Tímarit rafvirkja - 01.12.1953, Blaðsíða 15

Fær í flestan sjó - og þó
Þið kannist eflaust við hann Gvend sem getur
allt. Það er hann, sem festir upp myndir með
fjögraþumlunga nagla svo að klukkan, hinum-
megin á þilinu ,hendist út á gólf. Allt, sem aflaga
fer, getur hann gert við eins og skot. Þegar ör-
yggi bilar er hann eldfljótur að skella silfurpappír
utan um þau. Þetta er handónýtur óþverri, sem
þeir selja manni, segir Gvendur.
Eitt kvöld, er frúin var ný háttuð, biluðu ör-
yggin og Gvendur vafði þau með silfurpappír úr
heilum Commander-pakka. ,,Bomm“. Þar fóru
stofnöryggin. Náttúrlega voru þau handónýt. Meiri
silfurpappír. Og nú héldu þau, en ógurlegur gaura-
gangur heyrðist innan úr svefnherberginu. Frúin
hljóðaði cg Gvendur þaut inn til hennar. Lá þá
ekki stóri kögurlampinn, mölbrotinn, ofan á
frúnni, í rúminu. Allt er það eins þetta bölvað
rafmagnsdrasl, sagði Gvendur, allt handónýtt.
Hérna um daginn kom Gvendur vaðandi inn á
raftækjavinnustofu með straujárn frúarinnar.
Kvaðst hann hafa smíðað í það gott og vandað
„element“, en eitthvað væri í ólagi með tenging-
una. Sagðist hann að vísu geta lagað það sjálfur
en nú stæði svo á að hann þyrfti að fara úr bæn-
um og konunni lægi á járninu.
Rafvirkinn lofaði að gera sitt bezta og með það
fór Gvendur. Þegar járnið var tekið sundur kom
í ljós skínandi fögur eirplata, tveggja millimetra
þykk, snyrtilega útsöguð með sama lagi og venju-
leg ,,element“. Var platan rammlega tengd við
pinnana með eirþynnum.
Allt er jafn sólítt og vandað hjá Gvendi, sagði
rafvirkinn.
Þegar Gvendur flutti úr íbúðinni, sem hann
hafði búið í síðustu þrjú árin, var ekki við það
komandi að fenginn væri rafvirki til þess að taka
niður lampana. Eg held ég verði nú ekki lengi
að kippa þeim niður sjálfur, sagði Gvendur. Hann
byrjaði á krónunni í stofunni. Fyrst tók hann
stól, en hann reyndist of lágur. Þá sótti hann
kassa út í geymsluna og lagði hann ofan á stól-
inn. Allt í lagi, sagði Gvendur. Síðan steig hann
hátíðlega upp á hrúgaldið og fór að eiga við að
losa krónuna. Allt í einu rak hann upp ógurlegt
org, sparkaði út báðum fótum svo að kassinn þaut
út í horn. Þarna hékk hann nú á krónunni og
orgaði af öllum kröftum. En niður kom krónan
Raforkuframkvœmdir heima og heiman:
92-94% íbúa Noregs eiga að
njóta raforku í órslok 1957
Samkvæmt áætlun norsku raforkumálastjórnar-
innar, Vassdrags- og elektrisitetsvesenet, er gert
ráð fyrir að í árslok 1957, verði framkvæmdum í
raforkumálum svo langt á veg komið að 92—94%
landsmanna eigi þess kost að njóta þæginda raf-
orkunnar.
Eitt fyrsta verk Norðmanna eftir að þeir endur-
heimtu frelsi sitt að styrjöld lokinni, var að hrinda
af stað framkvæmdum í raforkumálum. Þetta
gerðu þeir af sínum alkunna stórhug og bjartsýni,
enda hefur hver virkjunin rekið aðra og nú þegar
er talið að um 89% íbúanna séu raforku aðnjót-
andi. Alls nam virkjað afl 1. jan. s. 1. 3.380.000 kw.
Aætlunin, sem um getur að framan, gerir annars
ráð fyrir árlegri aukningu sem hér segir: 1953,
234.000 kw. 1954, 377.000 kw. 1955, 293.000 kw.
1956, 218.000 kw. 1957, 179.000 kw.
Hin mikla raforkuvinnsla hefur gei't Norðmönn-
um kleyft að koma upp umfangsmiklum iðnaði í
landinu, og gera þannig vatnsaflið óbeint að út-
flutningsvöru, auk þess sem á þennan hátt spar-
ast dýrmætur gjaldeyrir sem þeir ella yrðu að
greiða fyrir innflutning fullunninnar iðnaðarvöru.
T. d. má nefna að 60% af því efni sem notað er
við virkjanirnar, framleiða Norðmenn sjálfir, en
flytja inn um 40%.
Hin nýju orkuver, sem byggð hafa verið eftir
stríðslok, eru flest byggð neðanjarðar (sbr. íra-
foss). A þann hátt nýtist vatnsaflið betur, en jafn-
framt hafa Norðmenn lært af sárri reynslu síð-
ustu styrjaldar, að á meðan mannfólkið ekki er
komið lengra á þroskabraut sinni enn svo, að þurfa
að lifa í stöðugum ótta við nýjar styrjaldir, er ör-
uggara að koma slíkum mannvirkjum sem dýpst
undir yfirborð jarðar, þangað sem helsprengjur
ofbeldisins eigi fá þeim grandað.
og Gvendur með. Þegar Gvendur lá marflatur á
gólfinu með brotna krónuna í fanginu, æpti hann:
Sækið þá bölvaðan rafvirkjann! En náttúrlega var
krónuskrattinn vitlaust settur upp, því Gvendur
er fær í flestan sjó — og þó.
TÍMARIT RAFVIRKJA 15