Harmonikublaðið - 15.12.2019, Síða 13

■■■ !9® *
.” ..:■ ? -t -. ^.ffwíji '■•< * •s.ir*"
• - * ; • •••:!? ofcir«*%í:
Hvað með hljóðfæraeign og harmóniku-
ieikara á Tálknafirði?
Guðbjartur Eggertsson fór og lærði orgelleik
syðra í nokkra vetur og spilaði í kirkjunni. Þá
lærði hann jafnframt að spila á harmoniku,
varð ágætur spilari og spilaði á böllum þarna
sem ekki voru mörg á þeim tíma. Hann
hlustaði á Toralf Tollefsen og varð fyrir miklum
áhrifum af honum.
Orgelið í kirkjunni var lengi eina hljóðfærið
í sveitinni, ásamt því að ég held að hafi verið
til gítar á einum eða tveimur bæjum. Og svo
harmonikan hjá Guðbjarti eftir að hún kom
til. Þá var upptalið.
Hvenær byrjaðirðu að spila fyrir dansi?
Eins og segir hér að framan þá eignaðist ég
harmoniku fjórtán ára og var farinn að ná
nokkrum lögum um haustið. Þá fór
Guðbjartur til orgelnáms til Reykjavíkur og
líklega tvisvar það haust datt einhverju ungu
fólki í hug að halda ball og ég var fenginn til
að spila fyrir dansi. Tónlistin var ekki merkileg
en látin duga. Stór hluti af þessu voru valsar
og svo marsar, þar sem maður gat spilað tvö
þrjú lög í marstakti í langan tíma og stöðugir
periingiirn. Reyndar kóín fyrir að hjálpsamir
menn börðu með okkur harmonikutöskurnar
í staðinn fyrir trommur en oftar en ekki var
það til lítils gagns og við fórum að fela
töskurnar. Eftir það var ég á síld öll sumur og
héraðsskóla tvo vetur og spilaði el<ki á böllum
heima.
Var mikið um dansleiki fyrir vestan?
Það var lítið um dansleiki í Tálknafirði á
veturna, enda aðstæður ekki góðar. Undir
1960 var þetta samt farið að breytast. Þá var
hafin þarna útgerð og frystihúsið tekið til
starfa. Þarna voru starfræktar verbúðir og þá
fór að verða líflegra. Ymsir höfðu þá eignast
plötuspilara eða segulband svo það var betur
hægt að bjarga sér með dansmúsik.
A sumrin var þetta allt með öðrum blæ. Jeppar
og jafnvel drossíur voru þá komnir allvíða og
við unga fólkið í Tálknafirði þvældumst oft
norður á Bíldudal til að hitta jafnaldra. Þá datt
okkur iðulega í hug að „starta balli“. Þá var
haft samband við einhvern sem hafði yfir húsi
að ráða, oftast var það gamalt samkomuhús í
Bakkadal sem varð fyrir valinu. Þá var
einfaldlega látið boð út ganga og liðinu smalað

i*
tí’
■ x- • ‘ :•• *\\
ékkért rafmagn' og eiriá lýsingin voru tveir
olíulampar, sinn á hvorum vegg. Þegar fór að
líða á haust var oft nokkuð rokkið inni en það
dugði þó ekki öllum. Þá skutluðu ástleitnir
menn stundum eldspýtustokk ofan á
lampaglasið og dó þá á lampanum og varð
betra næði til myrkraverka á dansgólfinu. Varð
stundum að standa vörð um lampann í nafni
siðgæðis.
Hvenær byrjaði svo hljómsveitarferillinn?
