Þjóðólfur - 01.12.1949, Blaðsíða 17

17 -
KÁTTER
U M
Margt var sér til ganans gert un
jólin áður fyrr, og or enn. Margir
gamlir og skemmtilegir jolasiðir hafa
J)VÍ niður lagzt niður - og að vísu aðr-
ir komi í staðinn, í jólunum, móður
allra hátíða, var mikið um dýrðir, ekki
sízt hjá hörnunum. Og þá var einnig
ýmislegt kvikt á kreiki, þar sem ekki
aðeins mennskir meno héidu þessa ljoss-
hátíð heldur einnig álfar, huldufólk
og húsdýrin. Það var siður, að hus-
moður sópuðu allan hsinn endilangan
á aðfangadagskvöld og kveiktu^ljós í
hverjum kima, því að hvergi^natti hera
skugga á. Síðan gengu þmr út og kring-
un hæinn (rmmir segja þrisvar) og huðu
álfum heim og mæltus
"Komi þoir, scm koma vilja,
veri þeir, som vera vilja
og fari þeir,sem fara vilja,
mór og mínum að meinalausu."
Plestir fengu kerti og oftast oin-
hvcrja flík, því ella fóru þeir í jóla-
köttinn. Ef ekki var farið til kirkju,
var jólalesturinn lesinn um kl. 6, en
síðan kom jólamaturinn og var hið mesta
hnossgsti, laufahrauð og sums staðar
hangikjöt, þá magáll, spcrðill o.m.fl.
þá var og etinn hnausþykkur grjóna- eða
rús ínugrautur.
& jóiLanótt mátti hvorki dansa nó
spila, jólin voru helgasta hátíð árs-
ins. Þa mátti hvorki rífast nó hlóta,
því þá var talið,að' "Kölskf væri kom-
inn með í spilið" og vnri vis til að
sökkva öllu saman. ^
Vikivakar voru almennast haldnir a
jólanótt og ýmsir aðrir skemmtilegir
síðir. Víða tíðkaðist að skrifa á rniða
alla þá, sem komu á jólaföstunni og
fram á aðfangadagskvöld, Þeir heita jóla
sveinar og jólameyjar, Svo á jólanóttina
er dregið um miðana, stúlkur pilta, en
piltar stúlkur. Sá (sú), sem þessi og
þessi hlýtur er þá hans., jólasveinn eða
jólamey um jólin. Stundum gefur einhver
,heimamanna persónurnar saman, með því að
fletta í hlindni upp í ljóðahók og lesa
vísu. Verður ofthið mesta gaman úr þess:
Um jólin mynduðust margar sagnir og
vísur, svo og um Grýlu, jólasveinana og
annað þess kyns.Þessi erum jólagleði harr.
Það á að gefa hörnum hrauð,
að híta í á jólunum,
kertaljós og kle:ðin rauð,
svo komist þau úr hólunum,
væna flís af feitum sauð,
som fjalla gekk á hólunum,
nú er hún gamla Grýla dauð,
gafst hún upp á rólunum.
Að lokum ætla óg hór að minnast á
j nokkrar gamlar íslenzkar skemmtanir, som
j að vísu koma jólunum ekki við heinlínis,
I en hafa áreiðanlega átt sór'' ste.ð oft ur
jólin.
Það er ef til vill ótrúlegt, en satt.
að mikill hluti hinnar íslenzku æsku, ser
! nú er að alast upp, kann ekki að kveðast
; á. Sa gamli og þjóðlegi siður má ekki
i lognast útaf, til þess er hann allt og
| skemmtilegur, Að kveðast á fer fram á
þann hátt, að annar (af tveim) fer með
! vísu t.d,
Komdu nú að kveðast á
kappinn dyggðasnauður
annar hvor skal okkar þá
1 eftir liggja dauður.
j eða einhverja aðra hyrjunarvísu, en þrr
| eru margar.
Pramh. á hls. 24.