Feykir - 09.02.2022, Qupperneq 8

Hverju hefur COVID-19 helst
breytt fyrir ykkur og hvernig er
ástandið í ykkar nýja landi?
„Eins og fyrir flesta er maður
svolítið fastur hérna. Hef ekki
farið til Íslands síðan sumarið
2020 þegar mamma dó. Stefnan
er að koma núna næsta sumar.
Þá verða liðin tvö ár frá síðustu
heimsókn. Yngri sonurinn þá
orðinn 18 mánaða. Fókusinn
hefur verið á eigin fjölskyldu.
Við hjónin keyptum íbúð sl.
sumar og við fórnuðum svolítið
tækifærinu á að fara til Íslands
til að geta innréttað hana fyrir
flutning og einnig erfitt með
ungabarn.“
Hvers saknar þú mest að
heiman? „Fjölskyldunnar og
vinafólksins. Lambakjöts! Hér
er ekkert almennilegt lamba-
kjöt að hafa. Fyrsta mánuðinn
minn sem ég bjó hér þá fór ég
út í kjötbúð að versla lambalæri
og var þetta á þriðjudegi. Ég var
beðinn um að koma á
fimmtudegi því þá selja þeir
ferskt lambakjöt. Lærið var svo
sem ágætt en ekki samt eins
gott og það íslenska en það var
fokdýrt og brá mér svolítið yfir
verðlaginu miðað við Ísland.
Finnar borða helst lambakjöt
um páskana“ segir hann og
bætir við að hann sakni
sundlauganna heima og þess að
geta farið í heitan pott. „Ekki
mikið um það hér, þó getur þú
leigt heitan pott á kerru og
hitað með viðarkubbum! Það er
alveg ferlegt að komast ekki í
sauðburð lengur né réttir og
göngur. Það er kannski helsta
breytingin.“
Hvað er ólíkt með Finnum og
Íslendingum – eða erum við
óskaplega líkir frændum okkar?
„Ég myndi byrja á að segja að
við deilum svipuðum húmor
þrátt fyrir að vera svolítið ólík.
Það er margt sem við getum
lært af hvort öðru. Finnar og
Íslendingar eru mjög ólíkir á
margan hátt. Finnar eru með
eindæmum hógværir og eru
ekkert að stæra sig af afrekum
sínum og þarf maður stundum
að toga upp úr þeim að segja frá
hæfileikunum sínum. Sem
dæmi hitti ég tvo vini mína eitt
sumarið og með þeim í för var
gamall vinur þeirra. Við
spjölluðum saman heillengi og
það kom upp á yfirborðið að
hann spilaði íshokkí og hafði
gert það lengi. Ég spurði hvar
hann hefði spilað og hann
svaraði: „Svona hér og þar,“ og
lét þar við sitja. Daginn eftir
komst ég að því að hann væri
margfaldur finnskur meistari
með heimaliðinu hér í Oulu og
heimsmeistari árið 2011 og
silfurverðlaun árið 2016 og
minntist ekki á það einu orði.
Þetta helst svolítið í hendur
við að Íslendingar spyrja alltaf
hverra manna ertu, hvaðan ertu
og við hvað starfar þú. Hér hef
ég aldrei verið spurður við hvað
ég starfa og finnst mér það
svolítið huggulegt að svo sé.
Það er meiri áhugi á hvað ég hef
að segja og hvað mér finnst
gaman að gera og sjálfkrafa
meiri jafningjamenning. Þú ert
ekki mældur út eftir starfi,
fjölskyldu eða menntun, heldur
eftir persónueinkennum og
áhugasviði. Finnar mættu samt
trúa meira á sjálfa sig og taka
svolítið „þetta reddast“ á marga
hluti. Mættu segja meira
upphátt hvað þeir vilja. Maður
þarf svolítið að lesa í þá þar sem
þeir eru oft ekkert að segja
beint hvað þeir vilja og margir
forðast samskiptaárekstra. Þeir
bíða alltaf eftir að maður hafi
lokið máli sínu og tala ekki yfir
hvorn annan eins og mörgum
Íslendingum er tamt að gera.
Finnar eru samt ótrúlega traust
fólk og leggja mikið stolt í
orðspor sitt. Ef maður eignast
finnska vini og traustið er til
staðar þá opnast allar gáttir og
maður raunverulega kynnist
manneskjunni og ég tala nú
ekki um þegar það er farið á
hinn heilagasta stað hinnar
finnsku þjóðar – Saununa – þar
sem sannleikurinn birtist
meðal jafningja. Þú átt vin fyrir
lífstíð ef þú kemur vel fram við
Finna.“
Finnar taka hlutverk sitt sem
guðforeldrar mjög alvarlega og
því er sinnt af alúð alla ævi, af
flestum sem ég þekki. Hér í
Finnlandi (og víðar) er
nafnadagur stór viðburður í lífi
fólks. Hver á sinn nafnadag á
árinu og því er fagnað með
köku og gjöfum, þá oft frá
guðforeldrum og einnig
fjölskyldumeðlimum. Minn
nafnadagur er 8. janúar og þarf
ég að sækja hann í sænska
nafnadagatalið. Valentínusar-
dagurinn þann 14. febrúar er
ekki dagur elskenda í Finnlandi,
heldur er hann kallaður vina-
dagurinn og eins og heitið gefur
til kynna þá snýst hann um að
gleðja nánustu vini og
vinnufélaga.“
Gunnar segir að á sumrin sé
Jónsmessa stærsta ferðahelgin í
Finnlandi en þá fara allir í
sumarbústað eða á hátíðir.
