Læknablaðið - 01.03.2023, Side 21

L ÆKNABL AÐIÐ 2023/109 137
R A N N S Ó K N
fæðingar frá fyrsta til síðasta 10-ára tímabilsins, eða um 87%, með
víðum öryggismörkum fyrir svo lágar tölur (p=0,06). Breyting á
mæðradauða vegna dauðsfalla ≤42 dagar sýndi marktæka línu-
lega leitni til lækkunar (p=0,045). Lækkun milli fyrsta og síðasta
10 ára tímabils á mæðradauða innan 365 daga var fyrir hverjar
100.000 fæðingar frá 23,8 (95% CI 12,8-44,2) í 8,9 (95% CI 3,4 -23,8)
eða um 63%, en ekki tölfræðilega marktæk (p=0,10). Línuleg leitni
var til lækkunar, en náði ekki marktækni (p=0,10).
Á mynd 1 er meðaltíðni mæðradauða sýnd með einni staðal-
skekkju (til að gera myndina skýrari); í fyrri dálki fyrir dauðsföll
í þungun og ≤42 dögum í 5-ára (A) og 10-ára tímabilum (B) og í
seinni dálki fyrir dauðsföll í þungun og ≤365 dögum í 5-ára (C)
og 10-ára tímabilum (D). Yfirlit um fjölda tilvika á 5-ára tímabil-
um með bakgrunni í fjölda fæðinga og 15-49 ára kvenna er
einnig þar. Þegar aukning í fjölda kvenna á barneignaaldri var
viðmiðunin (nefnarinn) var munurinn greinilegri og náði mark-
tækni bæði innan 42ja og 365 daga frá lokum þungunar.
Á mynd 2 er heildarfjöldi dauðsfalla í 5-ára tímabilum sýndur
eftir flokkun í beintengd, óbeint tengd og ótengd dauðsföll.
Fjórtán dauðsföll urðu í þungun eða á fyrstu 6 vikunum eft-
ir hana (snemmkominn mæðradauði). Þar af voru beintengd
dauðsföll þrjú af alls 6 (tafla I). Í beintengdu tilvikunum urðu tvö
vegna alvarlegrar meðgöngueitrunar þar sem dauði var afleiðing
heilablæðingar af völdum háþrýstings í báðum tilvikum. Mikið
lungnasegablóðrek olli dauða hjá tveim konum og hjá tveimur
konum fundust fylgjuvefskrabbamein nokkrum mánuðum eftir
fæðinguna sem leiddu til síðkomins dauðsfalls. Á tveimur 5 ára
tímabilum, 1976-1980 og 2006-2010, varð ekki beintengt dauðs-
Tafla II. Óbeint tengd mæðradauðatilvik á Íslandi 1976-2015.
Aldur
konu
Lok þungunar
Dagar frá lokum
þungunar við dauða
Frum- eða fjölbyrja Dánarorsök Flokkun
17 Fæðing* 18 Frumb. Heilablóðfall Snemmkomið
19 Fæðing 337 Frumb. Heilaæxli Síðkomið
22 Fæðing 5 Frumb.
Frumkominn
lungnaháþrýstingur
Snemmkomið
22 Fæðing 64 Frumb. Blóðsýking og eitrunarlost Síðkomið
23 Fæðing 3 Frumb. Heilablæðing Snemmkomið
23 Fæðing 1 Fjölb.
Hjartavöðvasjúkdómur
(cardiomyopathy)
Snemmkomið
25 Fæðing 0 Frumb. Insúlínháð sykursýki Snemmkomið
25 Fæðing 234 Fjölb. Sjálfsvíg Síðkomið
26 Snemmþungun 260 Frumb. Sjálfsvíg Síðkomið
28 Snemmþungun 47 Fjölb. Sjálfsvíg Síðkomið
28 Snemmþungun 240 Frumb. Lyfjaeitrun Síðkomið
30 Snemmþungun 0 Fjölb. Berklar Snemmkomið
31 Snemmþungun 0 Fjölb. Áfengiseitrun Snemmkomið
32 Snemmþungun 21 Fjölb. Hvítblæði Snemmkomið
34 Fæðing 94 Fjölb. Hjarta- og lungabólga Síðkomið
35 Fæðing 20 Fjölb. Brjóstakrabbamein Snemmkomið
35 Fæðing 342 Fjölb. Sjálfsvíg Síðkomið
36 Snemmþungun 18 Frumb. Heilablóðfall Snemmkomið
36 Snemmþungun 325 Fjölb. Sjálfsvíg Síðkomið
38 Fæðing 0 Frumb. Líkamsárás Snemmkomið
Heildarfjöldi 20
*Sjá skilgreiningar í töflu I.
Tafla I. Beintengd mæðradauðatilvik á Íslandi 1976-2015.
Aldur konu Lok þungunar
Dagar frá lokum
þungunar við dauða
Frum- eða fjölbyrja Dánarorsök Flokkun
23 Fæðing* 103 Fjölb. Lungnablóðrek Síðkomið**
27 Fæðing 14 Frumb. Meðgöngueitrun Snemmkomið***
35 Fæðing 312 Fjölb. Fylgjuvefskrabbamein Síðkomið
35 Fæðing 391# Fjölb. Fylgjuvefskrabbamein Síðkomið
36 Fæðing 1 Fjölb. Lungnablóðrek Snemmkomið
47 Fæðing 0 Frumb.
Meðgöngueitrun
(heilablæðing)
Snemmkomið
Heildarfjöldi 6
*Með fæðingu er átt við burð ≥22vikur. **Dauðsfall í þungun eða ≤42 daga frá lokum þungunar. ***Dauðsfall 43-365 dögum frá lokum þungunar.
#Konan lést vegna þungunarsjúkdóms, meðtalin vegna þess, en lifði >1 ár frá fæðingu.