Morgunblaðið - Sunnudagur - 21.11.2021, Blaðsíða 12

12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21.11. 2021
K
aldir vindar hafa blásið
um verkalýðsfélagið
Eflingu undanfarið en
eins og alþjóð veit
sagði formaðurinn Sól-
veig Anna Jónsdóttir af sér og í kjöl-
farið fylgdi framkvæmdastjórinn,
Viðar Þorsteinsson. Sólveig Anna
sagði opinberlega að starfsfólkið
hefði hrakið sig frá völdum en ein-
hver ónægja virðist hafa verið á með-
al starfsmanna sem einnig óttuðust
um störf sín. Eftir afsögn Sólveigar
var þáverandi varaformaður, Agni-
eszka Ewa Ziólkowska, skyndilega
orðin formaður Eflingar og Ólöf
Helga Adolfsdóttir, ritari stjórnar,
tók að sér varaformennsku. Þeirra
bíður nú að lægja öldurnar og skapa
frið á vinnustaðnum eftir ósættið og
umtalið svo hægt sé að þjóna með-
limum Eflingar, sem eru tæplega
þrjátíu þúsund. Þær hafa lítið viljað
tjá sig við fjölmiðla en rjúfa nú þögn-
ina og segja frá.
Íslendingar brosa meira
Það stirndi á mjallhvíta Esjuna
handan við sundið þegar blaðamaður
lagði leið sína í hús Eflingar við
Guðrúnartún fallegan vetrardag í
vikunni. Agnieszka og Ólöf taka vel á
móti blaðamanni og við byrjum á úti-
myndatöku áður en myrkrið skellur
á. Við fáum okkur svo sæti í þægileg-
um sófum á fjórðu hæð hússins og
hefjum spjallið, sem á eftir að leiða
okkur í ýmsar áttir.
Áður en við snúum okkur að starf-
inu, óeiningu innan Eflingar og fram-
tíðarplönum verkalýðsfélagsins er
forvitnilegt að fá að vita meira um
þessar tvær valkyrjur sem nú stýra
þessu stóra íslenska stéttarfélagi
verkafólks. Við byrjum á nýja for-
manninum, en Agnieszka er frá Pól-
landi, fyrrverandi verkakona, móðir
og eiginkona.
„Ég er fædd í Katowice í Suður-
Póllandi og bjó þar fyrstu 23 ár ævi
minnar með fjölskyldu minni,“ segir
Agnieszka, sem stundaði háskóla-
nám í tölvufræði um hríð en kláraði
ekki námið.
„Ég gat ekki klárað námið því for-
eldrar mínir skildu og pabbi ákvað að
flytja til Íslands. Ég þurfti að fara að
vinna til að hugsa um yngri bróður
minn, sem var þá unglingur,“ segir
Agnieszka.
„Ári eftir að pabbi flutti til Íslands
var ég hingað komin. Ég ákvað strax
að hér vildi ég búa. Pabbi bjó hér
lengi en lenti í vinnuslysi og var rek-
inn og endaði á að flytja aftur til Pól-
lands,“ segir Agnieszka en hún hefur
nú búið hér í fimmtán ár.
„Ég er gift pólskum manni og á tvo
syni en einnig stjúpdóttur hér og
stjúpson í Póllandi,“ segir Agnieszka
og segir það alls ekki hafa verið erfitt
að aðlagast íslensku samfélagi.
„Ég ákvað að flytja hingað því Ís-
lendingar standa hjarta mínu nær en
Pólverjar. Fólk brosir hér meira, er
opnara og Íslendingar eru bæði vilj-
ugir að hlusta og hjálpa öðru fólki.
Það var aðalástæðan fyrir því að ég
settist hér að,“ segir Agnieszka en
hún byrjaði að starfa hér við ræst-
ingar.
