Mímir - 01.03.1967, Blaðsíða 14

eins fundið eina skýringu á þessu. Systorsynir
hans tæpa á því í bréfi, að hann sé varla með
öllum mjalla.9
En átta skrifarar handrita frá 17. og 18. öld
eigna honum kveðskap, svo að enginn vafi leik-
ur á. Það verður því að taka vitnisburð þeirra og
Jóns lærða trúanlegan, unz annað sannast.
Kvæði Páls og vísur er að finna á víð og dreif
innan um margs konar samtíning í 24 hdr.10
Flest eru þau ung. I Lbs. eru 18 hdr., í íslenzku
handritasöfnunum í Kaupmannahöfn 5, og loks
er eitt 'hdr. í Þjóðs'kjalasafni.11 I hdr. frá 18. öld
finnst megnið af kveðskap Páls. Að því, sem
séð verður á skrám, eru þau flest ættuð frá tveim
svæðum, Breiðafirði og héruðunum þar í kring,
svo og Eyjafirði og Skagafirði. En einmitt á
þessum þingum kveður mest að Páli. Hann er
fæddur á Svalbarði við Eyjafjörð, en dvelst mest-
an part ævinnar á höfuðbólunum, Staðarhóli og
Reykhólum við Breiðafjörð.
Mestur hluti kveðskapar hans virðist hafa
varðveitzt í munnmælum á þessum sveitum. Til
þess benda þjóðsagnirnar, sem í nokkrum hdr.,
t. d. Lbs 122 8vo, eru skráðar um leið. Stund-
um standa þær í sambandi við vísurnar, en oftar
er um eins konar alþýðuskýringar að ræða.
Yngstu hdr. eru 19- aldar rit og flest skrifuð
eftir hinum frá 18. öld, auk þess nytja eftirrit-
ararnir Arbækur Espólíns og Sýslumannaæfir
II. (Lbs 167 8vo t. d.).12 Aðeins einn skrifari,
Jón Sigurðsson, ritar eftir elzm varðveittu hdr.
(JS 402 4to). 19- aldar hdr. eru því flest ónýt
við könnun á texta.13
Um prentun á kveðskap Páls get ég verið fá-
orður. Hann hefur hvergi verið prentaður í
heild. I Árbókum Espólíns og Sýslumannaæfum
II.14 er hluti hans prentaður. Það er fyrsta prent-
un hans. En fyrstu textarannsókn gerði Jón Þor-
kelsson í riti sínu Om Digtningen, og er mikill
hluti kveðskapar Páls þar prentaður. Fer J. Þ.
eftir hdr., en því miður ekki ætíð eftir hinum
elztu varðveittu. En hafa verður í huga, að um
frumrannsókn er að ræða og má margt á henni
græða. Sama saga verður ekki sögð um rit P. E.
O., Menn og menntir IV. Þótt höfundur sé
manna kunnugastur hdr. Lbs. og annarra safna,
er lítið eða nær ékkert mat lagt á einstök hdr. eða
texta þeirra. Höfundur tekur orðamun úr hdr. af
handahófi. Upptalning hans á hdr., þar sem
kveðskap Páls er að finna er heldur ekki tæm-
andi.15 Aðrar bækur, sem hafa að geyma kveð-
skap Páls, eru ekki fræðilegar útgáfur.
í hdr. Lbs 512 4to og ÍB 639 8vo er að
finna tvö sérstæðustu kvæði Páls. I hinu síðar-
nefnda er ljóð það, sem nefnt hefur verið Eikar-
lundurinn,w en í hinu Blómið í garðinumd''
Þessi ljóð finnast ekki í öðrum hdr.
ÍB 639 8vo telur P. E. Ó. ritað á ofanverðri
18. öld af séra Birni Halldórssyni í Sauðlauks-
dal. Það komst síðar I eigu Guðmundar Magn-
ússonar í Varðgjá, og þess vegna er það á sum-
um bókum nefnt Varðgjárkver. Kvæðið Eikar-
lundurinn er hér sex erindi og stendur á 278.
—280 bl. í hdr. Fyrirsögn: Ejusdem 1556. Á
undan því í hdr. er vísa, sem greinilega er eign-
uð Páli; upphaf hennar: Laat þig ecki i Liöse
atttid. Kvæðið var fyrst prentað í riti J. Þ. Om
Digtningen, 386—387, eftir þessu hdr., athuga-
semdalaust.
Lbs 512 4to álítur P. E. Ó. skrifað á öndverðri
18. öld. A því er ein hönd óþekkt. Kvæðið er að-
eins 2 erindi og stendur á 13. bl. hdr., öfmstu
síðu þess. Fyrirsögn: Stadar Hlols'j Pátt: Kvad
þetta. Kvæðið er fyrst prentað í Sögu Magnúsar
prúða ásamt athugasemdum J. Þ.
Fara hér á eftir þessi tvö kvæði, prentuð staf-
rétt eftir hdr. Bönd og límingarstafir eru leyst
upp á venjulegan hátt.
EIKARLUNDURINN
Eg geck ein» morgun arla 1
ut at skemta mer
Dagur gaf Drengium varla
dyra birtu af ser
Fram hia faugrum lunde 5
ferdaz górdeg þa
Furdu fagur var sá.
14