Morgunblaðið - 10.09.2021, Side 14

SVIÐSLJÓS
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
M
ikill meirihluti borg-
arbúa, 69,3%, er já-
kvæður gagnvart
göngugötum í mið-
borginni en tæp 16% segjast vera
neikvæð og tæp 15% eru í með-
allagi jákvæð eða neikvæð. Afstaða
íbúanna til göngugatnanna getur
þó verið mjög mismunandi eftir því
í hvaða hverfum þeir búa og ríflega
fjórðungur eða 27,6% telur göngu-
götusvæðið vera of stórt en 30,3%
telja það of lítið. Innan við helm-
ingur borgarbúa eða 47,6% er
þeirrar skoðunar að göngugöturnar
hafi jákvæð áhrif á verslun í mið-
borginni en rúm 30% segja þær
hafa neikvæð áhrif á verslun.
Þetta er meðal þess sem kem-
ur fram í niðurstöðum árlegrar
skoðanakönnunar meðal borgarbúa
um viðhorf þeirra til göngugatna í
miðborginni sem Maskína gerði
fyrir Reykjavíkurborg. Hlutfall
borgarbúa sem segjast vera já-
kvæðir í garð göngugatna eykst um
tvö prósentustig frá sambærilegri
könnun á síðasta ári.
Viðhorf borgarbúa eru talsvert
ólík eftir búsetu og aldri og hversu
oft þeir koma á göngugötusvæðin í
miðborginni. 22,8% segjast koma
daglega, alla virka daga eða tvisvar
til fjórum sinnum í viku að jafnaði á
göngugötusvæði miðborgarinnar
en 14,8% koma að jafnaði ekki oftar
en einu sinni í mánuði á göngugöt-
urnar og rúm 26% segjast koma
sjaldnar en mánaðarlega. Um 60%
íbúa í Vesturbæ og Hlíðum koma
vikulega eða oftar á göngugöturnar
í miðbænum en um 52% íbúa í Graf-
arholti og Úlfarsárdal segjast koma
þangað sjaldnar en mánaðarlega.
Um 86% þeirra sem koma
vikulega eða oftar eru jákvæð í
garð göngugatnanna en 42% þeirra
sem koma þangað sjaldnar en mán-
aðarlega eru ánægð með þær.
3% í Vesturbæ neikvæð
Mikill munur er á afstöðu til
göngugatnanna eftir borgar-
hverfum. Þannig eru t.d. aðeins 3%
íbúa í Vesturbæ neikvæð gagnvart
göngugötunum og 87% þeirra já-
kvæð en innan við helmingur eða
48% íbúa í Grafarholti og Úlfars-
árdal og 47% íbúa í Árbæ segjast
jákvæð gagnvart göngugötunum en
24% íbúa í Árbæ og 32% í Grafar-
holti og Úlfarsárdal eru neikvæð í
garð þeirra. Aðrir segjast vera í
meðallagi jákvæðir/neikvæðir.
Þegar spurt er um hvaða áhrif
göngugöturnar hafa í miðborginni
kemur m.a. í ljós að 70,9% allra
svarenda telja þær hafa jákvæð
áhrif á mannlíf í miðborginni. Tæp-
lega 31% telur hins vegar að
göngugöturnar hafi neikvæð áhrif á
verslun í miðborginni. 66,7% borg-
arbúa segja þær hafa jákvæð áhrif
á veitinga- og matsölustaði í mið-
borginni.
Afstaða til göngugatnanna er
einnig nokkuð mismunandi eftir
aldri borgarbúa. Þannig segjast t.d.
78,8% þeirra sem eru á fertugsaldri
jákvæð gagnvart göngugötunum en
eldri borgarar eru minna hrifnir,
54,4% þeirra sem eru 60 ára eða
eldri segjast vera jákvæð en 23,4%
þeirra eru neikvæð.
Þegar borgarbúar eru spurðir
hvort þeim finnist göngugötusvæð-
ið vera of lítið, hæfilegt eða of stórt
segir tæpur helmingur íbúa mið-
borgarinnar, 53% íbúa í Hlíðunum
og um 41% íbúa í Vesturbæ svæðið
vera of lítið.
69,3% eru jákvæð
í garð göngugatna
83%
88%
84%
87%
57%
71%
81%
71%
89% 87%
75%
62% 59%
65%
47%
63%
56%
62%
56%
64%
54%
48%
Viðhorf Reykvíkinga eftir hverfum til göngugatna miðborgarinnar
Hlutfall þeira sem sem sögðust jákvæðir gagnvart göngugötum í miðborginni í könnunum árin 2020 og 2021
2020 2021 Heimild: Maskína/Reykjavíkurborg
101 103 104 105 107 108 109 110 111 112 113
Miðborg Kringlan Laugardalur Hlíðar Vesturbær Fossvogur Neðra-
Breiðholt
Árbær Efra-Breiðholt Grafarvogur Grafarholt og
Úlfarsárdalur
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Á Laugavegi Meirihluti borgarbúa
er hrifinn af göngugötunum.
