Læknablaðið : fylgirit - 07.03.2014, Blaðsíða 7

8 LÆKNAblaðið 2014/100 FYLGIRIT 77
B R Á Ð A D A G U R I N N 2 0 1 3
F Y L G I R I T 7 4
unarþrýstingurinn. Um 29% taldi sig anda 15-20 sinnum á mínútu. Um
68% fannst óþægilegt að vera í öndunarvélinni. Þá töldu 67% sig hafa
fundið fyrir álagi/streitu á meðan þeir voru í öndunarvélinni. Áttatíu og
fimm prósent töldu sig þurfa frekari fræðslu um öndunarvélameðferð
og 89% þátttakenda fannst skilningur þeirra hafi aukist gagnvart ytri
öndunarvélameðferð með þátttöku í rannsókninni.
Ályktanir: Þátttakendur greindu á milli ólíkra stillinga á öndunarvélinni
og höfðu frekar tilfinningu fyrir meiri öndunarstuðningi. Þá hafði stór
hluti þátttakenda ekki tilfinningu fyrir hver stillingin var á öndunarvél-
inni. Með því að efla fræðslu og reynsluþekkingu starfsfólks má bæta
gæði þjónustu við sjúklinga sem þurfa á ytri öndunarvélameðferð að
halda.
10. Bráð bólguviðbrögð (SIRS) á bráðamóttöku í Fossvogi
Þorsteinn Jónsson1, Guðbjörg Pálsdóttir2
1Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands, 2bráðasviði Landspítala
Bakgrunnur: Bráð bólguviðbrögð (Systemic Inflammatory Response
Syndrome, SIRS) eru skilgreind breyting á öndunartíðni, hjartsláttartíðni,
líkamshita og fjölda hvítra blóðkorna. Tveir eða fleiri þættir þurfa að
uppfylla ákveðin skilmerki til að kallast bráð bólguviðbrögð. Viðmið
fyrir bráð bólguviðbrögð eru vel þekkt og hefur verið stuðst við þau
á gjörgæsludeildum í mörg ár en lítið er vitað um sjúklinga með bráð
bólguviðbrögð á bráðamóttökum. Viðmið fyrir bráð bólguviðbrögð hafa
verið gagnrýnd fyrir að vera ósértæk.
Markmið: Að kanna tíðni, lífeðlisfræðilega þætti og afdrif sjúklinga
sem leituðu á bráðamóttöku Landspítala (LSH) í ljósi viðmiða um bráð
bólguviðbrögð.
Aðferð: Rannsóknargögnum var safnað afturvirkt úr rafrænni sjúkra-
skrá á tímabilinu 1. október 2011 – 30. nóvember 2011 og voru allir
sjúklingar sem leituðu á bráðamóttöku í úrtakinu.
Niðurstöður: Alls leituðu 3971 sjúklingar á bráðadeild á rannsóknar-
tímabilinu. Rúmlega 8% sjúklinga 18 ára og eldri (n=322) voru með
skilgreind viðmið fyrir bráð bólguviðbrögð. Meðalaldur var 54 ár. Að
meðaltali voru sjúklingar með bráð bólguviðbrögð að anda 24 sinnum á
mínútu. Hjartsláttur var að meðaltali 107/mín og líkamshiti að meðaltali
37,8°C. Þá var fjöldi hvítra blóðkorna að meðaltali 11x10E9/L. Tæplega
68% sjúklinga (n=218) voru með tvo af fjórum þáttum bráðra bólgu-
viðbragða og 30,4% (n=98) var með þrjá af fjórum þáttum. Rúmlega
2% sjúklinga (n=7) voru í lostástandi við komu (slagbilsblóðþrýstingur
<90mmHg). Um 50% sjúklinga (n=163) fengu bólgu- og/eða sýkingar-
greiningu á bráðamóttöku. Algengustu sjúkdómsgreiningarnar voru
lungnabólga, kviðverkur, hiti og þvagfærasýking. Þá fengu 3,7% sjúk-
linga (n=12) greininguna sýklasótt. Tæplega 47% sjúklinganna (n=151)
lögðust inn á LSH, þar af 3,4% á gjörgæsludeild (n=11). Meðallegutími á
sjúkrahúsi var fjórir dagar. Þrjátíu daga dánartíðni var 2,5% (n=8).
Ályktanir: Ef fjöldi sjúklinga með skilgreind viðmið fyrir bráð bólgu-
viðbrögð er yfirfærður á fjölda bráðakoma 2012, má áætla að 5889 sjúk-
lingar falli innan hópsins árlega. Meðalaldur sjúklinga með bráð bólgu-
viðbrögð á bráðadeildum LSH er lágur og meirihluti var með tvo þætti.
Tæplega helmingur sjúklinga sem kemur á bráðamóttöku með bráð
bólguviðbrögð leggst inn á LSH og svipaður fjöldi fær bólgu- og/eða
sýkingargreiningu. Niðurstöðurnar gætu verið til marks um að viðmið
fyrir bráð bólguviðbrögð séu ósértæk fyrir sjúklinga á bráðamóttökum.
