Læknablaðið : fylgirit - 07.03.2014, Blaðsíða 10

B R Á Ð A D A G U R I N N 2 0 1 4
F Y L G I R I T 7 7
LÆKNAblaðið 2014/100 FYLGIRIT 77 11
17. Komur á bráðamóttöku vegna sjálfsskaða og sjálfsvígstilrauna á
Íslandi 2003-2012
Hildur Guðný Ásgeirsdóttir1, Þórdís Katrín Þorsteinsdóttir2,3, Brynjólfur
Mogensen2,3, Unnur Valdimarsdóttir1, Tinna Laufey Ásgeirsdóttir5, Sigrún Helga
Lund1, Arna Hauksdóttir1
1Miðstöð í lýðheilsuvísindum Háskóla Íslands, 2rannsóknarstofu Landspítala og HÍ í
bráðafræðum, 3hjúkrunarfræðideild, 3læknadeild, 5hagfræðideild Háskóla Íslands
Bakgrunnur: Efnahagshrunið á Íslandi árið 2008 var einstakt hvað
varðar umfang þess og hraða atburðarásarinnar. Íslenskar rannsóknir
hafa bent til aukinnar hættu á streitu og þunglyndiseinkennum eftir
efnahagsþrengingarnar, sérstaklega meðal kvenna. Þá hafa erlendar
rannsóknir einnig bent til aukinnar tíðni sjálfsvíga við efnahagsþreng-
ingar víðsvegar um heiminn. Aðalmarkmið þessarar rannsóknar var að
skoða breytingar á tíðni sjálfsskaða og sjálfsvígstilrauna mismunandi
hópa á Íslandi árin 2003-2012.
Aðferðir: Notaðar voru upplýsingar frá bráðasviði Landspítala.
Skoðaðar voru allar komur á bráðamóttöku á árunum 2003-2012 þar sem
ástæða komu var tilgreind sem sjálfsmeiðing, sjálfsvígstilraun, hugsan-
leg sjálfsvígstilraun eða sjálfsskaði af ásettu ráði samkvæmt Norræna
orsakaskráningarkerfinu (NOMESCO) (hér eftir nefnd einu nafni sjálfs-
skaði). Skoðuð var þróun í tíðni á komum vegna sjálfsskaða fyrir og eftir
efnahagshrunið í október 2008.
Niðurstöður: Á árunum 2003 til 2012 voru 3223 komur skráðar vegna
sjálfsskaða; 36% voru karlar og 64% konur. Aldursdreifingin var svipuð
eftir kynjum og var aldurshópurinn 18-25 ára fjölmennastur hjá körlum,
en 26-35 ára hjá konum. Tölfræðilega marktæk aukning varð á skráðum
komum eftir kreppu samanborið við fyrir kreppu (p=0.002). Árleg aukn-
ing koma vegna sjálfsskaða eftir hrun var 7.5 per 100.000 konur (p=0.004)
og 4.15 per 100.000 karla (p= 0.02). Leiðrétt var fyrir mannfjöldaþróun.
Mesta aukning var í aldurshóp 26-35 ára.
Ályktanir: Þó tölfræðileg úrvinnsla sé enn á frumstigi benda fyrstu
niðurstöður til aukningar á tíðni skráðra koma á bráðamóttöku vegna
sjálfsskaða í kjölfar efnahagshrunsins á Íslandi, bæði meðal kvenna og
karla.
Agnes Gísladóttir ..........................................................................................1
Arna Hauksdóttir ........................................................................................11
Auðunn Kristinsson ..................................................................................2, 3
Auður Elva Vignisdóttir ...........................................................................2, 3
Berglind Guðmundsdóttir .......................................................................1, 5
Bergþór Steinn Jónsson ................................................................................4
Bernard L. Harlow ........................................................................................1
Birna Dröfn Birgisdóttir .............................................................................14
Bjarki Þór Elvarsson ......................................................................................7
Brynjólfur Mogensen ..................................................................2, 3, 6, 7, 11
Edda Björk Þórðardóttir ...........................................................................5, 6
Elísabet Benedikz ..........................................................................................7
Elísabet Guðmundsdóttir ...........................................................................15
Eyrún Jónsdóttir ............................................................................................1
Felix Valsson ..................................................................................................4
Freyja Jónsdóttir ............................................................................................9
Guðbjörg Pálsdóttir .................................................................................8, 10
Hildigunnur Svavarsdóttir ....................................................................4, 12
Hildur Guðný Ásgeirsdóttir ......................................................................11
Ingibjörg Lára Símonardóttir .....................................................................12
Ingunn Hansdóttir ........................................................................................5
Pálmi Óskarsson ....................................................................................12, 13
Ragnheiður I. Bjarnadóttir ...........................................................................1
Sigríður Haraldsdóttir ..................................................................................6
Sigrún Gunnarsdóttir .................................................................................14
Sigrún Helga Lund .....................................................................................11
Sigrún Sunna Skúladóttir .....................................................................14, 15
Sólrún Rúnarsdóttir ....................................................................................14
Stefán Steinsson ...........................................................................................13
Sveinbjörn Dúason ......................................................................................13
Sveinbjörn Gizurarson................................................................................16
Sven Cnattingius ...........................................................................................1
Thor Aspelund ...............................................................................................1
Tinna Laufey Ásgeirsdóttir ........................................................................11
Unnur A. Valdimarsdóttir ..................................................................2, 5, 11
Viðar Magnússon ............................................................................2, 3, 4, 17
Wendy Pullinger ............................................................................................9
Þorsteinn Jónsson ....................................................................................8, 10
Þórdís Katrín Þorsteinsdóttir .......................................................6, 7, 11, 15
Höfundaskrá