Læknablaðið : fylgirit - 07.05.2014, Qupperneq 21

V í s i n d i á V o r d ö g u m
F Y L g i r i T 7 9
LÆKNAblaðið 2014/100 21
Niðurstöður: Af 223 fjölskyldumeðlimum greindust 95 með c.927-2A>G
stökkbreytinguna og af þeim voru 47 (50%) með hjartavöðvaþykknun í
vinstri slegli (veggþykkt ≥13 mm). Sýnd sjúkdóms var aldurstengd, 34%
þeirra sem voru undir 40 ára höfðu hjartavöðvaþykknun, en 61% þeirra
sem voru eldri en 40 ára (p=0.009). Sýndin var meiri hjá karlmönnum
(67%) en konum (35%, p=0,001). Enginn fjölskyldumeðlimanna greindist
með hjartavöðvaþykknun fyrir 17 ára aldur en við 80 ára aldur voru
um 90% arfbera komnir með þykknun í hjartavöðva. Þykkt hjartavöðva
var á bilinu 13 til 28mm, enginn var með útflæðishindrun (≥30mmHg)
frá vinstri slegli í hvíld. Mynstur hjartavöðvaþykknunar var breytilegt,
þykkt sleglaskilveggs var ósamhverf í 79% tilvika en samhverf í 21%
tilvika.
Ályktanir: Ofvaxtarhjartavöðvakvilli af völdum c.927-2A>G MYBPC3
landnemastökkbreytingarinnar er yfirleitt síðkominn, sýndin er kyn-
og aldursbundin. Aðrir erfðaþættir, hormón og umhverfisþættir hafa
líklega áhrif á sjúkdómsþróun.
44 Leiðir rafvending vegna gáttatifs til bætts blóðflæðis til
heilans?
Maríanna Garðarsdóttir1, Sigurður Sigurðsson2, Thor Aspelund2, Vilmundur
Guðnason2; Davíð O. Arnar3
1Myndgreiningardeild Landspítali, 2Hjartavernd, 3hjartadeild Landspítala
marianna@landspitali.is
Inngangur: Gáttatif tengist vitrænni skerðingu og við höfum nýlega sýnt
fram á tengsl gáttatifs og skerðingu á heilarúmmáli óháð heilablóðfalli
hjá eldra fólki. Orsakanna gæti verið að leita í fjölda smásærra blóðtappa
sem berast til heilans eða skertu blóðflæði, en hér er um getgátur að ræða.
Fyrri niðurstöður hóps okkar hafa sýnt fram á skerðingu á blóðflæði til
heila í eldri einstaklingum með gáttatif samanborið við einstaklinga í
réttum takti.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að prófa þá tilgátu að blóðflæði
aukist við rafvendingu vegna gáttatifs.
Aðferðir: Framsýn rannsókn á einstaklingum á leið í rafvendingu vegna
gáttatifs er í gangi á Landspítala. Segulómun á heila var framkvæmd
rétt fyrir rafvendingu og svo endurtekin 10 vikum eftir rafvendingu.
Heildarblóðflæði (HBF) til heila var mælt með fasaskiptri blóðflæðis-
mælingu (phase-contrast) við kúpubotninn til að mæla beint allt blóðflæði
til heilans í hálsslagæðunum og botnslagæð. Að auki var gegnumstreymi
blóðs (GSB) um heilann metið með róteindamerktri blóðflæðismælingu
(arterial spin labeling). GSB hefur það fram yfir HBF að mæla beint blóð-
flæði í smásæjum æðum í háræðaneti heilavefsins.
Niðurstöður: Eins og er hafa 36 einstaklingar tekið þátt í rannsókninni.
Meðalaldur var 64,3 ± 7,5 ár. Frumniðurstöður hjá þeim einstaklingum
sem höfðu farið í segulómun bæði fyrir og eftir rafvendingu sýndu að
HBF jókst úr 574 ± 112 ml/mín í 710 ± 177 ml/mín við rafvendinguna.
GSB fyrir allan heilann jókst úr 41 ± 11 ml/100g/mín to 46 ± 10 ml/100g/
mín. GSB í gráa vef heilans jókst úr 44 ± 11 ml/100g/mín í 50 ± 11
ml/100g/mín eftir rafvendinu. Fylgni milli mælinga með HBF og GBS
var 0,84, p<0.0001.
Ályktun: Þessar frumniðurstöður benda til þess að blóðflæði til heila
og gegnumstreymi blóðs um heilann aukist við rafvendingu. Skert
heilablóðflæði og skert gegnumstreymi blóðs getur rýrt heilarúmmál hjá
eldri einstaklingum með gáttatif og því hugsanlega orsakað þá vitrænu
skerðingu sem sést hjá einstaklingum með þessa hjartsláttarfruflun.
Frekari rannsóknir eru nauðsynlegar til að skoða þetta hugsanlega
orsakasamband.
