Sjálfsbjörg - 01.07.1986, Qupperneq 10

Frásögn
kemur annars lítt við þessa sögu, ívar Halldórs-
son beykir á Bjargi og svo Jakob Gunnarsson
skósmiður í Fögruhlíð. Þeir tveir síðarnefndu ort-
ust á, stundum dálítið meinlega, en voru jafngóð-
ir vinir fyrir því. Ósáttir urðu þeir eigi að síður og
hef ég fyrir satt, að þeir hafi deilt um eignarhald á
fyrrnefndum Guðmundi biskupi, en þann grip
hafði faðir þinn gert úr tálgusteini og var í tafl-
mannslíki og höfuðið gert eftir fyrirmynd Guð-
mundar meðhjálpara Finnssonar ömmubróður
þínum og haft eftir listamanninum að hann vildi
gera móðurbróður sinn að biskupi. Þennan tafl-
mann hafði Laugi á Hamri, Gunnlaugur Stefáns-
son síðar trésmíðameistari í Reykjavík, fundið
uppi á Löngubúðarlofti þegar hann var þar við
smíðar og gerðu margir tilkall til fundarins, því
allir vildu eiga mynd eftir Ríkarð. Laugi mun
síðan hafa efnt til nýstárlegrar samkeppni um
listaverkið. í þá sögu hef ég reynt að rýna gegn-
um móðu áranna þar sem fátt er ljóst af menning-
arsögu Berfirðinga, annað rökkri hulið en flest
horfið með öllu.
Svo er mál með vexti að á vesturlofti Löngu-
búðar þar sem Laugi hafði trésmíðaverkstæði sitt,
var panelþil og á það ritað skilmerkilega með
tréblýanti typpismál velflestra Djúpavogsbúa.
Pessi skrá var enn læsileg í bemsku minni, en mun
nú horfin eins og fleirir kúltursöguleg verðmæti
úr húsum selstöðuverslunarinnar gömlu. Þarna
gat meðal annars að líta atgeirsmál föður míns,
sem ég hefi nú gleymt, enda skaraði þarna aðeins
eitt nafn framúr, en það var Jakob. Við hans nafn
stóð með greinilegum tölustöfum 10” — tíu
tommur, og svo innan sviga („teygður"). Við
trúðum því lengi strákarnir að þar væri átt við
séra Jakob Jónsson, en það var rangt. Sigurgeir
Stefánsson, bróðir Lauga, Geiri í Borgargarði,
leiðrétti þann misskilning við mig fermingarvetur-
inn minn.
Laugi smíðaði ekki á Löngubúðar-loftinu fyrr
en eftir að sú fjölskylda var flutt úr plássinu, enda
voru hvorki séra Jón Finnur né Eysteinn sonur
hans á umræddri skrá. Samkvæmt frásögn Geira
var talið líklegast að myndin af Guðmundi
biskupi hefði orðið eftir þarna á loftinu frá því að
þar var spilað keiluspil og einhver tapað henni í
veðmáli. Svo ákvað Laugi að láta menn keppa
um listaverkið, og þar sigraði Jakob í Fögruhlíð
og það var út af teygingunni að skáldunum sinn-
aðist. ívar taldi Jakob hafa rangt við. Þetta tók
enginn mjög alvarlega nema þeir tveir, og þó
sennilega bara Jakob. Pað var svo fljótt að rjúka
úr honum ívari. En Geiri sagði að Jakob hefði
ekki haft neitt gaman af Guðmundi biskupi og
aldrei haft hann neitt uppi, og hefði víst týnt
honum skömmu síðar. Ég hafði vit á því að láta
sem ég vissi ekkert um afdrif steinbiskupsins.
Þeir voru báðir geðhrifamenn, ívar og Jakob,
eins og skáld eiga að vera. ívar orti sjaldnar og
gat verið bæði hvass og meinlegur í kveð-
skapnum. Jakob orti miklu meira og var hvergi
nærri jafn háður fornum bragreglum. Eftir hann
voru flestir gamanbragirnir, sem sungnir voru á
Djúpavogi, og sjálfsagt er það honum að þakka
hve mörg okkar öðluðust umburðarlynd brag-
eyru. Ekki man ég til þess að nokkurn mann hafi
sviðið undan kviðlingum Jakobs í Fögruhlíð, sem
helgast kanski af því hvað maðurinn var framúr-
skarandi heilsuveill, gjörbæklaður til gangs af
völdum berkla, og eftir því fátækur.
Ég efast um að ívar hafi verið skapheitari en
skáldbróðir hans en hann átti greiðari leiðir til að
veita sínum hita útrás. Dæmi upp á það er að vísu
fjórum árum yngra en dagsetning þessa bréfs,
þegar ívar var að slá saman saltkjötstunnur uppi
á Löngubúðarlofti fyrir sláturtíðina. Þá klifruðum
við þrír jafnaldrar upp á hanabjálka fyrir ofan
hann og pissuðum ofan í tunnuna, sem hann var
að girða. Það er að segja tveir okkar unnum sjálft
ódæðið. Sá þriðji, Ragnar í Görðum, stóð hjá
vegna einkavináttu sinnar við ívar. Við tveir föld-
um okkur að svo búnu í ullarpokastæðunni, en
Ragnar hljóp ekki í sakleysi sínu svo að ívar náði
honum og rak honum kinnhest áður en hann
áttaði sig á málavöxtum, svo vel útlátinn að vinur
hans fékk glóðarauga. ívar lagði tafarlaust frá sér
hamar og drífholt og hljóp heim eftir vinargjöf
handa Ragnari. Það var snyrtilega innbundinn
árgangur af Norðurljósinu, kristilegu tímariti.
Þaðan í frá var það kallað að fá Norðurljós ef
einhverjum áskotnaðist blátt auga þar í plássinu.
Jakob í Fögruhlíð var funi í skapi ekki síður en
ívar, en hann gat ekki hlaupið. Hægri fóturinn á
honum hafði stirðnað hálfkrepptur um hnéð og
hann hökti við staf á fimmtán sentimetra þykkum
sóla á þann fótinn og var aukinheldur mæðinn.
Hann hrekktum við öðruvísi. Ef við gengum fram
á hann á förnum vegi og vorum nógu mörg sam-
an, þá kallaði einhver: Kobbi skakkalöpp -
Kobbi skakkalöpp og áður en lauk tóku allir
undir þessa krítík þangað til Jakob var orðinn
dökkblár í framan af reiði og hellti yfir okkur
skömmunum, sem við heyrðum ekki fyrir hlátri.
Við vissum að þetta var ljótt. Þessvegna gerðum
8 SJÁLFSBJÖRG