Heimili og skóli - 01.10.1947, Blaðsíða 9

HEIMILI OG SKÓLI
99
aðila gæti rýmt úr vegi. En samstarfs-
möguleikarnir eru hugsjónir, sem enn
eru aðeins að litlu leyti raunhæfðar.
En þá fyrst er vel séð fyrir uppeldi
bernsku og æsku, er þessir möguleikar
eru hagpýttir út í yztu æsar.
Hér er ekki rúm til að greina öll þau
tækifæri, sem skóli og heimili hafa til
samstarfs í uppeldinu. Eg læt mér því
nægja að athuga nánar þrjú mikilvæg
atriði uppeldisstarfsins, sem sýna ótví-
ræða nauðsyn samvinnunnar.
a) Menngjafinn verður ávallt að
gaumgæfa þroskavænlegustu hneigðir
barnsins og veita þeim hæfileg við-
fangsefni.
b) Heimili og skóli eiga í samein-
ingu að leiðbeina barninu um stöðu-
vah
c) í starfi sínu eiga þau að safna, og
miðla hvort öðru, hagnýtri uppeldis-
reynslu.
Við skulum nú hugleiða þessi atriði,
hvert á fætur öðru.
a) Tvímælalaust er það eitt mikilvæg-
asta viðfangsefni menntgjafans að
skilja og næra þroskavænlegustu
hneigðir barnsins. En til þess að verða
djúpra hneigða var, þarf menntgjaf-
inn að athuga barnið gaumgæfilega í
daglegri framkomu þess, leikjum og
störfum. Og með því að samvistir
kennara og barns eru tiltölulega stutt-
ar, en framkoma barnsins í skólanum
að miklu leyti ásetningsbundin og því
einhliða, er aðstoð foreldranna nauð-
synleg. Aðstaða þeirra er í þessu efni
miklu betri en kennarans. Þau kynnast
barninu frá fæðingu, í leikjum og
störfum, í gleði og hryggð. Þau sjá
hneigðir þess vakna; sumar festast og
eflast, aðrar dofna og hverfa. Barnið
sýnir foreldrum sínum venjulega
meiri einlægni en kennaranum, og
birtist innræti þess því betur gagnvart
þeim en honum. Oft geta þau að vísu
ekki gert sér grein fyrir eðlisbundnum
hneigðum barnsins, af því að þau
skortir æfingu til að lesa þær út úr
fjölþættu sálarlífi þess. Einmitt hér á
sérþekking og leikni kennarans að
koma foreldrum að liði. Þau geta skýrt
honum nákvæmlega frá háttalagi
barnsins, lýst eftirlætisathöfnum þess
bæði í leik og starfi. Kennarinn ber
það svo saman við kynningu sína af
barninu, og hafi hann öðlazt staðgóða
þekkingu í sálfræði, eins og krefjast
verður af kennara, þá getur liann með
fullri vissu greint höfuðhneigðirnar í
eðli barnsins. Séu þær fundnar, verða
foreldrar og kennari sameiginlega að
gefa þeim gaum, bæði til að glæða þær
og beina þeim að réttum viðfangsefn-
um, en einnig til að vega hæfilega á
móti þeim, ef þær verða of einhliða og
virðast hamla jafnvægi í þróun barns-
ins. Það er tvennt ólíkt að o;aumgæfa
hneigðirnar réttilega eða dekra við
þær. Dekur sýkir hneigðina og lamar,
en eflir ekki. En heilbrigð hneigð er
nógu sterk til að brjótast framíathöfn
um barnsins, ef hún aðeins finnur
hæfileg viðfangsefni. í þessu efni
þurfa foreldrar og kennarar á nær-
gætni að halda, því að réttilega nærð
hneigð er líftaug þroskans.
I slíku samstarfi geta árekstrar
naumast komið til greina. Foreldrar
og kennari skilja, að barnið er sameig-
inlegt viðfangsefni þeirra, með hneigð-
um sínum, hæfileikum og takmörkum.
Ef foreldrarnir eiga næman skilning á
hneigðum barnsins, munu þau koma