Fréttablaðið - 16.02.2022, Blaðsíða 8

Helgi Vífill
Júlíusson
n Skoðun
10 Fréttir 9. febrúar 2022 MIÐVIKUDAGURFRÉTTABLAÐIÐMARKAÐURINN 16. febrúar 2022 MIÐVIKUDAGUR
Framkvæmdastjóri Stafræna
hæfniklasans segir að fyrir­
tæki viti í raun ekki í hvorn
fótinn þau eigi að stíga áður
en þau hefji sína stafrænu
vegferð. Því sé þörf á að búa til
aðgengilegt fræðsluefni sem
geti verið verkfærakista.
magdalena@frettabladid.is
Eva Karen Þórðardóttir, fram­
kvæmdastjóri Stafræna hæfni­
klasans, segir að lítil og meðalstór
fyrirtæki séu komin afar skammt í
hinni stafrænu vegferð.
„Við gerðum könnun þar sem
við vildum meta stafræna hæfni
hjá íslenskum fyrirtækjum. Niður­
stöðurnar leiddu ýmislegt áhuga­
vert í ljós, meðal annars að lítil og
meðalstór fyrirtæki og einkum
fyrirtæki með fjölda starfsmanna
á bilinu einn til tíu, eru einstak­
lega illa stödd þegar kemur að staf­
rænni tækni,“ segir Eva og bætir við
að stafræn tækni sé eitthvað sem öll
fyrirtæki ættu að tileinka sér óháð
stærð.
„Fyrirtækin vita í raun ekki í
hvorn fótinn þau eiga að stíga og
hvar sé best að byrja. Viðhorfið hjá
þessum minni fyrirtækjum er oft á
þá leið að kostnaður fari upp úr öllu
valdi, val á stafrænum lausnum séu
erfiðara eða hæfnin innan fyrir­
tækisins ekki til staðar og þau eru
því hikandi við að hefja sína staf­
rænu vegferð. Könnunin sýndi
okkur svart á hvítu hversu mikilla
úrbóta er þörf hjá fyrirtækjum á
þessu sviði. Sem dæmi má nefna
þegar stjórnendur fyrirtækja voru
spurðir hversu hátt þeirra fyrirtæki
skoruðu í hinni stafrænu vegferð þá
mældist heildin aðeins 1,2 á skal­
anum 1­6 sem er ekki góð staða.“
Eva segir einnig að fólk eigi upp til
hópa erfitt með að skilja hugtökin
er snúa að stafrænni tækni.
„Þegar við vorum að vinna
spurningarnar þá sendum við þær
á tilraunahóp og fengum þær flatt í
andlitið til baka. Við áttuðum okkur
á því að fæstir skildu spurningarnar
og hvað við vorum að biðja um. Við
þurftum að fara yfir þetta fræðilega
tungumál og lagfæra spurningarn­
ar. Þetta sýnir svart á hvítu hversu
skammt Íslendingar eru komnir
þegar kemur að stafrænni vegferð.
Við erum til að mynda eftirbátur
hinna Norðurlandanna sem standa
sig mun betur í þessum efnum.“
Eva bætir við að Stafræni hæfni­
klasinn hafi verið stofnaður á sínum
tíma til að bæta úr þessari stöðu.
„Stafræni hæfniklasinn var stofn­
aður með það að markmiði að bæta
stöðu lítilla og meðalstórra fyrir­
tækja í þessum efnum. Við förum
inn í fyrirtækin og skoðum þessi
Minni fyrirtæki skammt á veg komin
Byggingariðnaður og landbúnaður skemmst á veg komnir
Eva segir að greina megi að hinar mismunandi atvinnugreinar standi
sig misvel þegar kemur að stafrænni tækni.
„Það er byggingariðnaðurinn og landbúnaðurinn sem voru
neðstir í könnuninni. Það er því mikilvægt að ráðast í aðgerðir til að
bæta úr þessari stöðu í þessum greinum,“ segir Eva og bætir við að
utanaðkomandi þættir ýti fyrirtækjunum í stafræna vegferð.
