Fróðskaparrit - 01.01.1979, Qupperneq 3

Ferðsluóhapp sum almannafyribrigdi
11
EGNAR KANNINGAR
Tilfar og kanningarlag
ViS taS, at ferSsluóhappini sum elva fólkaskaSa eru vorSin
so mong, eru tey ikki longur tilvildarlig, men kunnu kannast
epidemiologiskt, har ein hugsar sær fleirtáttaSa orsøk, eitt
samanspæl millum menniskjaS, akfariS og umhvørviS. ViS eini
tílíkari kanning hugsar ein sær at finna eySkenni, sum møgu-
liga kunnu verSa nýtt í fyribyrgjandi arbeiSi (profylaksis).
ViS í kanningina eru tiknir allir persónar, sum vórSu viS-
gjørdir fyri ferSsluskaSa á skaSastovuni ella vórSu innlagdir
á LandssjúkrahúsiS í Tórshavn í 1978. Mett verSur, at tílíkt
kanningartilfar er fullgott at geva eina mynd av ferSsluskaSa-
mynstrinum (Ekstróm 1966, Nordentoft 1972, Hansson 1974).
LandssjúkrahúsiS er felagssjúkrahús fyri allar Føroyar. Bein-
leiSis á LandssjúkrahúsiS koma skadd úr øllum landinum uttan
úr SuSuroy, NorSuroyggjum og einum parti av Eysturoy, so-
leiSis at um 26.000 fólk nýta taS beinleiSis sum skaSasjúkrahús.
KanningartilfariS er fingiS til vega viS spurnablaSi, sum er
útfylt av tí lækna, sum fyrst hevur havt tann skadda undir
hond, og í samráS viS tann skadda. Til tess at sleppa frá mis-
tøkum hava sjúklingadagbøkurnar á skaSastovuni og dagbøk-
urnar um sjúklingar innlagdar fyri ferSsluskaSa í 1978 veriS
kannaSar, og eisini hava vit tryggjaS okkum viS eykaspurn-
ingum til tey skaddu.
Sum avmarking (definitión) av ferSsluskaSa, hava vit nýtt
hana, sum United Nations Economic Commision for Europe
(ECE) nýtir: »Incident which has occurred in traffic on the
road, in which at least one vehicle in motion has participated
and which has caused injury.«
Annars eru sum heild nýttar somu orSamerkingar sum í
Danmørk. Merkingin av »l£til skaSi« samsvarar viS »lettere
bløddelsskade — wounds and contusions«.
SamanumtikiS er hetta ein kanning viS framtíSaratliti (pro-
spektiv) av ferSsluóhappum viS fólkaskaSa, sum vórSu viS-
gjørd á Landssjúkrahúsinum í 1978, á skaSastovuni ella í sam-
bandi viS innlegging.