Fréttablaðið - 05.03.2022, Blaðsíða 30

sitja fasistarnir og hlæja,“ segir
hann ákveðinn.
Þorbjörg bætir við að þetta sé
það fyrsta sem andstæðingar bar­
áttunnar noti. „Þeir segja þá: Allt
þetta eldra fólk er farið úr Samtök­
unum. Staðreyndin er sú að mörg
eru komin aftur og það skiptir
okkur líka máli að halda beinni línu
til eldri kynslóðanna, við þurfum
þeirra reynslu. Þegar einhverjir sem
kölluðu sig hommabanasveitina
hótuðu hommum í haust, sögðust
ætla að drepa hommann í einstakl­
ingnum með því að berja hann, þá
leituðum við til Harðar Torfa,“ segir
Þorbjörg og bætir við: „Ef einhver
hefur reynslu af því að fá hótanir …“
og Daníel svarar: „Þá er það Hörður
Torfason.“
Morðhótanir og sjálfsvíg barna
„Það var gott að finna hann taka
þetta alvarlega og setja í samhengi
við fortíðina. Baráttunni lýkur aldr­
ei. Hvenær verður það tekið alvar­
lega að börn séu að fá morðhótanir
í skólanum? Eða hvatningu um að
drepa sig? Hvenær tökum við sem
samfélag slíku nægilega alvarlega?“
spyr Þorbjörg.
„Við gerðum það ekki einu sinni
þegar við misstum barn hérna,“
segir Daníel og rifjar upp að barn
sem var mikið í þjónustu hjá Sam­
tökunum hafi svipt sig lífi og annað
gert tilraun til þess. „Hvað þarf til?
Við erum með alla þessa statistík.“
„Ef við skoðum erlendar rann­
sóknir um tíðni sjálfsvíga kemur
hinsegin hópurinn alltaf verst út
og ég veit alla vega um þrjú sjálfsvíg
hinsegin manneskja á síðasta ári,“
segir Þorbjörg.
„Hinsegin unglingsstelpur toppa
alltaf hverjum líður verst,“ segir
Daníel. „Trans börnin stunda mass­
ívan sjálfsskaða og þetta er ekki
tekið nægilega alvarlega í landi þar
sem endalaust af krökkunum er á
biðlista hjá transteyminu á BUGL.
Í dag bíða svo 22 fullorðnir ein­
staklingar eftir aðgerð hjá LSH því
spítalinn á einfaldlega ekki skurð­
stofutíma. Þetta versnaði mikið í
Covid en ekki var það gott fyrir.
Þessir einstaklingar eru kannski að
bíða í fimm ár og vita ekki hvenær
aðgerð, sem er þeim lífsnauðsynleg
svo þeir geti loks orðið manneskjan
sem þeir hafa alltaf verið, verður
gerð. Ef það verður ekkert farið að
gera í þessu verða af leiðingarnar
margfalt alvarlegri fyrir þetta
þjóðfélag,“ segir hann ákveðinn og
heldur áfram:
„Transteymið er að biðja um einn
fimmtudag í mánuði í skurðstofu­
tíma sem er hófleg krafa.“
Ábyrgð samfélagsins mikil
Þau benda bæði á að trans börn og
einstaklingar sem fái stuðning og
öryggi skori á pari við aðra í líðan.
„Ástæðan fyrir vanlíðan er því ekki
það að þau séu trans heldur for­
dómar og úrræðaleysi. Ábyrgð sam­
félagsins er því mikil.“
Þorbjörg segir okkur sem sam­
félag hreinlega hafa sofnað á verð­
inum.
„Fólk var svo tilbúið til að kaupa
þessa hinsegin paradís að það var
ekki hlustað á neyðarköllin. Það er
fyrst núna að við erum að sjá að fólk
er tilbúið að hlusta og taka á mál­
unum. Samfélagið svaf á verðinum
í svona tíu ár,“ segir hún og kallar
eftir mikið öflugri fræðslu.
„Foreldrar þurfa líka að sækja
sér ráðgjöf og fá aðstoð til að styðja
börnin sín. Mörg þeirra halda að
þau séu nægilega styðjandi en eru
það ekki. Foreldrar neita sumir að
ræða þetta og bíða eftir að þetta
hverfi bara. En að afneita hinsegin­
leika er ofbeldi,“ segir hún og Daníel
bætir við:
„Bæði varðandi kyn og kynhneigð
er allt í lagi að börn fari aðeins fram
og til baka og fái að prófa og máta.
Það er mikið heilbrigðara að þau
fái að gera það með stuðningi fjöl­
skyldunnar. Þegar kynhneigð og
kynvitund er í mótun getur hún
verið flæðandi og það má alveg.“
Vildi ekki að vera stelpustrákur
Aðspurð um eigin upplifanir í
þessum efnum segist Daníel, sem
Í kjölfarið
var varla
hægt að
halda
viðburði
hérna né
tjá sig
opinber-
lega af ótta
við að
verið væri
að sundra
frekar en
sameina.
Þorbjörg
Ég held að
foreldrar
mínir hafi
bara sagt
„já, ókei“
þegar ég
sagði þeim
og mamma
var spennt
fyrir að
eignast
tengdason.