Það er varla hægt að tala um hljómsveitarferil
fyrr en á fullorðinsárum. Þegar ég kom í
Reykholtsskóla í Borgarfirði opinberaðist mér
mikið félagslíf og skemmtilegt. Þar voru
nokkrir músíkantar og ég komst fljótlega í
hljómsveit og var í einum tveimur þar að mig
minnir. Þetta voru mikil umskipti að komast
í svona fjölda af ungu fólki frá fásinninu
heima. Sem dæmi get ég nefnt að
fermingarbörn íTálknafirði 1955 voru aðeins
tvö, við Helgi á Felli, en hann gisti heima á
veturna eftir að farskólinn var lagður af og við
brölluðum margt saman. Svo fór ég í
Kennaraskólann og spilaði lítið þann tíma, en
lærði þó vetrarpart á gítar hjá Karli Lilliendahl
Hljómsveitin Facon d Bíldudal 1967. Jón Kr. Ólafison, Grétar Ingimarsson, Ástvaldur
Jónsson og Pétur Bjamason
Vorfagnaður Harmonikufélags Vesíjjaróa 1989 á Hótel ísajirði
leikir og dansafbrigði voru í gangi. Góður
mars gat tekið upp undir hálftíma ef
stjórnandinn kunni til verka. Mér finnst miður
að þetta skuli hafa lagst niður sem almenn
atriði á dansleikjum. Þennan vetur var eitthvað
um svona spilamennsku og menn sættu sig
við takmarkaða kunnáttu mína enda ekki
annað í boði.
Verst var með launin. Gamla harmonikan mín
var í þungum trékassa og ekki auðveld í
flutningum. Umsaminn taxti var að bera átti
harmonikuna inn í Stúkuhús, en það var
samkomuhúsið, sem var um hálfur kílómetri
eða svo og sömuleiðis skila henni heim aftur.
Þau voru aldrei goldin nema að hálfu. Það var
farið með hana á ballið en ég mátti sjálfur
drösla henni heim. Um sumarið þegar
Guðbjartur kom heim aftur fór ég að spila
með honum á böllum og við spiluðum saman
í tvö sumur, en önnur hljóðfæri voru ekki í
þeirri hljómsveit. Þá var farið að borga í
þangað. Þar spilaði ég yfirleitt á harmoniku
og stundum voru fleiri með mér. Einu sinni
var meira að segja haldið út í Selárdal og
startað balli í samkomuhúsinu þar, en það er
nú sumarbústaður. Þar var annar
harmonikuleikari með og bróðir hans, sem
var trommari. Ballið endaði nokkuð bratt því
þeim bræðrum varð sundurorða, þeir lentu í
hár saman og þar með var ballið búið.
Barðstrendingar héldu böll í litlu bárujárnshúsi
sem stóð í miðju í kríuvarpi niður við sjó, rétt
hjá Haga á Barðaströnd og síðar voru böll í
nýju húsi á Birkimel þar í sveit. Nýtt
félagsheimili kom í Orlygshöfn um þessar
mundir og var fjölsótt. Húsið hét
Fagrihvammur, en gárungar kölluðu það
stundum Votahvamm sér til gamans. Við
Guðbjartur spiluðum nokkrum sinnum í litla
húsinu á Barðaströnd og vorum fastráðnir þar
í tvö sumur í Örlygshöfn, spiluðum á
hálfsmánaðarfresti. I húsinu á Barðaströnd var
og síðar svolítið á klarinett hjá Gunnari
Egilssyni. Á sumrin var ég á síld og þar var
bara spilað í lúkarnum eða á dekkinu.
Fyrir hendingu var ég svo gripinn í
hljómsveitina Facon á Bíldudal skömmu eftir
að ég kom þangað sem skólastjóri, rígfullorðinn
maðurinn orðinn hálfþrítugur. Jón Astvaldur
vinur minn, sem oftast var kallaður Gutti,
kom til mín haustið 1966 og sagði mér að nú
væri Hjörtur Guðbjartsson, sem hafði verið
hljómsveitarstjórinn, farinn suður og því
vantaði mann. Hann spurði hvort ég gæti ekki
spilað með þeim á bassa í Tálknafirði um
helgina. Eg sagði sem satt var að ég hefði varla
séð bassa og aldrei snert á slíkum og það kæmi
því ekki til greina. „Þú kannt að spila á gítar
og harmoniku og þetta er svipað. Fylgja bara
hljómunum,“ sagði Gutti. „Eg skal sýna þér
hvernig þetta virkar.“ Það fór svo að ég spilaði
tjieð þeim í Dunhaga í Tálknafirði um helgina
og gekk eftir atvikum, en það var lítið skinn
13