„Ég var fyrst í afleysingum og
vissi því ekki að morgni hvert ég ætti
að fara að þrífa. Mér líkaði það vel en
eftir að það urðu yfirmannaskipti
breyttist það. Nýi yfirmaðurinn var
ekki góður við mig og mér var sagt
upp en það var rétt eftir hrun og
fyrirtækið að draga saman seglin. Ég
ákvað svo að snúa ekki til baka þang-
að og var um stund atvinnulaus og
notaði tímann til að taka ýmis nám-
skeið. Eftir það fór ég að vinna sem
strætóbílstjóri en einnig keyrði ég
með ferðamenn fyrir Kynnisferðir.“
Hugmyndaríkir í svindlinu
Viðtalið er tekið á ensku en Agni-
eszka segist bæði skilja vel íslensku
og lesa. Nokkur umræða hefur skap-
ast um að formaður Eflingar tali ekki
íslensku.
„Ég kýs að tala ensku því ég er
ekki íslensk og verð aldrei nógu góð í
málinu. Ég vil að fólk skilji mig, en ís-
lenska er í raun þriðja málið mitt.
Mér finnst að útlendingar sem hing-
að flytja eigi að læra íslensku en ekki
eru allir jafn góðir málamenn og
sumir eiga erfitt með að læra ný
tungumál,“ segir Agnieszka og segist
ekki telja að það muni hafa áhrif á
starf hennar að hún kjósi að tala
ensku.
„Það eru margir möguleikar og
alltaf hægt að fá túlk, en flestir Ís-
lendingar skilja enskuna vel. Meira
en helmingur félagsmanna Eflingar
er erlent verkafólk og af þeim er
meirihlutinn Pólverjar. Þeir eiga
skilið að fá alla þjónustu á sínu
tungumáli og í erfiðum málum er það
kostur að við getum rætt saman á
pólsku. Ég þarf svo tæplega að taka
fram að mikill meirihluti starfsfólks
Eflingar er íslenskumælandi og því
engin vöntun á þjónustu við íslensku-
mælandi félagsfólk.“
Er munur á vandamálum íslenskra
og erlendra skjólstæðinga ykkar?
„Já, ég tel svo vera. Í kjaramála-
deildinni er meirihluti málanna sem
þar koma á borð mál erlendra félags-
manna. Það er oftar svindlað á þeim
því þau þekkja ekki rétt sinn. At-
vinnurekendur telja auðveldara að
svindla á erlendu verkafólki en ís-
lensku. Þó er ekki hægt að alhæfa
um það því á síðasta vinnustað mín-
um var verið að svindla á Íslend-
ingum; þau bara áttuðu sig ekki á
því. Þar voru það erlendir starfs-
menn sem áttuðu sig fyrst á því. Sem
trúnaðarmaður rak ég baráttu fyrir
hönd okkar allra og skilaði hún sér í
leiðréttingu á launum, sem ekkert
okkar hefði notið nema vegna ár-
vekni erlenda starfsfólksins.“
Hversu algengt er að atvinnurek-
endur svindli á sínu fólki?
„Það er mjög algengt!“ segir hún
og leggur áherslu á orð sín.
„Það skaðar mjög þá atvinnurek-
endur sem eru heiðarlegir og fara að
lögum. Þeir sem svindla borga fólki
of lág laun, hunsa lög um orlof og
réttindi og ég get sagt þér að þeir eru
mjög hugmyndaríkir þegar kemur að
aðferðum til að svindla. Það er hagur
allra að refsa fyrir þessi brot, bæði
launafólksins og heiðarlegra atvinnu-
rekenda – og auðvitað samfélagsins.
Þess vegna er ótrúlegt hversu treg-
lega gengur að fá inn lagaheimildir
til að leggja févíti á launaþjófa. Ef
þjófnaðurinn væri annars eðlis – til
dæmis beint út af bankareikningi –
væri þetta aldrei látið viðgangast.“
Þeir vita hvað þeir gerðu
Agnieszka hefur sjálf unnið í lág-
launastörfum og segir reynslu sína
koma sér vel í nýja starfinu. Sjálf
hefur hún upplifað að svindlað hafi
verið á henni.
„Ég var alltaf að vernda þá
sem ekki gátu varið sig“
Eftir stormasamt haust segja Agnieszka Ewa Ziólkowska og Ólöf Helga Adolfsdóttir,
nýr formaður og varaformaður Eflingar, að öldurnar sé að lægja.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
Morgunblaðið/Ásdís
Ólöf Helga Adolfsdóttir og
Agnieszka Ewa Ziólkowska
standa nú í brúnni í Eflingu.
VIÐTAL
5