14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 2021
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Dönsk
stjórn-
völd
munu í dag létta
af öllum sótt-
varnaaðgerðum
sínum vegna kór-
ónuveirunnar,
enda telja þau ekki lengur
að faraldurinn sé almenn
ógn við danskt samfélag, þar
sem bólusetningarhlutfall
landsmanna sé hátt og ný-
gengi sjúkdómsins tiltölu-
lega lágt.
Norðmenn og Svíar stefna
að því að hafa aflétt öllum
aðgerðum og tilmælum sín-
um við lok þessa mánaðar,
og Finnar ætla að gera það
sama, um leið og þeir hafa
náð að fullbólusetja 80%
landsmanna yfir 16 ára
aldri, en það takmark á að
nást í október.
Það eru ánægjuleg tíðindi
að frændþjóðir okkar telji
sér fært að stíga slík skref á
þessu stigi heimsfaraldurs-
ins, en hafa verður í huga að
Norðmenn hafa þegar þurft
að fresta sínum aðgerðum
tvisvar vegna framgangs
Delta-afbrigðisins. Ekki
verður þó sagt að núgildandi
takmarkanir þeirra séu
mjög íþyngjandi, þar sem
5.000 manns mega koma
saman innandyra og tvöfalt
fleiri utandyra.
Hér á landi hefur ástandið
farið mjög batnandi eins og
sjá má af þróun í fjölda
smita og því að Landspít-
alinn hefur verið færður af
neyðarstigi niður í óvissu-
stig. Þá er bólusetningar-
hlutfallið hér á landi enn
hagstæðara en annars stað-
ar, jafnvel á Norðurlönd-
unum. Hér eru 84% lands-
manna 12 ára og eldri
bólusett og sé horft til full-
orðinna er hlutfallið mun
hærra og nær 100% hjá þeim
sem helst teljast í hættu.
Það er því rökrétt sem Þór-
ólfur Guðnason sóttvarna-
læknir sagði í gær að hann
teldi forsendur fyrir því að
halda áfram að létta á tak-
mörkunum á næstu dögum,
þar sem ástandið hér væri
nokkuð gott, eins og hann
orðaði það í samtali við
mbl.is.
Hann varar þó við því að
farið sé of hratt í slíkar af-
léttingar, þar sem verra sé
að fara of geyst og þurfa að
setja aftur á takmarkanir
síðar. Það er skynsamlegt
sjónarmið og dönsk stjórn-
völd hafa til dæmis sagt að
þau muni fylgjast
mjög grannt með
því ef ástandið
þar á bæ fer að
versna. Um leið
verður að hafa í
huga að því fer
fjarri að hér hafi
verið farið geyst í aflétt-
ingar og langt í það þó að
myndarleg skref væru tekin
nú.
Ljóst er að við verðum að
reyna að lifa með veirunni úr
því sem komið er. Hún er
ekki á förum en ógnin sem af
henni stafar er allt önnur en
áður var. Hefði faraldurinn
verið á því stigi sem nú er
þegar hann fór af stað hér á
landi snemma árs í fyrra er
ólíklegt að gripið hefði verið
til nokkurra ráðstafana, að
minnsta kosti engra í líkingu
við þær sem nú eru við-
hafðar. Aðalatriðið er að
heilbrigðiskerfið geti sinnt
þeim sem veikjast alvarlega,
og það hefur augljóslega
tekist. Á sama tíma þarf fólk
áfram að sinna sínum per-
sónubundnu sóttvörnum og
allar líkur eru á að fólk
muni, eftir það sem á undan
er gengið, gera það með allt
öðrum hætti en fyrir farald-
urinn.
Hafa verður í huga þegar
afstaða er tekin til aðgerða
sem hamla frelsi fólks að
þær eru síður en svo sjálf-
sagðar. Þvert á móti þarf
mjög sterkar röksemdir fyr-
ir því að hefta frelsi almenn-
ings og fólk á aldrei að láta
sér slíkar aðgerðir í léttu
rúmi liggja. Það getur verið
nauðsynlegt að grípa til
sóttvarnaaðgerða og þær
forsendur voru vissulega
fyrir hendi í þeim faraldri
sem verið hefur að ganga
yfir heimsbyggðina. Aðgerð-
ir af þessu tagi verða hins
vegar alltaf að vera neyðar-
úrræði og þó að þeim hafi nú
verið beitt misserum saman
má ekki líta svo á að það sé
venjulegt ástand sem fólk
verði að sætta sig við til
langs tíma. Aflétting verður
að eiga sér stað um leið og
fært er.