Daníel
ólst upp í Þorlákshöfn, hafa fengið
að heyra það mikið í fótboltanum
og í skólanum að hann væri stelpu­
strákur.
„Ég held að ég hafi vitað frá því ég
var smástrákur að ég væri hommi.
En þar sem þetta fór í taugarnar á
mér fór ég í svo mikinn mótþróa
að ég var ekki með neinum, hvorki
stelpum né strákum. Þetta var svo­
lítið barið úr mér því ég ætlaði sko
ekki að vera stelpustrákur. Þegar ég
fór svo úr fótbolta beint yfir í söng­
list og leiklist var erfiðara að leyna
þessu,“ segir Daníel og hlær.
„En svo varð ég bara rosalega skot­
inn í strák á menntaskólaárunum
og kem út þegar við vorum búnir að
vera saman í þrjá, fjóra mánuði.“
Daníel segir fjölskylduna alltaf
hafa verið skilningsríka. „Systir mín
er lesbía og ég hef þekkt konuna
hennar frá því ég var barn. Ég held
að foreldrar mínir hafi bara sagt „já,
ókei“ þegar ég sagði þeim og mamma
var spennt fyrir að eignast tengda­
son.
Þorbjörg er tvíkynhneigð og
segist ekki hafa áttað sig á því fyrr
en hún var 18 ára. Fram að því hafi
hún haldið að allar stelpur vildu
vera með öðrum stelpum.
„Ég held að það sé eitthvert klám­
væðingardæmi. Við erum auðvitað
af klámkynslóðinni. Þegar ég var
svo 18 ára áttaði ég mig á því að
þetta væri eitthvað meira því ég
fann að ég gæti hugsað mér að vera
í sambandi við stelpu. Ég held að
ástæðan fyrir því að ég sætti mig
ekki við þetta fyrr sé að það var
athyglissýkisstimpill á tvíkyn­
hneigð. Fólk taldi stelpur fara í sleik
við stelpur til að heilla strákana.“
Druslustimpla tvíkynhneigða
Þorbjörg kom þó út sem tvíkyn­
hneigð og byrjaði með konunni
sinni hálfu ári síðar og eiga þær í
dag tvö börn.
„Þá komu nokkur ár þar sem ég
var ekkert voða mikið að tala um
að ég væri tvíkynhneigð, mér fannst
það erfitt því ég var með manneskju
af sama kyni. Það eru fordómar
gegn tvíkynhneigðum og ákveðinn
druslustimpill. Ég gekk því inn í
lesbíuskilgreininguna, sem væri
frábær – ef ég væri lesbía. Þegar fólk
talar um hinsegin fólk er oft bara
talað um samkynhneigða og hjóna­
bönd samkynhneigðra,“ segir Þor­
björg og þau mæla bæði með að nota
orðið samkynja hjónabönd sem er
þá í ætt við enska orðasamhengið
„same sex marriage“.
„Tvíkynhneigðir er langstærsti
hópur hinsegin fólks og okkur
líður ekki nógu vel. Ég held að það
sé því við upplifum að tilheyra ekki.
Maður þarf að upplifa að maður til­
heyri hóp og sé velkominn og það
reynum við að gera í allri okkar
vinnu í Samtökunum.“
Það eru spennandi tímar fram
undan hjá Samtökunum ‘78, sem
hafa stækkað gífurlega á undan­
förnum árum til að mæta því sem
Þorbjörg og Daníel segja að sé upp­
söfnuð þörf. Ekki síst segja þau
gaman að fá fljótlega að kynna verk­
efnið: Ein saga – eitt skref. Þau segja
að í lokaþætti sjónvarpsþáttanna
Svona fólk, sem Hrafnhildur Gunn­
arsdóttir gerði um réttindabaráttu
samkynhneigðra hér á landi, hafi
söguleg andstaða kirkjunnar verið
mjög ljós.
„Kirkjan hafði í kjölfarið sam­
band við okkur og vildi halda með
okkur einhvers konar málþing.
Við Daníel sátum fund með full­
trúum Biskupsstofu og fannst við
ekki geta trítað þetta sem útrædd
mál,“ segir Þorbjörg. „Við vildum fá
allan sársaukann upp á yfirborðið
og það sem kirkjan hafði gert. Úr
því varð að í tvö ár hefur Bjarndís
Helga Tómasdóttir, úr stjórn Sam­
takanna, tekið viðtöl við hinsegin
fólk um upplifun þeirra af andstöðu
kirkjunnar.“ Hljóðbrot verða meðal
annars spiluð í kirkjum landsins.
„Þetta er dæmi um brúarsmíði.
Þau sýna auðmýkt með því að bera
á borð hvað gerðist og taka þannig
ábyrgð á því. Þetta verkefni er ein­
stakt á heimsvísu og skiptir miklu í
landi þar sem kirkjan er enn sterkt
afl,“ segir Þorbjörg að lokum. n
Þorbjörg og Daníel segja Samtökin hafa stækkað gífurlega á undanförnum árum til að mæta uppsafnaðri þörf. Sjálfbærni þeirra sé þó mikilvæg ef litið er til þróunar í sumum Evrópulöndum.

30 Helgin 5. mars 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