Fréttablaðið - 19.01.2022, Blaðsíða 14

n Halldór
n Frá degi til dags
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is,
FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún
Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Það er
oftar en
ekki hinn
ákærði
sem leggur
mesta
áherslu á
að réttað sé
yfir honum
fyrir lukt-
um dyrum.
Það væri
nú betra
fyrir þjóðir
heims að
eiga heri
heilbrigðis-
starfsfólks
heldur en
heri sem
berjast
hver við
annan.
Aðalheiður
Ámundadóttir
adalheidur
@frettabladid.is
KCM spítalinn í Póllandi hefur
þjónustað fjölda Íslendinga varðandi
magaermi og sambærilegar aðgerðir.

Verð 5.490 EUR, um 825.000 ISK.
Innifalið í pakkanum er aðgerðin, tvær
nætur á spítalanum, dvöl á góðu
nálægu hóteli fyrir og eftir og
akstursþjónusta.
Flugið er ekki innifalið.

Nánari upplýsingar hjá HEI:
www.hei.is/megrunaradgerdir
Sími 8 200 725.
Magaermi og sambærilegar aðgerðir
Góð heilbrigðisþjónusta er okkur flestum afar mikil-
væg en fullnægjandi mönnun er forsenda heilbrigðis-
þjónustu, hvort heldur í heimsfaraldri eður ei. Því miður
skortir á að mönnun í íslensku heilbrigðiskerfi sé næg,
eins og bent hefur verið á í hverri einustu úttekt sem
Embætti landlæknis hefur gert undanfarin ár. Þetta er
reyndar alþjóðlegt vandamál en Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunin hefur áætlað að það vanti 18 milljónir heil-
brigðisstarfsmanna fram til ársins 2030 og það einungis
til að sinna grunnþjónustu.
Það er margt sem þarf að gera hérlendis til að tryggja
fullnægjandi mönnun, þannig að hún sé í takti við eðli
og umfang þjónustunnar. Það þarf að fjölga í mörgum
heilbrigðisstéttum; með því að mennta fleiri en líka
að gera starfsaðstæður meira aðlaðandi þannig að fólk
haldist betur í starfi. Líta þarf til meðal annars vinnu-
skipulags, kjara, stjórnunar, samráðs, símenntunar,
tækifæra til kennslu og vísindavinnu, tækni, húsnæðis,
aðstöðu, lagaumhverfis og fleiri þátta. Heilbrigðis-
ráðherra skipaði í maí 2021 landsráð um mönnun og
menntun í heilbrigðisþjónustu, sem ætlað er að vera
ráðgefandi um aðgerðir til að bæta úr og bregðast við, í
samræmi við Heilbrigðisstefnu.
Heimsfaraldur Covid-19 hefur svo sannarlega dregið
fram mikilvægi heilbrigðisstarfsfólks. Það væri nú betra
fyrir þjóðir heims að eiga heri heilbrigðisstarfsfólks
heldur en heri sem berjast hver við annan. Heilbrigðis-
starfsfólk og umönnunarstéttir hafa svo sannarlega
staðið sína plikt í heimsfaraldri Covid-19. Þegar faraldur-
inn var að byrja vissum við ekki nema að fjöldi sjúklinga
veiktist alvarlega og að heilbrigðisstarfsfólk erlendis
væri að smitast og veikjast. Það hindraði ekki að okkar
fólk stæði óhikað í framlínu og að bakverðir kæmu til
starfa. Faraldurinn hefur nú staðið í tæp tvö ár með
miklu álagi á kerfið allt. Það er að stærstum hluta sama
fólkið sem stendur vaktina, dag út og dag inn af mikilli
ósérhlífni. Ég vil votta öllu því góða fólki mína virðingu
og þakka fyrir óeigingjörn og vel unnin störf. n
Þakkir til
heilbrigðisstarfsfólks
Alma Möller
landlæknir
ser@frettabladid.is
Skjólið
Atvinnurekendur á Íslandi kalla
nú eftir því að stjórnmálin láti
að sér kveða í viðureigninni við
heimsfaraldurinn. Það gangi ekki
lengur að vísindin haldi um alla
valdaþræði í landinu og stjórni því
ein hvort fólk megi mæta til vinnu
eða í skóla, verði að vera heima hjá
sér eða á sóttvarnahóteli eða geti
yfirleitt um frjálst höfuð strokið.
