Íslenska leiðin - 01.10.2001, Blaðsíða 38

Mikil áhrif alþjóðlegra samtaka og þrýstihópa
Afar mikilvægt er að hafa í huga að mikill vöxtur hefur verió f
starfsemi þrýstihópa og alþjóðlegra samtaka á ýmsum af-
mörkuðum sviðum (Evrópusamvinnunni. Þar sem margar mik-
ilvægar ákvarðanir, sem óður voru teknar í einstaka ríkjum, eru
nú tekar með alþjóðlegri samvinnu í Brussel hefur fjöldi aðila
tekið höndum saman um að koma hagsmunum sínum á fram-
færi á Evrópuvísu og leitar framkvæmdastjórnin í auknum
mæli til slíkra félaga og samtaka við undirbúning gerða. Á sveit-
arfélagasviðinu er einnig að finna slíkt samstarf og ættu íslensk
sveitarfélög að huga alvarlega að þátttöku í tvennum samtök-
um, CEMR og CEEP.
CEEP [European Centre of Enterprises with public part-
icipation] er, líkt og atvinnurekendasamtökin UNICE og laun-
þegasamtökin ETUC, aðili að svokölluðu samráði aðila vinnumark-
aðarins [social diologue), sem er einn af homsteinum félags-
málastefnu Evrópusambandsins. Pegar framkvæmdastjórnin
vinnur að nýjum lagasetningartillögum á sviði félags- og vinnu-
markaðsmála er henni skylt að hafa samráó við umrædda aðila
og stendur þeim til boða að gera sín á milli bindandi samninga
um efni tillagnanna. Náist samningar þeirra á milli verður inni-
hald samninganna tekið upp í tilskipun án aðkomu stjórnvalda f
aðildarríkjunum en að öðrum kosti gefur framkvæmdastjórnin
út reglugerð til samþykktar í þjóðþingum þeirra. Samráðsaðil-
arnir hafa þ.a.l. töluverð áhrif og ekki síður mikilvægan aðgang
að upplýsingum um frumvörp framkvæmdastjórnarinnar og
taka þeir t.a.m. beinan þátt f ýmsu nefndarstarfi innan stofn-
ana Evrópusambandsins. Þátttakan í samráðinu er hornsteinn
að Evrópustarfi Samtaka atvinnulífsins í gegnum UNICE og ASÍ
í gegnum ETUC. Samtök atvinnulífsins [áður VSÍ og Sl] hafa
t.a.m. frá árinu 1993 rekið Evrópuskrifstofu atvinnulífsins í
Brussel til að sinna umræddu starfi en ASÍ hefur sinnt slíkum
samskiptum beint frá íslandi.
CEMR [Council of European Municipalites and Regions] eru
öflug regnhlífarsamtök fjölda sveitarfélaga og samtaka þeirra
frá 29 Evrópuríkjum, og hefur Samband íslenskra sveitarfé-
laga átt þar aðild en ekki tekið virkan þátt í starfseminni. Hafa
samtökin töluverð áhrif innan Evrópusambandsins og þótt
starfið sé margþætt felst stærsti hluti þess í samskiptum við
sambandið og stofnanir þess. Samtökin taka m.a. þátt í ýmsu
nefndarstarfi á vegum framkvæmdastjórnarinnar og þingsins
og eiga fulltrúar þeirra oft í beinum samskiptum við háttsetta
embættismenn. Innan 11 sérhæfðra vinnuhópa er skipst á
skoðunum um málefni, sem á dagskrá eru innan sambandsins
hverju sinni, og á slíkum fundum öðlast fundarmenn jafnframt
dýrmætar upplýsingar um málefni er snerta sveitarfélög.
Njóta þeir jafnframt þess sérfræðistarfs sem þar fer fram.
Vinnuhóparnir leggja jafnframt grunn að álitsgerðum [position
papers] sem oftast eru gefnar úttil að hafa áhrif á niðurstöður
lagafrumvarpa. Töluverður hluti starfseminnar felst jafnframt
í að koma á samstarfi milli einstakra sveitarfélaga í Evrópu og
veitir Evrópusambandið m.a. styrki til slíks samstarfs.
