Heilbrigðisskýrslur - 02.12.1985, Qupperneq 7

INNGANGUR
Umferðars1ys er það nefnt þegar eðlilegt samspil manns,ökutækis og
umhverfis raskast, þannig að meiðsli hljótast af. Heð rannsóknum
Tiá læra að bregðast rétt við slíkum vanda hvað varðar orsakir,
eðli og afleiðingar.
Slys í umferðinni valda mön.num vaxandi áhyggjum hérlendis (1,2).
Niklum fjármunum er varið til meðhöndlunar sjúklinga, endurhæfing-
ar og til slysa- og örorkubóta. Mikið fjárhagslegt tjón er líka
lólgið í vinnutapi vegna tímabundins eða varanlegs heilsubrests
svo og dauða vinnuhæfra og efnilegra þegna landsins. Ásamt þessu
fylgja ómælanlegir erfiðleikar, þjáning og sorg slasaðra og
aðstandenda þeirra. Einnig er eyðilegging ökutækja og annarra
efnislegra verðmæta tilfinnanleg.
Með nýjum umferðarlögum, hægri umferð frá 1968 og stofnun
Umferðarráðs efldist fræðslustarf, gagnasöfnun, ráðgjöf og upplýs-
ingamiðlun um umferðarmál. Gagnleg umræða um umferðarmál hefur átt
sér stað hérlendis undanfarin ár. Á ráðstefnu um umferðarmál, sem
haldin var 1979 á vegum F.I.B., var meðal annars fjallað um
fjölgun dauðaslysa í umferðinni á Islandi samtímis fækkun á hinum
Norðurlöndunum (3). Bent var á hærri dánartölu í umferðarslysum
hér en í Bandaríkjunum (4). Leiddar voru líkur að því að umferðar-
lögin á íslandi væru ekkl í háv.egum höfð meðal ökumanna (5).
fjallað var um undirbúning breytinga á ökuprófum og búnaði bíla
(6). Reiknað var út hvað umferðaarslysin kosta þjóðina (7,8,9) og
óent hefur verið á alvarlegt ástand hér á landi hvað varðar
umferðarslys (10). Bílbelti voru lögleidd á Islandi í frams^tum
1981 .
Á norrænu umferðarslysaþingi , sem haldið var í Reykjavík í ágúst
1983 komu fram ýmsar athyglisverðar upplýsingar, margar hverjar
hyggðar á innlendum athugunum. M.a. kom fram að á níunda hundrað
Islendingar hafa látist vegna umferðarslysa síðan bílaöld hófst
her 1904. Útgáfa erindanna sem flutt voru á ráðstefnunni er í
undirbúningi á vegum Umferðarlæknisfræðifélags Islands sem stofnað
yar 1983.
Með fyrirbyggjandi aðgerðum má fækka umferðarslysum og draga úr
roeiðslum. Einnig má lengi bæta alla meðferð hinna slösuðu, bæði
hyrstu hjálp, sjúkraflutninga, búnað sjúkrahúsa, menntun lækna og
heiibrigðisstétta í slysameðferð, bæta endurhæfingu, trygginga-
kerfi og þjóðfélagslega aðstöðu öryrkja, og fá þannig bærilegri
hokaútkomu.
^ett skipulagning fyrirbyggjandi aðgerða krefst þess að árelðan-
legar og ýtarlegar upplýsingar um sem flesta þætti umferðarmála
higgi fyrir í aðgengilegu formi. Rannsóknir eru því forsenda
hagkvæmra ráðstafana. 1 anda faraldsfræðinnar telst brýnast að
ieita svara við eftirfarandi spurningum: Hverjir verða fyrir
slysum, hvenær, hvar, hvers vegna, hvernig og með hvaða afleiðing-
um fyrir einstak1inginn og þjóðfélagið (lýsandi faraldsfræði).
5