Fréttablaðið - 19.01.2022, Blaðsíða 10

Afkoma af skráðum og
óskráðum bréfum
hefur verið töluvert
umfram væntingar.
Allar forsendur eru til
að ætla að efnahags-
lífið geti þá tekið hratt
við sér og langtíma-
horfur góðar ef við
tökum skynsamar
ákvarðanir í náinni
framtíð.
Ásdís Krist­
jánsdóttir,
aðstoðar­
framkvæmda­
stjóri Samtaka
atvinnulífsins
magdalena@frettabladid.is
Erna Björg Sverrisdóttir, aðalhag-
fræðingur Arion banka, segir að þar
sem heildarkortavelta landsmanna
hafi náð hæsta gildi frá upphafi
mælinga í desember síðastliðnum sé
líklegt að einkaneyslan á fjórða árs-
fjórðungi síðasta árs muni fara langt
fram úr væntingum Seðlabankans,
og þar með styðja við frekari vaxta-
hækkanir.
„Þessar tölur varðandi heildar-
kortaveltuna komu ekki beint á
óvart enda í takt við fyrri mánuði.
Það hefur verið mikill kraftur í korta-
veltunni, neyslu heimilanna og inn-
lenda hagkerfinu í heild,“ segir Erna
og bætir við að Seðlabankinn hafi
spáð í kringum 5 prósenta einka-
neysluvexti á fjórðungunum. „Miðað
við hversu mikill kraftur var í korta-
veltunni þá er hægt að leiða líkur að
því að einkaneysluvöxturinn verði
umfram spár Seðlabankans. Það
mun að öllum líkindum leiða til
frekari vaxtahækkana.“
Aðspurð hversu hratt Seðla-
bankinn komi til með að hækka
vexti segir Erna að það fari eftir því
hver þróunin verði hverju sinni.
„Seðlabankinn er kominn í vaxta-
hækkunarfasa og er að spá því að
framleiðsluslakinn sé horfinn eða
við það að hverfa. Síðan er verðlags-
þrýstingur mikill þannig að það er
fátt annað sem kemur til greina held-
ur en áframhaldandi vaxtahækk-
anir. Hversu miklar þær hækkanir
verða fer eftir ýmsu, meðal annars
vaxtamun við útlönd, innlendum
verðbólguþrýstingi og framleiðslu-
spennu í hagkerfinu. En það er ekki
alveg jafn aðkallandi að taka stór
skref í vaxtahækkunum þegar vextir
eru komnir í 2 prósent og harðar
sóttvarnaaðgerðir við lýði.“
Hún segir jafnframt að sóttvarna-
aðgerðir stjórnvalda virðist hafa
sífellt minni áhrif á neysluhegðun
fólks. „Við sáum í upphafi faraldurs
að kortaveltan og væntingar voru
að fylgja sóttvarnaaðgerðum en
aðgerðirnar eru ekki að hafa sömu
áhrif og áður. Fyrst um sinn höfðu
þær meiri áhrif en þær hafa nú.“ n
Segir frekari
vaxtahækkanir
vera í kortunum
Erna Björg
Sverrisdóttir,
aðalhagfræð­
ingur Arion
banka
MARKAÐURINN 19. janúar 2022 MIÐVIKUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ
Starfsfólk óskast
við PISA rannsóknina í mars - júní
Menntamálastofnun leitar að starfsfólki til að vinna við PISA (Programme
for International Student Assessment), alþjóðlega menntarannsókn á
vegum OECD.
Vinnan fer fram á tímabilinu mars – júní 2022 og felur í sér fyrirlögn PISA
í 10. bekkjum grunnskóla og kóðun á svörum.
Um verktakavinnu er að ræða. Verkefnin krefjast öryggis í framkomu,
reynslu af starfi með unglingum, góðrar tölvu- og íslenskukunnáttu og
skipulags- og samstarfshæfileika. Æskilegt er að umsækjendur hafi
háskólamenntun. Áhugasamir einstaklingar án tillits til kyns eru hvattir
til að sækja um.
Umsóknarfrestur er til og með 28. janúar og umsóknir skulu sendar
á pisa@mms.is. Fyrir nánari upplýsingar hafið samband við Svanhildi
Steinarsdóttur á sama netfang eða í síma 514-7500.
