Austurglugginn - 15.04.2021, Side 8

8 Fimmtudagur 15. apríl AUSTUR · GLUGGINN
Grafinn þorskur undir merkjum
Goðaness er meðal þeirra
matvæla sem framleidd eru í
Djúpavogshreppi. Framleiðandinn
segir fólk fyrst verða hissa og
varfærið þegar því bjóðist að
smakka afurðirnar en komi fljótt
aftur eftir meiru.
„Yngsta systir mín bjó á Stöðvarfirði
og fékk að prófa grafinn þorsk
hjá vinafólki sínu þar. Henni
fannst þorskurinn góður og fékk
uppskriftina. Hann var síðan
hafður í fermingarveislu hjá
fjölskyldunni þar sem hann rann
út. Þaðan fékk ég upphaflegu
hugmyndina og síðan hefur
þorskurinn verið á veisluborðum
okkar í fleiri ár. Mig langaði síðan
að leyfa fleirum að njóta þannig
ég sótti um í Uppbyggingarsjóð
Austurlands. Til að fá styrk skrifaði
ég í umsóknina að ég ætlaði að þróa
fleiri bragðtegundir,“ segir Pála
Svanhildur Geirsdóttir sem fyrir ári
byrjaði að selja grafinn þorsk undir
merkjum Goðaness.
Upphaflega var grafni þorskurinn
með kryddjurtum en eins og Pála
lofaði í styrkumsókninni hafa fleiri
tegundir bæst við. „Mig langaði að
nota eitthvað úr náttúrunni hér og
þar komu bláberin inn. Við tínum
þau sjálf, þó mest dóttir mín á
Eskifirði. Henni finnst það gaman
auk þess sem þar er meira af berjum.
Síðan hef ég verið með sweet chili-
þorsk líka. Þessu til viðbótar prófaði
ég svo að segja allt mögulegt, sumt
var í hreinskilni sagt óþverri,“ segir
Pála og hlær.
Fram og til baka milli
stofnana
Þorskinn kaupir hún frá fiskvinnslu
Búlandstinds, sem er í um 200 metra
fjarlægð frá heimili hennar. „Ég
kaupi flök af smáfiski með roði. Ég
hefði þurft að koma upp aðstöðu
fyrir tugi milljóna hefðum við veitt
sjálf.“ Aðstöðu til framleiðslunnar
hefur Pála hins vegar inni í Berufirði
á bænum Lindarbrekku þar sem
búið er að koma upp viðurkenndri
vinnsluaðstöðu.
Hún segir það hafa verið dálítið
áhlaup að afla allra tilskilinna leyfa
til framleiðslunnar. „Það var einkum
vegna þess að mér var hent fram og
til baka milli stofnana. Síðan getur
kostað töluvert að fá fólk að sunnan
til að taka út framleiðsluna eða bíða
eftir að nógu margir staðir séu til
að starfsmaður sé sendur af stað.
Það var heldur ekki alltaf svarað
tölvupósti en tekið undir ef maður
hringdi. Vandamálið er að þá stendur
orð gegn orði. Ég var oft komin að
því að gefast upp en það var einhver
þrjóska í mér. Síðan hlær maður að
þessu í dag. Ég fékk líka hjálp frá
þessum stofnunum, svo sem við
uppsetningu gæðahandbókar sem
ég kunni ekkert í.“
Lærði margt í
heimilisfræðinni
Pála kveðst hafa haft áhuga á
matargerð allt frá barnæsku. „Ég hef
alltaf haft áhuga á tilraunum með
mat en það er samt hálf klikkað að
fólk komið á sjötugsaldur fari út í
svona.
Ég var á heimavist í Leirárskóla,
sem nú heitir Heiðarskóli, í
Hvalfjarðarsveit. Í heimilisfræðinni
vorum við látin taka heilan fisk,
hreinsa allt innan úr honum, flaka
hann og elda. Við vorum líka látin
setja upp veisluborð, leggja á það,
skreyta og gera mat. Mér fannst
þetta gaman,“ rifjar hún upp.
Hún vinnur í dag við matargerð
á veitingastaðnum Við Voginn.
Þar eru í boði veisluplatti með
vörum frá sex smáframleiðendum
á Djúpavogssvæðinu, þar á meðal
grafna þorskinum. „Ég get fylgst
með viðbrögðunum. Í fyrrasumar
kom fólk sérstaklega til að þakka
fyrir og láta vita af ánægju sinni áður
en það fór út af staðnum,“ segir hún.
Plattinn er til marks um mikla
grósku í matvælagerð á svæðinu.
„Þetta er eiginlega öll flóran,
grænmeti, kjöt og fiskur. Þetta er
mjög flott,“ segir Pála. Aðspurð
kveðst hún ekki hafa neina eina
skýringu fyrir þessari fjölbreyttu
framleiðslu á ekki stærra svæði. „Ég
veit það ekki, nema hér er svo rúmur
tími. Þótt þú vinnir fullan vinnudag
áttu samt inni tíma því þú þarft ekki
að eyða 1-2 klukkutímum í snúninga
heldur getur gengið í búðina eða
skólann til að sækja börnin. Síðan
er það svo að það fæst ekki allt hér.
Ég held að þetta spili inn í.“
Fólkið hálfhrætt við að
smakka til að byrja með
Pála kveðst hafa farið hægt í sakirnar
með markaðssetningu og sölu á
grafna þorskinum. „Það er í ferli að
hann fari inn í verslanir Samkaups
hér á þessu svæði, hann hefur verið
við Voginn og síðan er aðili að
kynna hann fyrir veisluþjónustum
og veitingastöðum fyrir sunnan. Mig
langar hins vegar ekki að þorskurinn
verði alls staðar, ég ætla mér bara að
vera smáframleiðandi.“
Hún hefur þó kynnt hann
víða, meðal annars á matarhátíð á
Egilsstöðum á þjóðhátíðardaginn
í fyrra. „Mér fannst gaman að við
vorum þrjú af fimm framleiðendum
þar frá Djúpavogi. Ég fékk mjög
góðar viðtökur þar.“
Hún segir að fólk sé þó stundum
örlítið hissa fyrst þegar það sjái
þorskinn. „Ég útbý litlar snittur með
öllu sem ég vil hafa á. Fólk er efins
fyrst en tekur smakk, svo heyri ég vá-
ið þegar það labbar í burtu og snýr til
að smakka hinar tegundirnar. Fyrst
er það hálfhrætt en verður svo hissa.
Stundum hefur fólk samband til
að spyrja hvernig það eigi að bera
grafna þorskinn fram. Mér finnst
best að hafa hann á þunnu brauði
og með sósu,“ segir Pála og bætir
við að mikilvægi sósunnar megi ekki
vanmeta. „Ég hef prufað margar
sósur, framboðið af þeim er orðið
frumskógur. Mér finnst samt best
að nota sósu sem ég geri sjálf og
hef verið að skoða að þróa hana til
framleiðslu líka þannig hún geti
verið með þorskinum.“
GG
Byrjaði á að grafa þorsk fyrir fjölskylduna
Pála Svanhildur með þorskinn. Mynd: GG
Grafni þorskurinn borinn fram með sósunni. Mynd: GG
Djúpivogur