„Það verður þannig eftir nokkur ár að ef þú ætlar að halda áfram
í landbúnaði þá verðurðu að vera stafrænn. Fjósin í dag eru til að
mynda öll að færast yfir í róbóta og þau verða að vera þannig eftir
nokkur ár ef þú ætlar að vera með kúabúskap. Það er líka mikilvægt
að vera stafrænn þegar kemur að því að lesa gögn. Þannig að það er í
raun verið að ýta okkur öllum í þessa stafrænu vegferð.“
mál. Þetta er atriði sem öll fyrirtæki
ættu að skoða hjá sér því enginn vill
lenda í því að Boozt eða sambæri­
legt fyrirtæki komi inn og jarði
fyrirtæki viðkomandi.“
Eva segir að það hafi verið mikil­
vægt að framkvæma könnunina
til að átta sig á hvernig best sé að
forgangsraða verkefnum Stafræna
hæfnisklasans.
„Við áttum okkur á því að við
viljum búa til fræðsluefni fyrir fyrir­
tæki og vera verkfærakista til að
hjálpa fyrirtækjum á sinni stafrænu
vegferð. Það sem við greindum líka
í könnuninni var að stjórnendur
eiga erfitt með að átta sig á hvernig
þeir eigi að kenna bæði sjálfum sér
og starfsfólki stafræna tækni og það
tónar alveg við upplifun viðskipta­
vina þeirra sem mátu það svo að
fyrirtækin þyrftu að vera sterkari í
leiðtogahæfni og breytingastjórn­
un. Fólkið er að kalla eftir meiri
þjálfun, bæði stjórnendur og við­
skiptavinir. Einnig er vert að nefna
að það er áskorun fyrir fyrirtækin
að vera skapandi í tækninotkun.
Það er eitthvað sem þarf að bregðast
f ljótt við því þetta gerist svo hratt
erlendis.“ n
Eva K. Þórðardóttir, framkvæmdastjóri Stafræna hæfniklasans. MYND/AÐSEND
Við höfum lengi verið
að velta því fyrir okkur
hvernig við byggjum
upp umbunar- og
launakerfi svo við
verðum samkeppnis-
hæf á alþjóðlegum
vettvangi.
Fyrirtækin vita í raun
ekki í hvorn fótinn þau
eiga að stíga og hvar sé
best að byrja. Við-
horfið hjá þessum
minni fyrirtækjum er
oft á þá leið að kostn-
aður fari upp úr öllu
valdi.
magdalena@frettabladid.is
Guðmundur Hafsteinsson, stjórn­
arformaður Icelandair, segir að
það hafi verið lengi í skoðun hjá
fyrirtækinu að tengja betur saman
langtímahagsmuni fyrirtækisins
og starfsfólks. Fyrirtækið kynnti á
dögunum að það hygðist innleiða
nýtt kaupréttarkerfi fyrir starfs­
fólk í lykilstöðum hjá flugfélaginu
og verður sú tillaga lögð fram fyrir
aðalfund félagsins sem verður þann
3. mars næstkomandi.
„Við höfum lengi verið að velta
því fyrir okkur hvernig við byggjum
upp umbunar­ og launakerfi svo við
verðum samkeppnishæf á alþjóð­
legum vettvangi,“ segir Guðmundur
og bætir við að félagið vilji byggja
upp bæði skammtíma og langtíma
hvata.
„Við höfum verið með bónuskerfi
sem er ekkert nýtt og það hefur
verið allt að 25 prósent af grunn­
launum, en við höfum líka verið að
skoða hvernig við getum innleitt
langtíma hvata til að hvetja okkar
besta fólk til að gera enn þá betur. Þá
komumst við að því að kaupréttar­
kerfi sé mjög fýsilegur kostur og í
takti við önnur félög á markaði.“
Guðmundur segir jafnframt að
hann taki undir með því sem til­
nefningarnefnd félagsins gaf út að
félagið þurfi að vera samkeppnis­
hæft þegar kemur að kaupi og kjör­
um. Tilnefningarnefnd Icelandair
gaf út að þörf væri á öflugri áætlun
til að minnka starfsmannaveltu í
stjórnunarstöðum hjá fyrirtækinu
ásamt því að endurskoða útfærslu
starfskjara.