Framkvæmdastjóri grein-
ingarfyrirtækisins Analytica
segir að efnahagsbatinn sé í
fullum gangi þótt vissulega
sé óvissa. Aðstoðarfram-
kvæmdastjóri Samtaka
atvinnulífsins kveðst vera
bjartsýnn á framhaldið.
magdalena@frettabladid.is
Leiðandi hagvísir greiningarfyrir-
tækisins Analytica var gefinn út í
gær.
Yngvi Harðarson, framkvæmda-
stjóri Analytica, segir að hagvísirinn
sýni að skýr merki séu um að efna-
hagsbati sé í gangi.
„Helstu niðurstöður hagvísisins
eru þær að það er efnahagsbati í
gangi og það er ekkert sem bendir til
þess að það sé neinn viðsnúningur
á þeirri þróun,“ segir Yngvi og bætir
við að horfurnar í efnahagslífinu
á komandi misserum séu nokkuð
jákvæðar.
Aðspurður um helstu ástæðurnar
fyrir hækkuninni segir Yngvi að þær
séu í raun margþættar.
„Í fyrsta lagi eru umsvif innan-
lands að aukast. Það sjáum við bæði
á því að innflutningur er að vaxa
og einnig á f leiri undirliggjandi
þáttum.“
Ásdís Kristjánsdóttir, aðstoðar-
f r a m k væmd a st jór i S a mt a k a
atvinnulífsins, segir hagvísinn vera
ákveðna vísbendingu um að það séu
bjartari tímar fram undan.
„Þetta er ekki fyrsta vísbending
þess efnis, en taka ber tillit til þess
að það ríkir óvissa um framvinduna
eins og sakir standa, þar sem sam-
félagið allt er enn á ný í mjög hörð-
um sóttvarnaaðgerðum sem hafa
víðtæk áhrif,“ segir Ásdís og bætir
við að taka þurfi inn í myndina
efnahagslegu áhrifin af því þegar
sóttvarnaaðgerðir eru hertar, enda
blasi við að takmarkað rými sé hjá
ríkissjóði til að bæta efnahagslegan
kostnað nú þegar við erum stödd á
ári tvö í þessum heimsfaraldri.
„Við teljum hins vegar æskilegt að
það verði komið strax til móts við
þau fyrirtæki sem eru enn að sæta
mjög stífum sóttvarnaaðgerðum. Þá
er rekstur margra fyrirtækja erfiður
vegna fjölda starfsmanna í sóttkví
eða einangrun og mikilvægt að
stjórnvöld komi til móts við þann
kostnað sem fellur á atvinnulífið
vegna einangrunar líkt og gert er
með sóttkví. Fordæmi þess efnis
er að finna víða, meðal annars
á Norðurlöndunum en þar hafa
stjórnvöld stigið inn og bætt fyrir-
tækjum tjónið að hluta.“
Yngvi bætir við að það séu sex
undirliggjandi þættir sem ganga
inn í vísitöluna. „Fyrir utan af la-
magn þá eru vöruinnflutningur og
ferðamannafjöldi þeir þættir sem
eru mikilvægustu þættirnir í hækk-
uninni núna. Það hefur átt sér stað
mikil aukning í ferðamannafjölda
miðað við það sem verið hefur
eftir að Covid skall á. Þá má nefna
að loðnuaflinn í desember er hinn
mesti í þeim mánuði frá árinu 1988.“
Ásdís bætir við að áhrifa farald-
ursins gæti víða og endanlegu
áhrifin komi ekki í ljós fyrr en þetta
ástand er yfirstaðið. Áhrif á ríkis-
sjóð hlaupa þegar á hundruðum
milljarða. „Beinar efnahagsaðgerðir
eru metnar á ríf lega 200 milljarða
og svo eru áhrifin á rekstur ríkis-
sjóðs ríflega 200 milljarðar til við-
bótar vegna minnkandi skatttekna
og aukinna útgjalda, meðal ann-
ars vegna vaxandi atvinnuleysis á
árunum 2020-2021. Heildaráhrifin
á ríkissjóð eru ríflega 400 milljarðar
króna.“
Yngvi segir jafnframt að sú mikla
óvissa sem sé uppi um þessar mund-
ir spili ekki beint inn í útreikning-
inn á vísitölunni en geri það óbeint.
