Heimili og skóli - 01.06.1942, Síða 14

HEIMILI OG SKÓLI
‘28
stundir, ilja þeim um hjartarætur við
og við með fallegum sögum, efla
ímyndunaraflið með því að reyna að
láta þau setja sig í spor annarra og
jafnframt auka og efla iðjusemina og
samstarfið milli huga og handar o.
s. frv. Þá er enn eitt veigamikið at-
riði, sem bólað hefir á hin síðustu ár,
en það eru tilraunir, sem stefna í þá
átt, að hver maður eignist það æfi-
starf, sem hæfileikar hans og hneigð-
ir benda til að honum sé hollast. Er
þá reynt með margs konar athugun-
um að komast að sem réttastri niður-
stöðu. Er það álit viturra manna, að
menn njóti sín betur, verði betri
menn, lífsglaðari og starfsfúsari með
því að unnt sé að koma þeim á sem
réttasta hillu í lífinu, samkvæmt
hæfileikum þeirra og eðli, auk þess
sem líklegt má þykja, að mannfélag-
inu verði þá meiri og betri not þeirra
en ella mundi.
Okkar barnaskólar eru ungir að ár-
um og hafa lítils megnað. Aðbúnaður
þeirra velflestra hefir líka verið
þannig, að ósanngjarnt væri að kref j-
ast mikils. Þó er það trúa mín, að á
þessum aldarþriðjungi, síðan lög um
þá voru sett, hafi þeir unnið ísl. menn-
ingu ómetanlegt gagn. Fræðslan hefir
fyrst og fremst mótað starf þeirra,
vegna þess að starfstíminn er svo
stuttur.
Þó hygg ég, að ísl. barnaskólar séu
eigi síðri uppeldisstofnanir, þegar lit-
ið er á allar aðstæður, en skólar ná-
grannanna, og byggi ég þá skoðun
mína á allmikilli reynslu og nokkurri
athugun og kynningu erlendis.
Aðalmarkmið bamaskólanna verð-
ur vitanlega alltaf að vera fræðslan,
fræðslan í mörgum greinum og
myndum. Hin fábreytta og mjög svo
takmarkaða fræðsla fyrri tíma dugir
nú engum lengur. Svo mjög eru nú
breyttir tímar. Margsamsett og fjöl-
þætt athafna- og menningarlíf krefst
margs konar fræðslu og tækni, sem
skólar vorir verða að sinna. Þetta játa
allir. En þó að svo sé, má engum
gleymast, að við lifum ekki á einu
saman brauði, að við verðum að sinna
vilja og tilfinningalífi barnanna eigi
síður en fræðsluþörf þeirra. Og það er
og verður höfuð markmið uppeldisins
að skapa mann með göfuga og sterka
skapgerð í samstillingu hinna beztu
afla líkama og sálar.
Heimilunum eru skólarnir afar-
mikils virði Þeir eru geysileg hjálp
við uppeldisstarfið. Góður kennari er
hverju fereldri sannur vinur, því að
ekkert á að vera því helgara en vel-
ferð barnsins.
Vitanlega fáum við kennarar mis-
jafna dóma, sem eðlilegt er. Það er
oft erfitt að vera þjónn eins manns og
gera honum til hæfis, hvað þá svo að
segja allra, eins og kennarinn verður
að vera, og það í erfiðum og við-
kvæmum málum. Og vissulega eru
kennarar líka harðla misjafnir að
menntun, dugnaði og mannkostum,
eins og aðrir menn. Og til þeirra eru
líka oft gerðar ósanngjarnlega háar
kröfur, miðað við þá aðbúð og örðug-
leika, sem þeir eiga við að stríða. Og
það verð ég að segja, að þó að góð
menntun kennarans sé dýrmæt, þá
eru þó mannkostir hans og dugur enn
dýrmætari börnunum, ásamt góðu og