Heimili og skóli - 01.06.1942, Síða 8

22
HEIMILI OG SKÓLI
Norska skáldkonan Sigrid Undset
hefir sagt, að engin kona geti valið
sér betra hlutverk en að vera góð
móðir, og heldur ekkert verra hlut-
skipti en að vera slæm móðir. Þetta
er vafalaust satt, en það væri ósann-
gjarnt og ómaklegt að kenna foreldr-
unum um allt það, sem aflaga fer nú
í uppeldi æskunnar, svo fjarri
fer því, að þau séu ein um uppeldi
barna sinna, því að aldrei hafa fleiri
og geigvænlegri öfl boðið þar fram
þjónustu sína en einmitt nú. Eg efast
um, að foreldrar almennt hafi gjört
sér grein fyrir þessu, hafi áttað sig á
því, hversu viðsjárverð uppeldisskil-
yrði þéttbýlið hefir að bjóða, og þá
ekki sízt nú, þegar kaupstaðir okkar
og kauptún eru flest í hers höndum.
Þegar heimsstyrj öldinni 1914—
18 lauk, fór yfir heiminn einhver sú
mesta upplausnaralda, sem sögur fara
af. Upp af hinum blóðuga val styrj-
aldarlandanna stigu tvær ófreskjur,
sem lögðu undir sig heiminn á hin-
um næstu áratugum: Annars vegar
trúleysi og lítilsvirðing á andlegum
verðmætum og helgum erfðavenjum,
hin blindasta efnishyggja, en hins
vegar tryllingsleg leit eftir fánýtum
stundargæðum, og stundarnautnum,
hversu gróf sem þau voru. Þetta var
arfurinn, sem æska eftirstríðsáranna
hlaut, og menningin í dag ber þessa
nú glöggar mirijar, eins og gróður,
sem orðið hefir fyrir vondu maíhreti.
Enn er styrjöld, styrjöld um gjör-
vallan heim, hin mesta og ægilegasta,
sem veraldarsagan getur um. Arin
1914—18 vorum við þögulir, fjar-
lægir áhorfendur, sem fengum frétt-
ir við og við af þessum mikla hildar-
leik, en nú er styrjöldin við bæjardyr
vorar, hér dvelur fjölmennur, erlend-
ur her og tvisvar og þrisvar á dag —
365 daga ársins — eru landsins börn-
um fluttar fréttir af hinum ægileg-
ustu stórglæpum og grimmdarverk-
um, sem eiga sér nú stað hvarvetna
um heim.
Við fengum sannarlega að kenna
á afleiðingum hinnar fyrri styrjaldar,
ekki aðeins fjárhagslega, heldur
miklu frekar menningarlega. Og
hvað mun þá verða nú? Hvaða mót
setur þessi styrjöld á börn vor, bæði
nú og í framtíðinni? Ég ætla ekki að
reyna að svara þeirri spumingu, en
við, sem dveljum með börnum, svo
hundruðum skiptir, mikinn hluta árs-
ins, þykjumst vera orðin þess vör, að
hernámið og styrjöldin eru þegar far-
in að setja þar sín svörtu fingraför.
Þar er nú oft eitthvað óhreint á
sveimi meðal barnanna, það er hvísl-