Heima er bezt - 01.07.2006, Blaðsíða 16

hvíldi mig eftir vertíðina á Höfn, en hún hafði haft mikil
áhrif á mig, enda hafði ég aldrei verið á vertíð áður.
Það var tvíbýli á Rauðabergi þegar ég var þama. Á hinum
bænum, sem alltaf var kallaður Hóll, bjuggu Páll Bergsson,
fæddur 16.12. 1862. Foreldrar hans vom Bergur Pálsson frá
Flatey og Guðrún kona hans. Þau áttu heima í Borgarhöfn í
Suðursveit, og áttu 10 börn. Foreldrar Bergs vom Páll bóndi
á Eskey á Mýmm og Guðbjörg Bergsdóttir frá Amanesi í
Nesjum.
Kona Páls á Rauðabergi var Pálína Daníelsdóttir, fædd 1.12.
1894. Foreldrar Pálínu vom Daníel Benediksson og Sigríður
Skarphéðinsdóttir úr Borgarhöfn. Daníel, faðir Pálínu, dó frá
sínum stóra bamahópi, það yngsta var þá ófætt. Þá varð að
leysa upp heimilið og koma bömunum í fóstur. Það yngsta
fylgdi móður sinni en hin dreifðust á ýmis heimili. Pálína
þá sex ára, lenti hjá Guðnýju og Magnúsi, sem bjuggu þá
á Rauðabergi. Þegar Pálína var orðin 9 eða 10 ára, var hún
talin matvinningur, ef einhver vildi þá bjóða í hana og þá
myndi sveitin losna við hana og meðlagsábyrgð. En þau
Guðný og Magnús vildu hafa hana áfram meðgjafarlaust
og ólst hún upp hjá þeim.
Þau Páll og Pálína eignuðust 3 börn. Tvo drengi og
eina dóttur. Þegar ég kom að Rauðabergi var elsti sonur
þeirra farinn að heiman til að afla heimilinu tekna. Það
var Sigurbergur, sem þá var þá um tvítugt. En Daníel var
ásamt pabba sínum, fyrirvinna heimilisins. Þóra var yngst á
ijórða árinu. Systumar, Kristín, fædd 1882 og Katrín fædd
1885, bjuggu eins og áður var sagt, á arfleifð foreldra sinna,
dugnaðarmanneskjur sem gengu í öll störf búsins, eins og
fúllfrískir karlmenn.
Þetta var heimilisfólkið þegar ég var þama, 1930-1931.
I búi þeirra systra var um 100 fjár, þrír hestar og tvær
mjólkandi kýr og svo frár og frískur hundur, sem hét Frakkur,
og hann fylgdi þeim fast eftir, að hverju sem þær gengu.
Eg eignaðist vináttu Frakks og átti marga góða stund í hans
návist.
Fyrst vom vorverkin þegar ég kom í vistina, kýmar, sem
vom fegnar að komast út úr íjósinu og undir frískt loft,
bmgðu á leik og allt fór að lifna, bæði gmndin og eins fólk
og fénaður. Það fyrsta var svo að stinga út úr fjárhúsunum
og breiða taðið út um gmndina til þurrks. Hvað þær konur
vom duglegar að stinga út og flytja taðið, sem síðan var
þurrkað og notað sem eldiviður, var einstakt. Ef ég hefði
átt myndavél þá, er ég viss um að ég hefði nýtt mér það til
minningar um þær systur.
Fyrsta verk mitt á Rauðabergi var að moka flórinn og koma
mykjunni út í ijóshauginn, sem var ekki langt frá fjósinu. Eg
fékk sérstakan spaða til þess og sæmilegar hjólbömr, en var
fljótur að komast upp á lagið með að nýta mér ýmislegt til að
létta mér erflðið. Fjósið var viðbygging við íbúðarhúsið, svo
ég þurfti að fara með bömrnar framhjá innganginum. En allt
gekk þetta vel hjá mér, þótt ég væri ekki uppburðarmikill.
Stundum réttu þær mér hjálparhönd, þegar illa gekk.
Daníel á hinum bænum, varð fljótt vinur minn og félagi og
upplýsti mig um margt, sem var mér til blessunar á þessum
Systnrnar Katrín til hœgri, og Kristín, ábúendur á
Rauðabergi. Maðurinn á bak við þœr er ókunnur.
dögum mínum hjá þeim systrum.
Það var stutt á milli húsa á Rauðabergi og þess vegna
hittumst við Daníel oft og urðum allt að fóstbræður.
Senn leið að því að borið væri á túnið. Það var nokkuð
þýft og því erfitt að koma hjólbömnum við þegar borinn var
áburður á, en það var aðallega mykja og tað. Það tók því
tíma að koma því á völlinn, en þetta gekk vonum framar, því
þær systur vom svo seigar og duglegar að ég dáðist að. Þær
óku á völlinn og ég reyndi, eftir því sem ég gat, að standa
mig að dreifa mykjunni út um túnið. Þetta tók nokkra daga.
Þá tók við að þurrka mykjuna og taðið. Það var virkilega
gaman að taka þátt í þessu og ég fékk strax áhuga og þrek
til að hjálpa þeim og læra hvemig ég ætti að ganga í verkin.
Við notuðum hrífur og klámr til verksins. Hlóðum vörður
þegar taðið og mykjan þornaði og svo var vindurinn og
loftið látið sjá um afganginn. Þegar þurrkurinn hafði lokið
sínu hlutverki var taðið flutt heim í kofa og geymt þar, uns
því var brennt undir pottunum í nokkuð stórri eldavél.
Ég má til með að lýsa húsaskipun íbúðarhússins. Það var
304 Heimaerbezt