Samband íslenskra sveitarfélaga hefur hingað til ekki átt aðild
að CEEP og ekki tekið mikinn þátt í starfsemi CEMR heldur,
a.m.k. ekki í málefnum er snerta Evrópusambandið. Að sögn
fulltrúa norsku sveitarfélagasamtakanna KS, er þátttaka í
þessum tvennum samtökum homsteinninn að Evrópustefnu
þeirra og besta leiðin til að afla sér upplýsinga og láta rödd
sína heyrast á Evrópuvettvangi. Fengu þau fulla aðild að CEEP
í mars árið 2001 vegna aðildar Noregs að EES-samningnum og
innri markaðnum og ættu því sömu rök að gilda vegna íslenskr-
ar þátttöku. Ef íslensk sveitarfélög hyggja á aukna þátttöku í
Evrópusamstarfi hljóta þau að taka aukinn þátt í CEMR og
skoða mögulega inngöngu í CEEP einnig, því innan þessara
samtaka má öðlast upplýsingar og jafnvel áhrif sem erfitt yrði
að fá annars staðar. Telja norsku sveitarfélagasamtökin sig
jafnframt fá mikilvægar Evrópuupplýsingar í gegnum ráðgjaf-
arnefnd EFTA, sem þau hafa nýlega fengið aðild að, og ætti
Samband sveitarfélaga jafnframt að skoða þátttökumöguleika
sína þar. í ráðgjafarnefndinni sitja m.a. fulltrúar frá ASÍ, SA,
BSRB og Verslunarráði, og hefur nefndin það hlutverk að veiti
stjórnvöldum ráðgjöf um þróun EFTA- og EES-samstarfsins.
Brýnt er að nýta betur tækifæri EES-samningsins
Ef Samband sveitarfélaga hefur hug á að efla þátttöku sína í
Evrópusamstarfi hlýtur það jafnframt að skoða þann möguleika
að opna sérstaka hagsmunagæsluskrifstofu í Brussel, líkt og
flest sambærileg samtök í Evrópu hafa þegar gert, en jóst er
að það kæmi til með að kosta verulega fjármuni. í fyrrnefndri
ferð fulltrúa sveitarfélaganna og félagsmálaráðuneytisins var
skrifstofa sænsku sveitarfélagasamtakanna heimsótt en í
sama húnsæði er einnig að finna skrifstofur finnsku, dönsku og
norsku samtakanna. Sambandi íslenskra sveitarfélaga er án
efa mögulegt að taka upp nánari samvinnu við þessar skrifstof-
ur eða fulltrúa einstakra ráðuneytanna í íslenska sendiráðinu og
Ijóst er að slíkt samstarf yrði afar gagnlegt. Myndi það a.m.k
auðvelda Sambandinu að fylgjast með hagsmunamálum sveit-
arfélaganna, sinna alþjóðlegu samstarfi og koma upplýsingum
á framfæri við fulltrúa Evrópusambandsins, sem og íslenskt
sendiráðfólk.
Eins og hér hefur fram komið hafa íslensk sveitarfélög mikilla
hagsmuna að gæta í Evrópusamstarfi og fara þeir einungis
vaxandi. Þótt íslendingar eigi ekki aðild að Evrópusambandinu
eru ýmis tækifæri í boði til að verja þessa hagsmuni og há-
marka hag hérlendra sveitarfélaga Evrópusamvinnu. Þar sem
við íslendingar höfum ekki fulltrúa í helstu stofnunum sam-
bandsins, sem þó taka ákvarðanir um mikilvæg hagsmunamál-
efni okkar, ber okkur að nýta þau tækifæri sem fyrir hendi eru
og hér hefur að hluta verið lýst. Á það jafnt við um ríki og sveit-
arfélög sem og atvinnurekendur, launþega og aðra. Við verðum
að vera meðvituð um að mikil tækifæri eru enn ónýtt í EES-sam-
starfinu en huga þarf að þeim áður en við gerum upp hug okk-
ar um inngöngu landsins í Evrópusambandið. Það er því brýnt
að loka ekki augunum fyrir skyldum okkar og tækifærum í evr-
ópsku samstarfi, en Evrópumálin eru íslendingum afar mikil-
væg og snerta okkur á fleiri sviðum en flesta grunar, óháó því
hvemig okkur líkar það sem frá Brussel kemur. Samband ís-
lenskra sveitarfélaga mun áfram kanna möguleika á því hvern-
ig hagsmunum íslenskra sveitarfélaga í Evrópusamvinnunni
verði betur gætt í framtíðinni.
Bls. 38 Hagsmunir íslenskra sveitarfélaga í Evrópusamstarfi • íslenska leiðin