Læknablaðið : fylgirit - 07.05.2014, Síða 9

V í s i n d i á V o r d ö g u m
F Y L g i r i T 7 9
LÆKNAblaðið 2014/100 9
4 Líkamsfita og áhættuþættir fyrir hjarta- og æðasjúkdóma hjá
Íslendingum á aldrinum 65-91 árs
Alfons Ramel1, Ólöf Guðný Geirsdóttir1,2, Milan Chang2, Pálmi V. Jónsson2,3,
Inga Þórsdóttir1
1Rannsóknarstofu í næringarfræði, Landspítala, matvæla- og næringarfræðideild HÍ,
2rannsóknarstofu HÍ og Landspítala í öldrunarfræðum, 3öldrunarsviði Landspítala og
læknadeild HÍ
alfonsra@hi.is
Inngangur: Líkamsþyngdarstuðull (LÞS) hefur almennt verið talinn
hafa forspágildi fyrir hjarta- og æðasjúkdóma. Hins vegar hafa rann-
sóknir bent til þess að LÞS hafi takmarkað spádómsgildi fyrir aldraðra.
Hugsanleg útskýring er að LÞS sé ekki lengur góður mælikvarði fyrir
líkamsfitu í þessum hópi og því mikilvægt að skoða aðrar mælingar á
líkamssamsetningu.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að kanna fylgni milli mismun-
andi mælinga á líkamsfitu og áhættuþátta fyrir hjarta- og æðasjúkdóma
hjá eldri Íslendingum.
Aðferðir: Þátttakendur voru 236 manns af báðum kynjum (65-91 árs).
Líkamssamsetning og áhættuþættir fyrir hjarta- og æðasjúkdóma voru
mældir.
Niðurstöður: Fylgni á milli LÞS og DXA mælinga var mikil (r ~ 0,8 og
0,9) í öllum aldursfjórðungum. Fylgni á milli áhættuþátta fyrir hjarta-
sjúkdóma og líkamssamsetningu var mjög svipuð fyrir allar mælingar
á líkamssamsetningu. Líkamsfita var ekki tengd heildarkólesteróli í
blóði, en var tengd HDL í konum (ekki í körlum) og þríglýseríðum hjá
báðum kynjum. Tengsl líkamsfitu og glúkósaefnaskipti voru 3x sterkari í
körlum en hjá konum. Tengsl líkamsfitu og blóðþrýstings var hins vegar
2x sterkara í konum.
Ályktun: Niðurstöðurnar sýna að það er mikil fylgni milli LÞS og DXA
mælinga á líkamsfitu hjá eldri Íslendingum. Niðurstöðurnar benda
til þess að dýrar DXA mælingar séu ekki endilega betri en einfaldar
mælingar á líkamssamsetningu til að meta áhættu fyrir hjarta- og æða-
sjúkdóma hjá þessum hópi.
5 Tengsl styrktarþjálfunar og CRP bólguþáttar hjá eldra fólki
Alfons Ramel1, Ólöf Guðný Geirsdóttir1,2, Milan Chang2, Pálmi V. Jónsson2,3,
Inga Þórsdóttir1
1Rannsóknarstofu í næringarfræði, Landspítala, Matvæla- og næringarfræðideild, HÍ,
2rannsóknarstofu HÍ og Landspítala í öldrunarfræðum, 3öldrunarsviði Landspítala og
læknadeild HÍ
alfonsra@hi.is
Inngangur: Rannsóknir hafa sýnt að ósérhæfður bólguþáttur eins og
CRP geti verið tengdur auknum líkum á hjarta- og æðasjúkdómum auk
annarra sjúkdóma. Vísbendingar um áhrif hreyfingar á CRP til lækkunar
hafa verið misvísandi og helst hafa áhrif þolþjálfunar verið skoðuð.
Markmið: Markmið þessarar rannsóknar var að skoða áhrif 12 vikna
styrktarþjálfunar á CRP-blóðgildi hjá eldra fólki.
Aðferðir: Þátttakendur voru fengnir með auglýsingu (N = 236, 73,7
±5,7 ára, 58,2% konur) þar sem óskað var eftir þátttakendum í 12 vikna
styrktaræfingar (3 sinnum í viku; 3 sett, 6-8 endurtekningar með 75-80%
álag miðað við hámarksstyrk (1RM). Styrktaræfingarnar voru þannig
samsettar að aukning á vöðvastyrk og vöðvamassa myndi eiga sér stað
í stærstu vöðvahópum líkamans. CRP voru mæld við upphaf og við lok
íhlutunar.