Norðurlandaþjóðirnar
telja nú eða mjög bráðlega
fært að aflétta hamlandi
sóttvörnum. Hér á landi eru
enn frekar forsendur til þess
að létta á aðgerðum en hjá
þessum frændþjóðum okkar.
Vonandi nýta íslensk stjórn-
völd það tækifæri sem góður
árangur í baráttunni hefur
gefið okkur.
Frændþjóðir okkar
stefna að afnámi
sóttvarnaaðgerða.
Hér er tímabært að
stíga slík skref}
Aflétting aðgerða
N
óbelsverðlaunahafinn Paul
Krugman segir molna hratt
undan evrunni og mynt-
bandalagið vera að líða undir
lok. Krugman er enginn
aukvisi þannig að eðlilega leggja margir við
hlustir þegar hann talar. Í sama streng tek-
ur Marta Andreasen, þingmaður á Evrópu-
þinginu: „Evrópusambandið er að líða undir
lok þar sem það ræður ekki við efnahags-
vandann.“ Þekktir Íslendingar eru sama
sinnis.
Að vísu sagði Krugman þetta árið 2011 og
Andreasen árið 2013 og enn ber ekkert á
upplausn bandalagsins. Um orðasambandið
„er að líða undir lok“ gildir líklega sama og
„strax“. Hugtökin eru teygjanleg. Nema
náttúrlega að til séu samsíða heimar: Í heimi
Krugmans, breskra Íhaldsmanna og ritstjóra Morgun-
blaðsins eru evran og Evrópusambandið horfin. Hjá okk-
ur hinum lifa þau góðu lífi.
Katrín Jakobsdóttir virðist vera ein þeirra sem halda
að ef Ísland yrði fullgildur aðili að Evrópusambandinu
breyttist það í Grikkland. Í viðtali í Morgunblaðinu ber
hún löndin saman og telur að Íslandi hafi vegnað mun
betur en Grikkjum eftir hrun, „standandi utan Evrópu-
sambandsins og án evru“. Samanburðurinn byggist á
rökvillu.
Forsætisráðherra gleymir því að staða Grikkja og Ís-
lendinga var gjörólík fyrir hrun. Ríkissjóður stóð vel á
Íslandi meðan Grikkland var þá þegar skuldugt upp fyr-
ir haus. Skuldir Íslendinga ruku upp þegar gengi krón-
unnar hrundi. Skuldir Grikkja jukust vegna
þess að ekki var hægt að fela þær lengur.
Krónan var sökudólgurinn á Íslandi (með
dyggri hjálp útrásarvíkinga). Ábyrgðarleysi
Grikkja í ríkisfjármálum olli viðvarandi
kreppu þar. Evrópusambandið afskrifaði
skuldir og veitti landinu lán á lágum vöxtum.
Svo lágum að lengi vel var vaxtabyrði gríska
ríkisins minni en þess íslenska, þrátt fyrir
miklu hærri skuldir. Þetta dugði ekki til.
Skoðanir fylgja sjaldnast rökhugsun eins
og sést síðar í viðtalinu. Þá segist ráðherrann
bæði styðja stefnu VG um úrsögn Íslands úr
NATO og öryggisstefnu Íslands sem felur í
sér aðild að varnarbandalaginu. Í eðlisfræði
væri þetta líklega kallað skoðun Schröd-
ingers, til heiðurs eðlisfræðingnum fræga,
sem setti fram hugsanatilraun þar sem köttur
getur verið tvennt samtímis, lífs og liðinn.
Ráðherrann getur „vel fellt sig við“ það kerfi veiði-
gjalda sem hefur fært útgerðarmönnum hundruð millj-
arða króna á silfurfati undanfarinn áratug á sama tíma
og meira en 85% flokksmanna hennar eru hlynnt mark-
aðsgjaldi fyrir afnot af fiskimiðunum.
Slík afstaða er auðvitað skiljanleg hjá formanni flokks
sem kennir sig við vinstristefnu, en er samtímis aðal-
haldreipi sjálfstæðismanna til þess að koma í veg fyrir
vinstristjórn eftir kosningar. Hamlet kvaldist yfir því
hvort hann ætti að vera eða ekki. Okkar ágæta forsætis-
ráðherra finnst bæði betra.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Ísland úr NATO er teygjanlegt hugtak
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen