Fréttir - Eyjafréttir - 19.01.2023, Qupperneq 12

12 | | 19. janúar 2023
hennar, svaraði í símann og var þá
komið fram yfir kvöldmat heima.
Ég fékk greið svör og síðan tók
Sigurður Kristinsson á Löndum,
svili hans, við símtólinu og sagði
mér frá eldinum, gosnóttinni,
ferðinni til Reykjavíkur, hvernig
ástatt væri í Eyjum og hverjar
horfur menn teldu vera. Hann
vissi ekki hvar mamma hefði
fengið inni, né hvar systur mínar
eða bróðir væru. Allir hefðu bjarg-
ast í land. Ég bað fyrir kveðjur og
sagðist mundu hugsa mitt ráð.
Ég var nokkuð dasaður eftir
símtalið og gaf mér tíma til að
jafna mig. Bankastjórinn lét færa
mér kaffi og spurði hvort ég vildi
koma heim með sér og vera hjá
fjölskyldunni síðdegis. „Nei, takk,
ég vil fara upp á herbergi og vera
einn. Ég þarf að hugleiða hvað
réttast er fyrir mig að gera.“
Fréttir að heiman,
sannar og lognar
Er það spurðist út á campus,
háskólalóðinni, hvað gerst hefði í
Vestmannaeyjum við Ísland viku
margir sér að mér, spurðu frétta
og höfðu falleg orð. Bæjarblaðið,
LaGrange Daily News, hafði veð-
ur af málinu og tók viðtal við mig.
Það mun svo hafa verið á
fimmtudagskvöld, 25. jan., sem
ég sá fyrstu myndir í sjónvarpi
og heyrði frásagnir af gosinu
frá Eyjum. Mattox-hjónin, sem
tóku á móti mér er ég kom vestur
um haustið og ég hafði gist hjá
mörgum sinnum, buðu mér heim
í höll sína við Country Club Road
til þess að horfa á sjónvarpsfréttir.
Þar sá ég fræga ameríska frétta-
menn skríða eftir svartri öskunni
austur á bæjum, myndir af brunn-
um húsum og öðrum brennandi,
hrundum húsum og húsum sem
voru komin á kaf í ösku. Að hætti
fréttamanna var hvergi slegið af í
dramatískum lýsingum. Mér varð
nokkuð brugðið við að sjá gamlar
slóðir. Þar átti ég mörg spor í grasi
sem var nú orðið að svartri ösku-
breiðu. Hvað yrði um byggðina?
Ég bar mig næstu daga eftir
dagblöðunum sem lágu frammi
í stúdentamiðstöðinni. Atlanta
Constitution var þeirra stærst.
Næstu daga birti það fréttir af
gosinu og voru þær ekki allar
uppörvandi. Talað var við Sigurð
Þórarinsson jarðfræðing en orð
hans greinilega slitin úr réttu
samhengi. Eyjan myndi brátt
klofna í tvennt, menn byggju sig
undir mikla sprengingu í gígnum
og líklegt að eyjan hyrfi þá end-
anlega. Til greina kæmi að varpa
sprengju í gíginn til að breyta
rennsli hraunsins og beina því til
hafs. Fréttir af þessu tagi komu
annað slagið, allt fram í mars en
eftir það hvarf eldgosið úr fréttum
vestra.
Bréf og góður gestur
Símtöl heim urðu ekki fleiri en
brátt tóku að berast bréf frá ætt-
ingjum og vinum þar sem sagðar
voru fréttir af fólki og framvindu
gossins.
Tveir kunningjar mínir voru
í námi vestra þennan vetur,
Þorsteinn Óskarsson í Betel
var í Kaliforníu og skrifaði mér
um hugraunir sínar. Hann hafði
fengið brenglaðar fréttir af gosinu
fyrsta daginn eins og fleiri og
velti nú fyrir sér hvað yrði um
Vestmanneyinga ef Heimaey yrði
óbyggileg, yrðu þeir kannski
settir niður í Þorlákshöfn eins
og einhverjum mun hafa dottið í
hug? Slík var óvissan á þeim tíma.
Þórólfur Þórlindsson skólabróðir
minn var í Iowa og sendi mér hug-
hreystandi bréf. Ég kom daglega
við í póststofunni og spurði eftir
bréfum; afgreiðslukonan var farin
að kannast við mig og spurði
stundum tíðinda.
Mér til léttis var von á kærum
æskuvini, Gunnlaugi Ástgeirs-
syni, í heimsókn til mín er leið á
febrúar, fyrsta Íslendingi sem ég
sá í hálft ár. Hann var formaður
stúdentaráðs þetta skólaár og var
sem slíkur á fundi í Washington.