„Óvissan birtist í væntingavísitölu
Gallup að einhverju leyti. Ég reikna
með því að þessi óvissa bitni á vænt-
ingum almennings. Við höfum verið
að sjá að vísitalan hefur verið að
gefa aðeins eftir og það geti endur-
speglað ákveðið hik í ákvarðana-
töku meðal almennings.“
Ásdís kveðst vera bjartsýn á fram-
haldið. „Ljóst var frá upphafi að for-
senda þess að við gætum vaxið sem
hraðast út úr vandanum væri að
treysta á vöxt atvinnulífsins. Efna-
hagsaðgerðir stjórnvalda hafa gegnt
mikilvægu hlutverki og átt ríkan
þátt í því að styðja við fyrirtæki og
heimili sem hafa orðið fyrir tekju-
bresti. Það eru því jákvæð tíðindi að
atvinnulífið sé að taka við sér, sem
skilar sér í formi vaxandi tekna til
samfélagsins og fjölgunar starfa. Við
vonum öll að þessi fjórða bylgja sé
jafnframt sú síðasta. Hvort svo sé
er megin óvissuþátturinn varðandi
framvinduna. Allar forsendur eru
til að ætla að efnahagslífið geti þá
tekið hratt við sér og langtímahorf-
ur góðar ef við tökum skynsamar
ákvarðanir í náinni framtíð, eins
og hvað snýr að kjarasamningum
svo dæmi sé tekið. Ljóst er að þó
staðan sé afskaplega ólík milli
atvinnugreina, horft til dæmis til
ferðaþjónustunnar sem hefur meira
eða minna legið í dvala síðastliðin
ár, þá standa innviðirnir traustum
fótum og mikil geta til að taka á
móti miklum fjölda ferðamanna er
til staðar, en það, líkt og með annað,
veltur á því hvenær við kveðjum
endanlega þennan faraldur.“ n
Skýrt að efnahagsbati sé í gangi
Yngvi
Harðarson,
framkvæmda­
stjóri Analytica
Ferðamönnum hefur nú fjölgað mjög miðað við það sem verið hefur eftir að Covid skall á. FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
magdalena@frettabladid.is
Hermann Björnsson, forstjóri Sjó-
vár, segir að góð af koma skýrist
aðallega af mjög góðri ávöxtun
fjárfestingareigna, auk þess sem
vátryggingareksturinn hafi gengið
vel.
Nýlega tilkynnti Sjóvá að félagið
myndi hækka afkomuspá sína fyrir
árið 2021 um 300 milljónir króna.
Drög að uppgjöri fjórða ársfjórð-
ungs 2021 liggja fyrir, en samkvæmt
þeim mun afkoma af vátrygginga-
starfsemi fyrir skatta vera um 640
milljónir króna og samsett hlutfall á
fjórðungnum um 91,5 prósent.
„Afkoma af skráðum og óskráð-
um hlutabréfum hefur verið tölu-
vert umfram væntingar og drífur þá
góðu ávöxtun sem náðist á fjárfest-
ingareignir á árinu. Tilkynnt var um
hækkanir á óskráðum hlutabréfum
í eigu félagsins bæði í tengslum við
6 mánaða og 12 mánaða uppgjör
félagsins,“ segir Hermann og bætir
við að iðgjaldavöxturinn hafi verið
kröftugur ásamt því að tjónaþróun
var hagfelld og muni þar mest um
að færri stærri tjón féllu til á árinu
en horfur félagsins gerðu ráð fyrir.
„Því var afkoman umfram vænting-
ar, líkt og tilkynnt var. Erfitt getur
reynst að spá fyrir um hvenær stærri
tjón falla til, þau geta komið með
stuttu millibili eða á lengra tíma-
bili. Við munum svo fara betur yfir
rekstrarniðurstöðurnar þegar við
kynnum uppgjör fjórðungsins og
ársins í heild þann 10. febrúar sem
og horfur fyrir næsta ár, en áréttað
skal að uppgjörið er enn í vinnslu.“
Hann segir jafnframt að þróun
samsetta hlutfallsins hafi verið
ánægjuleg. „Varðandi samsetta
hlutfallið þá sögðum við í lok 3.
ársfjórðungs síðasta árs að við
myndum klára árið í 92 prósenta
samsettu hlutfalli en stefnir í að
niðurstaðan verði um 91 prósent.
Við sögðum jafnframt á þeim tíma-
punkti að samsett hlutfall fyrir
næstu 12 mánuði yrði 93 prósent og
við höfum ekki breytt því. n
Góð afkoma skýrist aðallega af mjög góðri ávöxtun
Hermann Björnsson, forstjóri Sjóvár.