Ægir - 01.06.2023, Blaðsíða 15

15
Jónas er fæddur og uppalinn í Reykja-
vík en á ættir að rekja til Vestmanna-
eyja. Jónas lærði fiskifræði við Háskóla
Ísland, hann lauk doktorsprófi sínu í
þeirri grein árið 2021. „Ég hef lengi verið
viðloðandi Hafrannsóknastofnun,“ segir
hann en meðal fyrstu verkefna var að
taka þátt í rannsókn sem snérist um
hrun hörpudisksstofnsins í Breiðafirði
upp úr aldamótum. Um áratuga skeið
hafði hörpudiskur verið veiddur í
Breiðafirði og mikil vinnsla var í Stykk-
ishólmi og Grundarfirði. „Það varð svo
algert hrun í stofninum sem setti veru-
legt strik í reikninginn á þessum svæð-
um hvað atvinnu varðar, starfsemin í
kringum hörpudiskinn skipti verulegu
máli, þannig að þetta var mikill skellur
þegar stofninn hrundi og hafði víðtæk
áhrif,“ segir Jónas.
Hrun hörpudisksstofnsins samspil
margra þátta
Rannsókn leiddi í ljós að skæð sýking
hafði komið upp í hörpudisksstofninum
sem var ein skýring þess að hann
hrundi en fleiri þættir komu einnig til,
svo sem nýliðunarbrestur og aukið álag
á veiðislóðinni.
„Það voru stundaðar umfangsmiklar
veiðar á hörpudiski á árunum frá 1970
og fram til 2002 eða í ríflega 30 ár en eft-
ir það hafa einungis tilraunaveiðar verið
stundaðar auk mjög takmarkaðra veiða
undanfarin þrjú ár. Sýkingin sem upp
kom skipti miklu á stórum svæðum í suð-
urhluta fjarðarins en veiðiálagið var al-
mennt mjög hátt og líklegt að umhverfis-
þættir eins og til að mynda hækkandi
hitastig sjávar hafi einnig spilað inn í,
bæði hvað varðar sýkinguna og nýliðun-
ina.“
Jónas segist hafa áhuga fyrir nýjum
aðferðum við rannsóknir, vöktun og
þróun á veiðiaðferðum, til að mynda við
skelveiðar þar sem bæta mætti mjög um-
gengnina og auka einnig afrakstur. „Við
höfum of lengi verið í varnarbaráttu og
það á bæði við um almennar rannsóknir
og einnig vöktun margra minni stofna. Á
sama tíma hafa kröfur samfélagsins og
áhugi á vannýttum stofnum aukist til
muna. En sem betur fer má segja að
breyting sé að verða á hvað rannsóknir
varðar og ég skynja að hjá stjórnvöldum
er fyrir hendi skilningur á því að bæta
þurfi í. Mér finnst stjórnvöld jákvæðari
en oft áður fyrir því sem við erum að
gera hjá Hafrannsóknastofnun, sem end-
urspeglast í fjármálaáætlun ríkisstjórn-
arinnar og er það vel,“ segir hann.
Nýtt rannsóknaskip gegnir
lykilhlutverki
Nefnir Jónas að Íslendingar standi fram-
arlega þegar kemur að rannsóknum á
sviði sjávarútvegs. „Það er vissulega
gott að þessi málaflokkur njóti nú tals-
verðar athygli og skilnings. Það átta sig
allir á, bæði ráðamenn og almenningur,
að sjávarútvegur er okkur Íslendingum
mjög mikilvægur og verður um ókomna
tíð,“ bætir hann við. Sjávarútvegur
verði áfram grunnstoð í atvinnulífi Ís-
lendinga. Það verði því einkar ánægju-
legt þegar nýtt rannsóknarskip verður
tekið í notkun í lok næsta árs. Skipið er
afmælisgjöf í tilefni af 100 ára fullveldis-
afmæli þjóðarinnar og leysir öldunginn
Bjarna Sæmundsson af hólmi. Bjarni var
tekinn í notkun árið 1970 og hefur þjón-
að þjóðinni dyggilega í vel yfir hálfa öld.
„Það verður gríðarlega gaman að fá
Ægisviðtalið
„Vonandi á ég eftir að setja mitt mark á þetta starf en flest þeirra verkefna sem við sinnum eru fyrir fram
ákveðin og skýr,“ segir Jónas Páll Jónasson sem nýverið tók við starfi sviðsstjóra botnsjávarsviðs Haf-
rannsóknastofnunar. Hann hefur starfað á sviðinu í góðan áratug, allt frá árinu 2011. Botnsjávarsvið
sinnir vöktun og rannsóknum á botnlægum tegundum, þ.á.m. okkar helstu nytjategund, þorskinum og á
viðkvæmum flóknum búsvæðum hafsins. Jónas hefur frá því hann hóf störf á Hafró borið ábyrgð á og
sinnt rannsóknum á humri, hörpudiski og sæbjúga. Hann hefur jafnframt tekið að sér ráðgjöf og rann-
sóknarvinnu á öðrum hryggleysingjum ásamt rannsóknum á bolfiskum. Að auki hefur Jónas haft umsjón
með og kennt á stofnmatslínu sjávarútvegsskóla GRÓ- FTP sem hefur aðsetur hjá Hafrannsóknastofnun.
 Elzbieta Baranowska, fiskifræðingur og Matthías Ragnarsson, háseti, um borð í
Breka VE-61 á humarslóð í vorralli Hafrannsóknastofnunar.