„Tilnefningarnefnd starfar sjálf­
stætt og skrifar sína skýrslu byggða
á samtölum við hluthafa, stjórn og
fleiri svo við erum ekki beinlínis að
bregðast við niðurstöðu nefndar­
innar en í raun sjáum við þetta með
sömu augum. Það er sterkt fyrir
félagið að geta verið samkeppnis­
hæft á þessu sviði og þessar aðgerðir
eru stór partur af því. Við höfum
farið í gegnum erfiða tíma undan­
farin tvö ár en þetta er hvati fyrir
starfsfólk til að vera sífellt að gera
betur.“
Þrír framkvæmdastjórar hafa
látið af störum hjá Icelandair á
undanförnum misserum en það
eru þau Birna Ósk Einarsdóttir en
hún starfaði sem framkvæmda­
stjóri sölu­ og þjónustusviðs, Jens
Þórðarson en hann starfaði sem
framkvæmdastjóri rekstrarsviðs
og Eva Sóley Guðbjörnsdóttir en
hún starfaði sem fjármálastjóri hjá
fyrirtækinu. n
Ekki að bregðast við niðurstöðu nefndarinnar
Guðmundur Hafsteinsson, stjórnarformaður Icelandair, segist taka undir
með því sem tilnefningarnefnd félagsins hefur gefið út. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Vonbrigði
Lilja Alfreðsdóttir viðskiptaráð­
herra olli sárum vonbrigðum í lið­
inni viku. Fái hugmyndir hennar
brautargengi munu þær draga úr
virði Íslandsbanka, sem ríkið á að
mestu og mun selja hlut af eign
sinni um þessar mundir, og vinna
gegn aðgerðum Seðlabankans til
að kveða niður verðbólgu. Það
myndi ekki þykja gott dagsverk
hjá bankamálaráðherra.
Lilja sagði að bankarnir ættu í
ljósi ofurhagnaðar að létta undir
með heimilum og fyrirtækjum
sem horfi fram á hærri vaxta­
byrði vegna stýrivaxtahækkana
Seðlabankans. Að öðrum kosti
yrði komið á bankaskatti til að
dreifa byrðunum.
Til að bregðast við Covid­19
kreppunni fyrir um tveimur
árum lækkaði Seðlabankinn
stýrivexti hratt til að hleypa
súrefni í atvinnulífið. Að und­
anförnu hefur verðbólga vaxið
hröðum skrefum einkum vegna
húsnæðiseklu og mælist nú 5,7
prósent. Til að bregðast við henni
hefur Seðlabankinn á skömmum
tíma hækkað stýrivexti úr 0,75
prósent í 2,75 prósent.
Mikilvægt er að peninga­
stefnu Seðlabankans sé miðlað
í gegnum bankakerfið. Stjórn­
málamenn mega ekki bregða
fæti fyrir seðlabankafólk sem er
að stíga skref til að ná böndum á
verðbólguna.
Aukinheldur er kaupmáttur
heimilanna mikill. Opinber gögn
styðja ekki þá tilgátu að almennt
þurfi að hlaupa undir bagga með
heimilum. Stýrivextir voru litlu
hærri eða um þrjú prósent við
upphaf heimsfaraldursins og eru
mun lægri en vanalega.
Hagnaður viðskiptabankanna
er mikill í krónum talið – sem
almenningur horfir mest á – en
í samhengi við umsvif þeirra var
meðal arðsemi bankanna tæp­
lega 13 prósent í fyrra. Miðað
við verðbólguna á árinu var
ávöxtunin í raun um átta pró­
sent. Hagnaðinn má einkum
rekja til aukinna þóknanatekna
í ljósi mikils hagvaxtar og virði
lánasafna, sem færð voru niður
til að gæta varúðar vegna heims­
faraldursins, voru færð upp í ljósi
batnandi aðstæðna í hagkerfinu.
Í virðisbreytingunum felst því
ekki raunverulegur hagnaður. Að
þessu virtu getur ráðherra ekki
leyft sér að tala um ofurhagnað.
Að sama skapi ætti viðskipta­
ráðherra að vita vel að heimilin
og fyrirtæki borga bankaskatt­
inn. Nær væri að leggja hann
af og draga úr almennri skatt­
heimtu ef leita á leiða til að lækka
vaxtakostnað landsmanna í
staðinn fyrir að koma á mið­
stýrðu kerfi.
Ákall hefur verið um að
erlendir fjárfestar komi í meira
mæli að fjármögnun banka­
kerfisins. Hafa ber í huga að
meiri áhætta felst fyrir fjár­
festa í að leggja fé í banka eftir
að bankamálaráðherra hefur
sagt að aukin skattheimta komi
til greina. Aukin skattheimta
dregur úr arðsemi banka og þar
með virði þeirra. Bankamála­
ráðherra á ekki að vera Þrándur í
Götu á sölu á hlut í Íslandsbanka
erlendis. n