Læknablaðið : fylgirit - 07.05.2014, Síða 10

V í s i n d i á V o r d ö g u m
F Y L g i r i T 7 9
10 LÆKNAblaðið 2014/100
Aðferðir: 237 aldraðir einstaklingar sem búa í heimahúsum (N=237,
73.7±5,7 ára, 58,2% konur) tóku þátt í 12 vikna styrktaræfingum sem
hannaðar voru til að auka styrk og vöðvamagn í helstu vöðvahópum.
Líkamssamsetning, líkamleg virkni, handarstyrkur, ástand hjarta og
æðakerfis, gönguhraði á 6 mínútna göngu, og próf á vitrænni getu (Mini
Mental State Examination (MMSE)) voru mæld fyrir og efitr styrktar-
þjálfunina. Línuleg aðhvarfsgreining var notuð til að athuga fylgni milli
mæliþátta.
Niðurstöður: Meðalárangur á MMSE við upphaf styrktarþjálfunarinnar
var 27,5±2,1 og 28,1±2,2 við lok hennar. Eftir þjálfunina fengu 57 manns
færri stig á MMSE, 55 hafði hvorki farið fram né aftur, og 120 fengu
fleiri stig en þeir höfðu fengið við upphaf þjálfunarinnar. Niðurstöður
sýndu að árangur á MMSE eftir þjálfunina hafði martæka fylgni við
handarstyrk við upphaf hennar (beta=.03, P<.05) meðal heilbrigðra eldri
einstaklinga eftir að leiðrétt hafði verið fyrir grunngildisþáttum sem
tengdust hreyfigetu og ástandi hjarta og æðakerfis.
Ályktun: Rannsókn okkar leiddi í ljós að sterk tengsl voru milli handar-
styrks við upphaf þjálfunar og aukinnar vitrænnar getu eftir 12 vikna
styrktarþjálfun. Vöðvastyrkur, þar á meðal handarstyrkur kann að skipta
miklu máli hvað varðar áhrif styrktarþjálfunar á vitræna getu, jafnvel
meðal heilbrigðra og sjálfbjarga einstaklinga úr hópi aldraðra.
8 Vitræn geta hefur forspárgildi um aukinn gönguhraða hjá heil-
brigðum öldruðum einstaklingum sem stundað hafa styrktar þjálfun
í 12 vikur
Milan Chang1,2, Alfons Ramel3, Ólöf Guðný Geirsdóttir1,3, Pálmi V. Jónsson1,4,
Inga Þórsdóttir3
1Rannsóknarstofu HÍ og Landspítala í öldrunarfræðum, 2íþróttafræðisviði, tækni-
og verkfræðideild HR, 3rannsóknarstofu í næringarfræði Landspítala, matvæla- og
næringarfræðideild, 4öldrunarsviði Landspítala og læknadeild HÍ
changmilan@gmail.com
Inngangur: Sýnt hefur verið fram á að lítil vitræn geta tengist lítilli
líkamlegri virkni og lítilli hreyfingu meðal aldraðra.
Markmið: Markmið þessarar rannsóknar var að athuga tengslin milli
vitrænnar getu meðal heilbrigðra, aldraðra einstaklinga sem búa í heima-
húsum á Íslandi og aukinnar hreyfigetu þeirra eftir styrktarþjálfun.
Aðferðir: Þáttakendur (N=5,7±73,7 ;237 ár; 58,2% konur) tóku þátt í tólf
vikna styrktarþjálfun sem hannað var til að auka styrk og vöðvamagn
helstu vöðvahópa. Líkamssamsetning, hreyfing, áhættuþættir tengdir
hjarta og æðasjúkdómum, 6 mínútna ganga (6MWD), og vitræn geta
(Mini Mental State Examination (MMSE)) voru mæld í upphafi og við lok
líkamsræktarátaksins. Línuleg athvarfsgreining var notað til að kanna
tengslin milli MMSE í upphafi styrktarþjálfunarinnar og hreyfigetu i lok
hennar.
Niðurstöður mælinga: Grunngildi meðalgönguhraða var 454±79 m i
upphafi styrktarþjálfunar og meðalbæting var 34±35 m. MMSE í upphafi
styrktarþjálfunar var 27,5±2,1. Eftir að leiðrétt hafði verið fyrir grunn-
gildisbreytum, sýndi grunngildi mælingar á vitrænni getu marktæka
fylgni við aukna hreyfigetu (4,2 metrar fyrir hverja MMSE einingu)
meðal heilbrigðra einstaklinga úr hópi aldraðra eftir 12 mánaða styrktar-
þjálfun.
Ályktun: Eftir tólf vikna styrktarþjálfun, kom í ljós marktæk fylgni við
vitræna getu. Mikilvæg tengsl eru á milli grunngildis vitrænnar getu og
þeirra áhrifa sem styrktarþjálfun hefur á hreyfigetu, jafnvel meðal heil-
brigðra einstaklinga úr hópi aldraðra.