11. Sjö daga lota í mynstri legulengdar og dánartíðni eftir innlögn af
bráðamóttöku Landspítala
Elísabet Benedikz1,2, Þórdís Katrín Þorsteinsdóttir3,4, Bjarki Þór Elvarsson5,
Brynjólfur Mogensen1, 3, 6
1Bráðamóttöku, 2gæða- og sýkingarvarnadeild, vísinda og þróunarsviði, 3rannsóknarstofu
Landspítala og HÍ í bráðafræðum, 4hjúkrunarfræðideild, 5raunvísindadeild, 6læknadeild
Háskóla Íslands
Bakgrunnur: Þekkt er úr erlendum rannsóknum að dánartíðni sjúklinga
er um 10% hærri eftir innlagnir um helgar en virka daga. Áhrifin eru
rakin til vaktaástands þegar mönnun til að sinna verkefnum og taka
ákvarðanir er í lágmarki.
Markmið: Að skoða áhrif komudags og innlagnartíma á 30-daga dánar-
líkur og/eða legulengd eftir innlögn frá bráðamóttöku Landspítala.
Aðferðir: Rannsóknin var aftursæ þýðisrannsókn. Skoðaðir voru allir
sjúklingar sem lögðust inn frá bráðamóttöku Landspítala í Fossvogi
tímabilið 1. maí 2010 t/m 30. apríl 2011. Upplýsingar voru fengnar úr
rafrænni sjúkraskrá. Útilokaðir voru sjúklingar sem fóru á skamm-
verueiningu. Tvíkosta aðhvarfsgreiningu var beitt til að spá fyrir um
dánartíðni en línulegri aðhvarfsgreiningu til að skoða legulengd.
Niðurstöður: Alls voru 7208 sjúklingar rannsakaðir. Mánudags morgun-
vaktir og helgarnæturvaktir höfðu fleiri komur en sambærilegar vaktir
aðra daga. Meðaldánartíðni þrjátíu dögum eftir innlögn var 4,47%.
Sjúklingar sem lögðust inn eftir komu á morgunvakt voru bæði eldri og
höfðu marktækt hærri dánartíðni en þeir komu á kvöld- og næturvakt
(OR = 1.56; 95% CI: 1,05-2,37). Hæst var 30-daga dánartíðnin eftir komu
á miðvikudagsmorgunvakt (6,55%) en næsthæst eftir komu á föstudags-
morgunvakt (6,24%). Kvöldvaktir á föstudögum og laugardögum höfðu
hærri dánartíðni en aðrar kvöldvaktir vikunnar en þó lægri en morgun-
vaktir sömu daga. Þegar skoðaður var munur á 30-daga dánartíðni eftir
dögum vikunnar, kom í ljós að hlutfall látinna var 14,4% hærra eftir inn-
lögn föstudag t/m laugardag samanborið við aðra daga. Sunnudagar
höfðu hins vegar lægri dánartíðni en aðrir vikudagar. Sjúklingar sem
lögðust inn af dagvakt lágu 13,7% lengur inni en sjúklingar sem komu á
öðrum tímum sólarhringsins.
Ályktanir: 30-daga dánartíðni eftir innlagnir um helgar er hærri en eftir
innlagnir virka daga ef frá er talinn sunnudagur. Þetta virðist í takt við
niðurstöður erlendra rannsókna. Sjúklingar sem koma á morgunvaktir
eru eldri, liggja lengur inni og hafa hærri dánartíðni en sjúklingar sem
koma á kvöld- og næturvöktum.
12. Upplýsingar sem sjúklingum eru veittar um lyf á sjúkrahúsi í
London
Freyja Jónsdóttir1,Wendy Pullinger2, Dr. Felicity Smith3.
1Sjúkrahúsapóteki Landspítala, 2Sjúkrahúsapóteki St. George’s Healthcare NHS Trust London,
UCL School of Pharmacy London
Bakgrunnur: Til er fjöldi rannsókna sem sýna fram á það að röng lyfja-
notkun hefur í för með sér talsverða byrði á heilbrigðiskerfi og einnig
hefur verið sýnt fram á það að aðkoma lyfjafræðinga getur haft jákvæð
áhrif á heilsufar sjúklinga.
Markmið: Að kanna hversu miklar lyfjaupplýsingar lyfjafræðingar (og
lyfjatæknar) veita sjúklingum og kanna hvaða upplýsingar voru veittar.
Einnig var kannað hvaða áhrif vinnuálag hefði á upplýsingagjöfina.
Aðferðir: Rannsóknin var gerð með þátttökuathugun á starfsháttum í
afgreiðsluapóteki og könnun á meðal lyfjafræðinga og lyfjatækna sem
unnu á deildum eða í afgreiðsluapótekinu.
Niðurstöður: Í fyrra skrefinu var fylgst með afhendingu 128 lyfja.