unsplash
Mikilvægt er að smella ekki á hlekki í tölvupóstum eða símaskilaboðum heldur fara beint á síðuna
með því að skrifa veffang hennar á vafranum sem notaður er til að gæta fyllsta öryggis.
Colorbox
15.8. 2021 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
Á heimasíðu AwareGO, þar sem
Ragnar Sigurðsson starfar sem fram-
kvæmdarstjóri, má finna bloggfærslu
þar sem farið er yfir hvað eigi að var-
ast þegar verslað er á netinu. Í lok
færslunnar er listi þar sem talið er upp
hverju þarf að huga að til að lenda ekki
í klóm svindlara á netinu. Taka má þó
fram að listinn er ekki tæmandi og
veitir ekki öryggi gegn netsvindli.
1. Ekki smella á hlekki í tölvupóstum.
Farðu þess í stað á heimasíðu fyrir-
tækis sem þú treystir með því að pikka
inn veffangið.
2. Ekki versla á opinni nettengingu.
Tölvuþrjótar gætu verið að nota sömu
tengingu.
3. Verslaðu aðeins við verslanir sem
fólk treystir. Hægt er að athuga hvort
ný vefverslun hafi fengið góðar um-
sagnir á netinu.
4. Gerðu heimavinnuna. Frásagnir af
svikum er góð vísbending um að ekki
sé hægt að treysta vefsíðu.
5. Notaðu sterkt lykilorð fyrir aðgang
þinn að verslunum. Aukinheldur, ekki
vista greiðslukortaupplýsingar á að-
ganginum.
6. Notaðu öruggar greiðsluleiðir. Með
því að nota PayPal, Google Pay eða
Apple Pay gefur þú ekki kredit-
kortaupplýsingar beint frá þér.
7. Ekki gefa of miklar upplýsingar. Ef
vefsíða biður um mjög persónulegar
upplýsingar eru góðar líkur á því að
hún sé ekki lögleg.
8. Athugaðu með öryggi vefsíðunnar.
Gakktu úr skugga um að veffangið
byrji á HTTPS og að það sé lítil mynd
af lás fyrir framan það.
9. Skoðaðu kortafærslur þínar reglu-
lega. Falska færslu, þótt upphæðin sé
lág, ætti ávallt að tilkynna.
Listi yfir það sem
þarf að huga að