En ætli það sé nú líklegt að stjórn-
málin stökkvi fram og taki þessari
herhvöt? Varla. Það hefur verið
svo óskaplega gott að vera í skjóli
vísindanna undanliðin misseri og
gott ef það hefur ekki færst værð
yfir íslensk stjórnmál vegna þessa.
Og hvers vegna að eyðileggja svo-
leiðis unaðsdaga?
Skíðin
Svo ofurrólegt er raunar yfir
íslenskum stjórnmálum þessa
dagana og vikurnar að jafnt ráð-
herrar og flokksformenn eru svo
til óþarfir í vinnunni. Þeir eru allt
eins betur geymdir í skíðabrekk-
unum austur á meginlandi Evr-
ópu eða á áhorfendapöllunum þar
um slóðir, en dægrastytting af því
tagi er auðvitað einstaklega vel til
fundin á meðan þríeykið ræður
yfir eyjunni í útnorðri. Þar fyrir
utan situr nú endurnýjuð íslensk
ríkisstjórn að völdum sem ætlar
sér ekki að breyta neinu til sjávar
og sveita, svo það er kannski alveg
inni í myndinni að framlengja
fríið í útlöndum. n
Tvisvar með stuttu millibili hefur aðal-
meðferð í kynferðisbrotamáli farið
fram fyrir opnum tjöldum, en það er
undantekning frá meginreglunni. Í
báðum tilvikum ákváðu brotaþolar
að óska ekki eftir lokun. Þær vildu frekar hafa
réttinn til að vera viðstaddar réttarhöldin, sem
þær hefðu annars ekki fengið.
Þolendur kynferðisbrota hafa lagt á það
áherslu í byltingum undanfarinna ára og
missera að skila skömminni. Fátt hefur sýnt
þá afstöðu betur en óskir brotaþola í þessum
tveimur málum um að þinghöld í málum þeirra
verði opin.
Lögum samkvæmt er tillitssemi við brotaþola
eitt helsta markmið heimildar til að loka þing-
höldum. Sá viðsnúningur er hins vegar að verða,
að það er oftar en ekki hinn ákærði sem leggur
mesta áherslu á að réttað sé yfir honum fyrir
luktum dyrum. Þannig hefur vernd fyrir brota-
þola snúist upp í vernd og leyndarhjúp hinum
ákærða til hlífðar.
Hér hafa brotaþolar valdið í hendi sér. Með því
að leggja áherslu á opið þinghald í réttarhöldum
sinna mála er skömminni skilað; skömminni
sem lögin sjálf gera ráð fyrir og bjóða leyndar-
hjúp til að varðveita hana.
Meginreglan um opinbera málsmeðferð er
ætluð til þess að veita dómstólum aðhald. Það
þarf að birta dóma og þinghöld eru háð fyrir
opnum tjöldum, annars vegar er það réttur
þess sem sakaður er um refsiverða háttsemi, að
réttum reglum sé beitt og mannréttindi hans
virt. Hins vegar eiga brotaþoli og allir borgarar
rétt á að fylgjast með því að réttlætið nái fram að
ganga með eðlilegum hætti.
Undanfarin misseri hafa konur gagnrýnt
meðferð kynferðisbrotamála í landinu. Þær
gagnrýna seinagang í kerfinu, þær gagnrýna að
þeim sé ekki trúað og að kerfið sé of hliðhollt
gerendum.
Með því að leggja áherslu á opið þinghald í
málum sínum, geta þær tryggt betur það aðhald
sem þarf að vera fyrir hendi gagnvart dómsvald-
inu. Þær geta skilað skömminni sem kerfið hefur
sagt þeim að þær eigi að hafa, til gerandans, sem
óskar einskis frekar en að fá dóm í kyrrþey.
Auðvitað er ekki ánægjulegt fyrir þolendur að
fjölmiðlar fjalli um mál þeirra. En það er senni-
lega eina leiðin til þeirrar viðhorfsbreytingar
sem þarf að verða bæði í réttarkerfinu og sam-
félaginu. Fyrir meinta gerendur ætti opið þing-
hald ekki heldur að vera svo afleitt enda ein-
kennismerki á réttlátri málsmeðferð fyrir dómi,
að þar fá sjónarmið allra aðila að koma fram.
Líka þess sem telur sig saklausan af ákæru. n
Skömm skilað
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 19. janúar 2022 MIÐVIKUDAGUR