Hann notaði ferðina til að heilsa
upp á frændfólk sitt vestra og
gat komið því svo fyrir að á leið
sinni til Florida kæmi hann við í
Georgíu og yrði þar hjá mér eina
helgi. Við Henry og Sam fórum á
bílskrjóðnum þeirra á flugvöllinn í
Atlanta og sóttum Gunnlaug. Það
var aukarúm fyrir hann í herbergi
mínu og hann stóð við tvo daga.
Var þá margt skrafað og margar
sögur sagðar, setið uppi langt
fram á nótt.
Hvað er mér fyrir bestu?
Eftir fyrstu fréttir af gosinu fannst
mér fátt annað fyrir hendi en
pakka saman pjönkum mínum og
koma mér heim hið fyrsta. Ég gaf
mér þó tíma til að hugsa málið,
hvað mér yrði fyrir bestu í þessu
einkennilega ástandi sem að hefði
borið. Tilfinningarnar toguðu
heim en skynsemin tók á móti.
Mig langaði mjög að vera með
mínu fólki í þessum erfiðleikum,
reyna að hjálpa til, fara til Eyja,
sjá gosið, upplifa það og verða að
liði í björgunarstarfinu þar.
En hvar átti ég að búa heima?
Fengi ég leyfi til að fara út í
Eyjar? Hvernig átti ég að komast
til Íslands? Mundi eitthvað muna
um mig, yrði ég að einhverju
gagni, gæti ég breytt einhverju?
Ætti ég ekki líka að hugsa um
sjálfan mig eins og um aðra? Færi
ég heim yrði ég að kasta frá mér
þessu frábæra tækifæri sem mér
hafði hlotnast, að vera fyrir vestan
í frjálsu námi fast að einu ári og
veturinn væri mér þá ónýtur. Ég
hafði mikla ánægju af dvöl minni
í Georgíu, hún var mér mikilvæg
reynsla og afar gagnleg. Ég kynnt-
ist nýju fólki, breyttu landslagi og
veðurfari, öðru skipulagi í skóla
og umfram allt öðrum hugsunar-
hætti, öðru lífsviðhorfi. Að fara
heim yrði mikið brölt og mikil
röskun fyrir mig og óvíst að það
yrði til góðs. Að vera kyrr gæfi
mér færi á að lifa mínu eðlilega
lífi og ljúka námsárinu. Með því
að velta kostum fyrir mér, draga
ákvörðun, dofnaði ákafinn og ég
færðist nær því að sitja kyrr þar
vestra. Ég hef aldrei séð eftir því
en oft hugsað til þess af hverju ég
missti hér heima.
Hæ, Nixon!
Námi mínu lauk í endaðan maí og
ég flaug til Íslands 1. júní 1973.
Ég var sóttur í gömlu amerísku
flugstöðina í Keflavík. Þegar ég
gekk út þaðan var í mér eftir-
vænting og morgunsvalinn var
hressilegur eftir hitann vestra.
Við ókum af bílastæðinu að aðal-
veginum til Reykjavíkur en vorum
þá stöðvuð af lögregluþjóni.
Skömmu síðar sá ég blikkandi
sírenuljós mótorhjóla og þar á
eftir mikla bílalest. Var annað gos
að bresta á? Ég fór út úr bílnum til
að sjá betur hvað um væri að vera.
Jú, þar fór sjálfur Nixon forseti
á leið í gagnstæða átt. Hann
hafði dagana áður setið innan um
Kjarvalsmálverk á Klambratúni
og skrafað um heimsmálin við
Pompidou Frakklandsforseta,
en var nú á leið heim í Waterga-
te-leiðindin.
Ég þóttist sjá forsetabílinn og
forsetann og að hann veifaði til
okkar. Ég veifaði á móti.
Út í Eyjar, strax!
Við höfðum ekki fyrr lokað úti-
hurðinni í íbúðinni við Lækjar-
götu í Hafnarfirði hjá mömmu en
síminn hringdi. Það var til mín.
Vestmanneyingar voru á stöðugum flækingi eftir gosið og stundum erfitt fyrir
Póstinn að finna hvar menn bjuggu fyrst á eftir.
Bogi Einarsson var skipstjóri á
Herjólfi þegar búslóðaflutningar til
Eyja hófust sumarið 1973 og sýndi
mikið öryggi.
Magnús Guðjónsson vörubílstjóri á Reykjum stóð í ströngu við búslóðaflutn-
inga sumarið 1973, hætti m.a. bíl sínum og krana. Myndin er tekin miklu
síðar og Magnús með nýrri bíl og öflugri krana.