Hann segir að það sé afskaplega
sorglegt hve margir drukkna
þessa helgi sökum drykkju og
lítið breytist þó allir séu
meðvitaðir um þessa staðreynd.
Þá er það finnski jólasveinninn
sem gefur allar jólagjafirnar og
því er eingöngu ritað eitt nafn á
hverja gjöf og ekki ritað frá
hverjum gjöfin er, því jú, það er
auðvitað Sveinki sem gefur
gjafirnar. „Jólasveinninn mætir
sjálfur í hús og krakkarnir
syngja fyrir hann. Hann er
oftast feiminn og hlédrægur en
góður við börnin.“ Finnar
drekka kaffi mjög oft og talið
ókurteisi að bjóða ekki upp á
kaffi þó þú kannski þiggir ekki
alltaf bolla. Kaffið er ekki sterkt
í Finnlandi og er til dæmis
vinsælasta tegundin með
styrkleikann 1 af 10.
Það er ekki langt síðan
Finnar voru í stríði og það er
kannski skiljanlegt hvernig
manngerðin hefur mótast frá
einni kynslóð til hinnar næstu.
Komandi frá landi sem er ekki
með her þá er erfitt að skilja
þetta fullkomlega. Allir 18 ára
drengir fara í herþjónustu í
6-12 mánuði og komi það til að
nágrannar okkar í austri fari að
koma í heimsókn til okkar og
Finnar þurfi að verja landa-
mærin þá myndu flestir sem ég
þekki þurfa að tilkynna sig inn
á sína herstöð og fá útbúnað til
bardaga. Þetta hljómar eins og
bíómynd í mínum huga,
komandi frá Íslandi, en er
raunverulegur möguleiki fyrir
þessa þjóð þrátt fyrir áratuga
friðsæld.
Svo fyrir Covid-19 þá fórum
við á fótboltaleik nokkrir
karlmenn úr vinnunni. Þar sem
ég er nú vanur að kveðja fólk
með faðmlagi og jafnvel kyssa
viðkomandi á kinn, þá ákvað ég
ekkert að breyta því í nýju landi.
Eftir leikinn kveð ég alla með
fyrrgreindum lýsingum og þá
segir einn og brosir eftir
faðmlagið: „Gunnar, ég held að
ég sé búinn að vera snertur
meira af þér í þessari viku en af
konunni minni!“ Svo hlógu
hinir bara og tóku undir grínið.
Hér er nefnilega ekki mikið
vera að vaða inn á persónulegt
svæði fólks en ýmislegt sem er
talið mjög eðlilegt á Íslandi
þykir kannski ekki viðeigandi
hér. En ekki misskilja mig, fólk
faðmast hér líka en bara ekki í
sama mæli.“
Við Íslendingar höfum kannski
þá mynd af Finnum að annar
hver maður stundi skíðastökk.
Er talað um eitthvað annað en
skíðastökk í Finnlandi og
hefurðu farið og fylgst með
móti? „Nei, ekki farið að sjá
skíðastökk – nema bara í
sjónvarpinu. Íshokkí er
langstærsta íþróttin hér ásamt
hinum vetraríþróttunum. Ég
hef farið og horft á finnskan
hafnabolta sem er mikið líflegri
en sá ameríski en við kennum
hann einmitt hér í
íþróttakennslu. En hér er mikil
gönguskíðamenning.“
Gætir þú deilt einhverri
eftirminnilegri sögu frá dvöl
þinni erlendis? „Ég var
nýbyrjaður að kenna við
skólann sem ég starfa við og
Raija Perttunen, yfirmaðurinn
minn og skólastjóri við skólann,
fer á ráðstefnu í Svíþjóð 2019.
Hún sest við borð á ráðstefnunni
og þar sitja Íslendingar. Hún
segir að hún hafi einmitt verið
að ráða samlanda þeirra í
íþróttakennslu við skólann. Nú
jæja, segja þau. Hvað heitir
hann? Hún kynnti mig til
sögunnar og þá segir maðurinn
að hann sé gamli skólastjórinn
hans Gunnars og þekki mig vel
og þetta tók sessunauturinn
undir og sagðist þekkja mig
einnig. Þetta uppskar mikla
kátínu og kom í ljós að umrætt
fólk var Óskar Björnson
skólastjóri og Selma Barðdal.
Ég fékk senda mynd af þeim í
einka-skilaboðum með kærri
kveðju. Eitthvað fékk ég af
lofsyrðum í þessari ferð og
þakka ég Óskari og Selmu fyrir
hlý orð í minn garð því ekki
skemmdi það fyrir reynslu-
tímanum mínum hjá skólanum.
Skagfirðingar hugsa um sína.“
Óskar Otto að grilla pylsu á grillstæði.Gunnar í gönguferð í skóglendi rétt hjá Muhos, rétt fyrir utan Oulu.
8 06/2022