45 Flogalyf og miðlægur skjaldvakabrestur
Margrét Jóna Einarsdóttir1,2, Elías Ólafsson1,2, Helga Ágústa Sigurjónsdóttir1,2
1HÍ, 2Landspítala
margjone@landspitali.is
Inngangur: Rannsóknir benda til að flogalyf geti valdið brenglun á
skjaldkirtilshormónum en þýðing þess er óljós.
Markmið: Skoða skjaldkirtilshormónabúskap sjúklinga á flogalyfjum og
kanna hvort ákveðin flogalyf valdi þessu sérstaklega.
Aðferðir: Fullorðnir flogaveikir sjúklingar sem voru í eftirliti á göngu-
deild taugadeildar Landspítala á tímabilinu 01.01.1998-31.12.2011
mynduðu rannsóknarhópinn. Sjúklingar voru útilokaðir ef þeir höfðu
þekktan skjaldkirtilssjúkdóm eða ef lengd flogalyfjameðferðar var styttri
en 3 mánuðir. Skráð voru lyf sjúklinga og niðurstöður úr blóðmælingum
á fríu týroxíni (fT4) og týrótrópíni (TSH). Ef blóðgildi fT4 og TSH lá ekki
fyrir voru sjúklingar boðaðir í blóðprufur. Við tölfræðiútreikninga voru
notuð Mann-Whitney próf og tvíundargreining (logistic regression).
Niðurstöður: Rannsóknarhópurinn var 165 einstaklingar (92 konur).
Meðalaldur var 45,6 (±15,5) ár. Meðaltalsgildi TSH var 2,2 (±1,3) mIU/L,
bil <0,01–7,98 (viðmiðunargildi 0,30–4,20 mIU/L). Meðaltalsgildi fT4 í
rannsóknarhópnum var 14,2 (±2,9) pmol/L, bil 8,1-24,4 (viðmiðunargildi
12-22 pmol/L) samanborið við meðaltalið 16,9 (±6,1) pmol/L í 13248
mælingum á rannsóknarstofu Landspítala á eins árs tímabili, munurinn
var marktækur (p<0,001). Munur á fT4 gildum karlmanna í okkar hóp
samanborið við mælingar karlmanna á rannsóknarstofu Landspítala
var marktækur (p<0,001), munurinn var einnig marktækur fyrir konur
(p<0,001). Þrjátíu og fimm einstaklingar (21%) mældust með lækkað fT4
og eðlilegt TSH en það var skilgreint sem miðlægur skjaldvakabrestur
(central hypothyroidism), MSB. Notuð var tvíundargreining til að meta
hugsanlega áhættuþætti MSB. Greiningin sýndi marktæk tengsl milli MSB
og notkunar á annað hvort carbamazepín (CBZ) eða oxcarbazepín (OCBZ),
sérstaklega fyrir konur; áhættuhlutfall (odds ratio) 15,0 (95% CI 4,6-49,5).
Ályktun: MSB sést oftar hjá einstaklingum sem taka CBZ eða OCBZ,
sérstaklega meðal kvenna. MSB tengdist ekki öðrum flogalyfjum. FT4
gildi var lægra hjá þeim sem tóku flogalyf samanborið vil alla sem fóru í
mælingu á fT4 á rannsóknarstofu Landspítala á eins árs tímabili.
46 Umfang og áhrif mislingafaraldranna árin 1846 og 1882 á
Íslandi
Sandra Gunnarsdóttir1, Haraldur Briem1,2, Magnús Gottfreðsson1,3
1Læknadeild HÍ, 2Embætti landlæknis, 3Landspítala
sag20@hi.is
Inngangur: Mislingar hafa færst í vöxt í hinum vestræna heimi og í mars
2014 greindist mislingatilfelli á Íslandi í fyrsta skipti frá árinu 1996. Sjúk-
dómurinn getur valdið dauða eða alvarlegum fylgikvillum og því brýnt
að minna á hversu skæður hann getur orðið og mikilvægi bólusetninga.
Vegna einangrunar Íslands barst sjúkdómurinn sjaldan til landsins fyrir
20. öld. Faraldrar voru því fáir en útbreiddir og mannskæðir. Sérstaða
Íslands að þessu leyti gerir það að verkum að auðvelt er að meta áhrif
mislinga á fjölmennt og næmt þýði.
Aðferðir: Frásagnir og lýðfræðileg gögn sýna að um mitt ár 1846 og 1882
bárust mislingar til landsins og voru báðir faraldrar afar mannskæðir. Í
þessari rannsókn var leitast við að greina umfang og áhrif faraldranna
tveggja með yfirferð kirkjubóka.
Niðurstöður: Í faraldrinum 1846 jókst fjöldi dauðsfalla mjög í júní og
náði hámarki í júlí þegar 741 einstaklingur lést, um fjórföld aukning
umfram það sem vænta mátti. Faraldurinn var að mestu genginn yfir
í desember. Staðbundinn faraldur geisaði á Austurlandi árið 1869.