Læknablaðið : fylgirit - 30.09.2016, Blaðsíða 13

V I . V Í S I N D A Þ I N G G E Ð L Æ K N A F É L A G S Í S L A N D S 2 0 1 6
F Y L G I R I T 8 9
LÆKNAblaðið 2016/102 FYLGIRIT 89 13
gagnagrunnur rannsóknarinnar verið uppfærður (greiningarlistar frá
Landspítala og Þroska- og hegðunarstöðinni, og úr lyfjagagnagrunnum
Embættis landlæknis og Sjúkratrygginga) og er nú svo komið að yfir
9000 einstaklingar eru komnir á lista og meir en helmingur þeirra (um
5600) er arfgerðagreindur (genotyped) með örflögutækni. Innköllun
á þeim einstaklingum sem ekki hafa áður tekið þátt í rannsókninni er
hafin hjá Þjónustumiðstöð rannsóknarverkefna til frekari greiningu á
svipgerð og erfðaþáttum.
28 Beiting dáleiðslu í parameðferð út frá
hugmyndafræði Milton H. Erickson
MA-verkefni við Háskóla Íslands
Annetta A. Ingimundardóttir
Geðsviði Landspítala, Háskóla Íslands
Víða um heim hefur áhugi aukist hjá meðferðaraðilum og almenningi
á dáleiðslu í kjölfar rannsókna og umræðna sem sýna vaxandi árangur
sem nást hefur með klínískri dáleiðslu. Dáleiðsla hefur nýst vel sem
aðferð í meðferð við lausn á ýmsum vandamálum, bæði sálrænum og
sállíkamlegum.
Rannsóknaraðferð sem valin var í meistaraverkefni mitt var starf-
endarannsókn. Megininntak starfendarannsókna er að skoða hvernig
rannsakandi geti bætt starfshætti og lært af því ferli sem rannsóknin
bíður upp á.
Markmið rannsakanda var að skoða upplifun rannsakanda af því
að beita dáleiðslu í parameðferð útfrá hugmyndafræði Miltons H.
Ericksons með pörum sem eiga í samskiptavanda. Í rannsóknarferlinu
fólst einnig skoðun rannsakanda af eigin upplifun í að tileinka sér
dáleiðslu sem nýja aðferð í parameðferð. Rannsóknin byggðist á ígrund
og sjálfsrýni í rannsóknar gögn út frá fræðiramma. Meðal annars var
skoðað hvernig ómeðvitaður dáleiðandi dans fór á stað í samskiptum
milli einstaklinganna í parasamböndunum, dans sem getur verið já-
kvæður eða neikvæður, allt eftir í hvaða samhengi dansinn myndast.
Þrjú pör tóku þátt í rannsókninni og mætti hvert par í 5
meðferðarviðtöl þar sem dáleiðsla var hluti af meðferðinni. Öll viðtölin
voru tekin upp á myndband, auk þess sem rannsakandinn hélt dagbók
um rannsóknina.
Í niðurstöðum rannsóknar kemur fram að meðferðin snerist um þrjú
meginþemu, tengsl, dáleiðslu og ábyrgð.
29. Félagslegt vinnuumhverfi og taka geðlyfja
Kristinn Tómasson
Vinnueftirliti ríkisins
Inngangur: Vinnuumhverfi hefur verið að breytast mikið í áranna rás og
samhliða hefur félagslegt vinnuumhverfi fengið meiri athygli. Notkun
geðlyfja er algeng og áhugavert því að skoða hvaða samspil í þverskurði
er á milli félagslegs vinnuumhverfis og notkunar geðlyfja.
Aðferðir: Safnað hefur verið gagnasafni sem ber heitið Heilsa og líðan
árið 2007, 2009 og 2012 og má finna útlistun á því á vef Embættis land-
læknis. Hér eru skoðuð tengsl 8 mismunandi spurninga um sálfélags-
legt vinnuumhverfi og notkunar lyfja við þunglyndi, kvíða og öðrum
geðsjúkdómum að teknu tilliti til aldurs, kyns og hæstu prófgráðu. Alls
svöruðu þessu spurningum 3532 einstaklingar á vinnumarkaði.
Niðurstöður: Það að hafa of mikið að gera, verða gera eitthvað öðruvísi
en maður vill, hafa ekki bjargráð við verkefnum, glíma við ósamræm-
anlegar kröfur frá aðilum, gætir yfirmaður réttlætis í framkomu og
valda samskipti við yfirmann streitu er allt tengt töku lyfja við kvíða.
Einvörðungu síðasti þátturinn er tengdur þunglyndi. Stuðningur og
hjálp frá vinnufélögum og hvort yfirmaður er fús að hlusta á vandamál-
in er ekki tengt töku geðlyfja.
Ályktun: Neikvæðar álagsbreytur í mati fólks á sálfélegslegu vinnuum-
hverfi tengjast töku kvíðalyfja. Meðan jákvæðir þættir eru hlutlausir en
ekki verndandi. Við starfsendurhæfingu einstaklingsins og áhættumat
vinnustaðarins virðist því þurfa að leggja áherslu á að breyta og laga
þessa neikvæðu þætti.