Niðurstöður: Meðalgildi CRP var í upphafi 7,1 ± 4,6 mg/dL og 36
þátttakendur (15,6%) voru með CRP blóðgildi > 10 mg/L við upphaf
rannsóknarinnar. Heildarbreytingar í CRP þegar íhlutuninni lauk voru
litlar og ekki marktækar en hins vegar lækkaði CRP marktækt hjá ein-
staklingum með háan styrk í upphafi (-4,28 ± 9,41 mg/L; P = 0,015) en
hækkaði lítið hjá hinum (0,81 ± 4,58 mg/L, P = 0,021).
Ályktun: Þessar niðurstöður sýna að CRP lækkar töluvert hjá einstak-
lingum með há gildi CRP eftir 12 vikna íhlutun með styrktaræfingum
sem gæti lækkað áhættu fyrir hjarta- og æðasjúkdóma. Styrktarþjálfun
hefur lítil áhrif á CRP hjá öldruðum með styrk CRP innan eðlilegra
marka.
6 Lífsvenjur og hreyfigeta meðal heilbrigðra aldraðra
einstaklinga sem búa í heimahúsum á Íslandi
Milan Chang1,2, Alfons Ramel3, Ólöf Guðný Geirsdóttir1,3, Pálmi V. Jónsson1,4,
Inga Þórsdóttir3
1Rannsóknarstofu HÍ og Landspítala í öldrunarfræðum, 2íþróttafræðisviði, tækni- og
verkfræðideild, Háskóla Reykjavíkur, 3rannsóknarstofu í næringarfræði, Landspítala,
Heilbrigðisvísindasviði HÍ, matvæla- og næringarfræðideild, 4öldrunarsviði Landspítala og
læknadeild HÍ
changmilan@gmail.com
Inngangur: Hreyfigeta er einn þeirra þátta sem mestu skiptir til að aldr-
aðir geti séð um sig sjálfir. Vitað er að regluleg hreyfing tengist hreyfan-
leika seint á lífsleiðinni. Offita er einnig tengd hreyfigetu meðal aldraðra.
Markmið: Tilgangur rannsóknarinnar var að rannsaka hvernig hreyfi-
geta tengist hreyfingu og líkamsþyngdarstuðli (LÞS) hjá heilbrigðu
öldruðu fólki sem býr í heimahúsum.
Aðferðir: Þáttakendur voru 237 aldraðir einstaklingar (N=237, 73,7±5,7
ár, 58,2% konur). Mældur var gönguhraði á 6 mínútna göngu (6MWD,
vegalengd í metrum). Þátttakendum var skipt í fjóra hópa eftir því hve
þeir stunduðu mikla hreyfingu (lítil og mikil) og eftir LÞS (<30 kg/m2
og ≥30 kg/m2). Fylgni var athuguð með línulegri aðhvarfsgreiningu, þar
sem leiðrétt var fyrir lýðfræðilegum og öðrum áhættuþáttum.
Niðurstöður: Í samanburði við þá sem höfðu háan LÞS og hreyfðu
sig vanalega lítið, náðu allir aðrir hópar marktækt betri niðurstöðu á
6MWD. Hins var munurinn mestur miðað við þá sem bæði höfðu lágan
LÞS og hreyfðu sig vanalega mikið 6MWD (550±55 m vs.418±77 m,
P<0,05). Meðal þeirra sem höfðu háan LÞS höfðu þeir sem hreyfðu sig
mikið marktækt meiri hreyfigetu en þeir sem hreyfðu sig lítið (475±72 m
vs. 419±77 m, P<0,05).
Ályktun: Hópurinn sem hafði lægstan LÞS og stunduðu mesta hreyf-
ingu hafði mesta hreyfigetu. Niðurstöður rannsóknarinnar benda til
þess að mikil hreyfing sé mjög mikilvæg til að tryggja hreyfigetu jafnvel
meðal aldraðra sem mælast með offitu samkvæmt LÞS.
7 Handarstyrkur spáir fyrir um aukna vitræna getu eftir 12 vikna
styrktarþjálfun meðal aldraðra sem búa í heimahúsum og eru við
góða heilsu
Milan Chang1,2, Ólöf Guðný Geirsdóttir1,3, Alfons Ramel3, Pálmi V. Jónsson1,4,
Inga Þórsdóttir3
1Rannsóknarstofu HÍ og Landspítala í öldrunarfræðum, 2íþróttafræðisviði, tækni- og
verkfræðideild, Háskóla Reykjavíkur, 3rannsóknarstofu í næringarfræði, matvæla- og
næringarfræðideild, HÍ, 4öldrunarsviði Landspítala og læknadeild HÍ
changmilan@gmail.com
Inngangur: Það er vel þekkt að regluleg hreyfing bætir bæði líkamlega
og andlega virkni.
Markmið: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvernig grunngildi
hreyfigetu, handarstyrks, líkamsþyngdarstuðuls og fleiri mæliþátta
tengist mælingum á vitrænni getu eftir 12 vikna styrktarþjálfun á hópi
aldraða við góða heilsu.