Mímir - 01.03.1967, Page 31

formið er aðeins aðferð sem hægt er að grípa
til ef manni býður svo við að horfa. Með hinu
frjálsa formi hefur íslenzkri ljóðlist bætzt nýtt
form, án þess að hin fyrri missi við það gildi
sitt"3.
Kaflinn hefst þannig (1, bls. 45):
Hvers mega sín orð Ijóðsins?
Stálið hefur vængjazt
og flýgur
langt út fyrir heimkynni arnarins.
Hvers mega sín orð þess?
í þessum orðum er fólginn grunntónn ljóða-
flokksins og þar með bókarinnar. Hér er til um-
ræðu frumvandi þeirrar tegundar, sem kallar
sig homo sapiens: Sú brennandi spurning, hvers
má sín mannlegur andi í heimi, þar sem allt er
á hverfanda hveli, „stálið hefur vængjazt" og
maðurinn á „vizku vígorðanna" eina að leiðar-
ljósi? Manninum auðnast ekki að höndla það
stutta andartak, sem honum er gefið færi á að
lifa; um hann næða kaldir stormar, sem vilja
svipta þaki öryggisins ofan af höfði hans. Hann
er hnepptur í „aðsetur lyginnar / þetta hreiður
hégómans", og hið eina, sem getur frelsað hann,
er Surtarlogi „eldlegrar hugsunar", sem fær
brennt hjómið til ösku og skírt mannlegar sálir
í logum sínum.
Annað ljóð þessa flokks (bls. 46) er mér sér-
staklega hugstætt:
Skoplitla þjóð
undir stórum himni
vorborinnar sögu.
A vængjum fortíðarinnar
bar þig til móts við frelsi þitt
— draum þinn
og landið
véberg í hafinu.
Bíður þú nú flóðsins
bundin í sker?
Þessi mynd er átakanleg; getur skelfilegri ör-
lög en manns, sem bíður flóðsins, bundinn í
sker? En ég tel, að í þessu örstutta Ijóði sé
brugðið upp svo frábærlega skarpri mynd af á-
standi íslenzku þjóðarinnar nú um stundir, að
betur verði trauðla gert í löngu máli.
Þótt dimmt sé yfir flestum þessum ljóðum,
leikur bjarmi um sviðið í lokin, bjarmi trúar á
sigur göfugra lífs yfir vizku vígorðanna. I síð-
asta ljóðinu (vll, bls. 51) segir, að undarleg
verði dögunin eftir þessa köldu nótt, guðinn er
þagnaður, og augu mannsins eldast, líf hans
líður hjá:
Undarleg:
tími, merktur tvídrægum vilja og ugg
mettur af yzta myrkri
og þó svo göfugur
þó svo fagur
og þó svo nýr.
Fjórði kafli bókarinnar nefnist Staðir og mun
ortur upphaflega að mestu á ferðalagi um Vest-
ur-Evrópu sumarið 1960. Þetta eru snotur ljóð,
en sæta naumast stórtíðindum. Þótt þau fjalli
á yfirborðinu um fjarlæga staði, er grunntónn
þeirra flestra ámóta og annarra í bókinni. I
Rósenborgargarði (bls. 56) segja veiðimenn-
irnir:
við sitjum nú hér í vorblænum, veiðidýr sjálfir
hins vopnbúna dags sem er skollinn á.
Þá má nefna Stórborg (bls. 64) og ennfrem-
ur Við gröf Rilkes (bls. 58). — Um austur-
ríska skáldið Rilke (1875—1926) orti Hannes
einnig í Kvæðabók, þýddi ennfremur bók eftir
hann, Sögur af himnaföður (1959), og má geta
því nærri, að Rilke hefur haft á hann nokkur
áhrif, þótt ekki treystist ég til að rekja þau að
svo komnu.
Fimmti kafli bókarinnar er sonnettur, allar
vel gerðar. Hannes segir að vísu, að þær séu:
„tæpast sonnettur í strangasta skilningi, til þess
31