Mímir - 01.03.1967, Síða 37

sérstökum kafla er fjallað um baðstofuna. Þar
er haldið fram, að hitun hafi tíðkazt í baðstof-
um lengur en oft hefur verið álitið. Þessi kafli
er forvitnilegur, en orðið baðstofa í síðari tíma
merkingu hefur lengi valdið heilabrotum.
Að lokinni lýsingu á íveruherbergjum koma
þáttaskil. I köflunum þar á eftir er fjallað um
svefnstaði, borð, stóla, kistur og þess háttar inn-
anstokksmuni. Ekki verður hér reynt að endur-
segja þessa kafla, en efni þeirra er að mínum
dómi ekki síður forvitnilegt en efni fyrri þáttar,
enda er þetta rannsóknarsvið mun frumlegra.
Ljósmyndir eru margar í bókinni bæði íslenzk-
ar og erlendar. Þær gefa bókinni aukið gildi, en
aftur á móti er galli, að höfundur hefur ekki látið
gera neinar teikningar til að lýsa sínum hug-
myndum eða annarra um híbýlahætti.
Alls staðar í bókinni styðst höfundur mjög við
og vitnar til erlendra rita á þessu sviði, og er það
mikill kostur, því að ekki er hægt að skilja upp-
haf, þróun né stöðu íslenzkra híbýlahátta án
þess að hafa í huga ástand í þessum efnum er-
lendis. Tilvitnanir í erlend rit eru alltaf þýddar,
og allar tilvitnanir í fornrit eru færðar til nú-
tímastafsetningar. Þetta er góður siður í ritum,
sem einnig eru ætluð alþýðu og dregur lítt úr
gildi ritsins fyrir fræðimenn. Þessi háttur gerir
ritið aðgengilegt fyrir hvern almennan lesanda,
en honum mega þeir, sem um íslenzk fræði rita,
aldrei gleyma.
Þegar á allt er litið verður að segja, að bókin
sé fremur góð, þó sakna ég þess, að í henni er
engin skrá yfir atriðisorð, og verður það að telj-
ast verulegur galli. Ekki er og alveg alltaf vísað
rétt til heimilda. Framsetning bókarinnar getur
stundum verið ruglingsleg, og hún er ekki
skemmtileg aflestrar, en slíkt gemr oft hent
fræðirit.
Þessi bók verður sem flest önnur mannanna
verk úrelt, en ekki er hægt að segja, að það sé
ókostur. Hún er mikils verð miðað við það stig,
sem ritun íslenzkrar menningarsögu er nú á, og
lítið væri útgefið, og lítið ynnist einkum á þessu
sviði, ef allir vildu aðeins gefa út sígild rit. Ritið
er áfangi, sem lengi verður vitnað til. Við lestur
bókarinnar vaknar víða fróðleiksfýsn um híbýla-
hætti síðari alda og aukin forvitni um menning-
arsögu. Verður vonandi ekki langt að bíða þang-
að til fleira kemur fram á þessu sviði.
Frá hendi útgefanda er vel frá bókinni gengið.
Kápa er snyrtileg, band þokkalegt, letur smekk-
legt og prentvillur hef ég ekki fundið.
Einar G. Pétursson.
Snorri Hjartarson:
Lauf og stjörnur. 89 bls.
Heimskringla 1966.
í þessari bók kveður mjög við nýjan tón. Þar ber
óvenjulítið á náttúrukveðskap af Jdví tagi, sem
skipaði svo stóran og mikinn sess í fyrri bókun-
um; þjóðfélagslegt kvæði, sem því nafni gæti
nefnzt, er aðeins eitt, Ég heyri þau nálgast. Það
kvæði er tíu ára gamalt, birtist fyrst í Tímariti
Máls og menningar 1957. Efnismeðferð kvæð-
isins er gamalkunn í Ijóðum Snorra; dæmisagan
er sótt til biblíunnar, til Kristssagnarinnar, og
efnið gert þannig altækt (sbr. tvö kvæði í Á
Gnitaheiði, Þar skal dagurinn rísa og I garðin-
um). Kvæðið er örskotsmynd, fyrst heyrast þau
nálgast, þá koma þau svo nærri, að við greinum
mann með hest í taumi, konu og barn. Sögu-
maður ávarpar þau, þau hverfa út í nóttina.
Dæmisagan er dregin með mjög einföldum hætti.
Hvað átt er við, kemur aðeins beinlínis fram í
einu orði, flóttamannsveginum. Að höfðað er til
Krists, skynjum við fyrst í 3. erindi:
Hún hlúir að barninu,
horfir föl
fram á nóttina stjarnlausa nóttina (11)
og síðan, þegar barnið er nefnt „von ykkar von
okkar allra”.
37