9 Áhrif styrktaræfinga á líðan eldri Íslendinga
Ólöf Guðný Geirsdóttir1,2, Alfons Ramel1, Kristín Briem3, Milan Chang2, Pálmi
V. Jónsson2,4, Inga Þórsdóttir1
1Rannsóknarstofu í næringarfræði, Landspítala, heilbrigðisvísindasviði, matvæla-
og næringarfræðideild HÍ, 2rannsóknarstofu HÍ og Landspítala í öldrunarfræðum,
3heilbrigðisvísindasviði, sjúkraþjálfunardeild, HÍ, 4öldrunarsviði Landspítala og
læknadeild HÍ
ogg@hi.is
Inngangur: Þekkt eru áhrif styrktaræfinga meðal aldraðra á fitulausan
vef og líkamlegan styrk. Litlar upplýsingar eru hins vegar til um það
hvaða áhrif styrktaræfingar hafa á aðrar heilsufarslegar breytur eða á
heilsutengd lífsgæði (HL).
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að svara spurningum um nær-
ingu og hreyfingu meðal eldra fólks og hvernig þessir þættir hafa áhrif
á heilsufarsbreytur.
Aðferðir: Einstaklingar (N=237) tóku þátt í 12 vikna íhlutun með styrkt-
aræfingum og næringu (65-91 ára). Bæði í upphafi og við lok íhlutunar
var hreyfing þátttakenda metin með spurningarlista, 3ja daga fæðuinn-
taka var skráð, mæld var líkamssamsetning, vöðvastyrkur, hreyfifærni,
heilsutengd lífsgæði og blóðgildi. Eftirfylgnimælingar voru gerðar 6, 9
og 18 mánuðum eftir íhlutun.
Niðurstöður: Þátttakendur sem luku íhlutun juku marktækt fitulausan
vef, vöðvastyrk, hreyfifærni og HL. Aukning á hreyfigetu þátttakenda
eftir 12 vikna íhlutun hafði tengsl við aukningu á HL. Niðurstöður
eftirfylgninnar sýna að regluleg hreyfing í upphafi rannsóknar var eini
þátturinn sem spáði um áframhaldandi reglulega hreyfingu eftir íhlut-
unartímabilið. Tími frá íhlutun, þátttaka í styrktaræfingum og hreyfing
hafði jákvæð tengsl við vöðvastyrk, 6, 9 og 18 mánuðum eftir íhlutun.
Félagslegstaða eða aldur þátttakenda hafði ekki áhrif á þessi tengsl.
Félagsleg staða eða aldur þátttakenda hafði ekki áhrif á þessi tengsl.
Ályktun: Fyrir íhlutun með styrktaræfingum mátti sjá að prótein í fæði
hefur tengsl við fitulausan vef og líkamleg hreyfing hefur jákvæð áhrif á
líkamssamsetningu, vöðvastyrk og hreyfifærni hjá eldra fólki.
10 Tengsl fæðis og árangurs í styrktarþjálfun meðal aldraðra
Ólöf Guðný Geirsdóttir1,2, Alfons Ramel1, Kristín Briem3, Milan Chang2, Pálmi
V. Jónsson2,4, Inga Þórsdóttir1
1Rannsóknarstofa í næringarfræði, Landspítala, heilbrigðisvísindasviði, matvæla- og
næringarfræðideild HÍ, 2rannsóknarstofu HÍ og Landspítala í öldrunarfræðum, 3heilbrigðis-
vísindasviði, sjúkraþjálfunardeild HÍ, 4öldrunarsviði Landspítala og læknadeild HÍ
ogg@hi.is
Inngangur: Þekkt eru áhrif styrktaræfinga meðal aldraðra á fitulausan
vef og líkamlegan styrk. Litlar upplýsingar eru hins vegar til um það
hvaða áhrif almenns fæðuvals á árangur styrktaræfingar hjá eldra fólki.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að svara spurningum sem
snerta næringu og hreyfingu á meðal eldra fólks og hvernig þessir þættir
hafa áhrif á árangur.
Aðferðir: Einstaklingar (N=237) sem tóku þátt í 12 vikna íhlutun með
styrktaræfingum og næringu (65-91 ára). Bæði í upphafi og við lok íhlut-
unar var hreyfing þátttakenda metin með spurningarlista, þriggja daga
fæðuinntaka var skráð, auk þess sem líkamssamsetning (með DXA),
vöðvastyrkur, hreyfifærni, heilsutengd lífsgæði og blóðgildi voru mæld.
Niðurstöður: Í upphafi rannsóknar kom fram að prótein í fæðu hafði
jákvætt spágildi fyrir fitulausan vef. Þátttakendur sem luku íhlutun
juku marktækt fitulausan vef, vöðvastyrk, hreyfifærni og heilsutengd
lífsgæði. Orka og prótein í fæðu hafði jákvæða fylgni við aukningu á
fitulausum vef samkvæmt fjölþátta aðhvarfsgreiningu.