Ólavsøku-teiti - 29.07.1915, Blaðsíða 5

ØRNAREIÐRIÐ.

Endre garðarnir nevndist ein lítil bygd, ið lá
einsamøll, umgird av høgum fjøllum. Hon lá
á eini fløtu, men var stykkað sundur av einari breið-
ari á, sum kom frá fjøllunum. Henda áin rann út
í eitt vatn, ið lá niðast í dalinum upp ímóti bygd-
ini. Herfrá hevði ein útsjón langar leiðir.
Niðan eftir Endre-vatninum var tann maðurin
komin rógvandi, sum av fyrstan tið hevði ruddað í
dalinum; hann at Endre, og eftirmenn hansara vóru
teir, ið búðu her. Nøkur vildu vera við, at Endre
sum drápsmaður var fluddur higar, og at tað var ti,
at ættin var so døpur av útsjónd; onnur góvu f jøll-
unum skuld fyri hetta, av tí at tey á miðsumardegi
longu kl. 5 um eftirmiddagin stongdu sólina úti.
í fjallinum uppi yvir hesi bygd hekk eitt ørna-
reiður. Tað var bygt á einum hamri, og øll kunđu
siggja, tá ið ørnabøgan setti seg við reiðrið; men
eingin rakk at rana tað. Ørnasteggin bar seg høgt
yvir bygdina, slóg niður, nú eftir einum lambi og
tá eftir onkrum øðrum; eina ferð tók hann eisini
eitt lítið barn og bar burtur; tí var eingin tryggur
i bygdini, so leingi ørnin búði í Flatfjalli. Tann
søgnin varð goymd av bygdafólkinum, at í gomlum
døgum vóru tveir brøður, sum høvdu klintrað upp
og skrætt reiðrið niður, men nú á døgum var eingin
førur fyri at gera hetta bragdið.
Har tvey hittust í bygdini, fall talan um ørna-
reiðrið og líkasum av sær sjálvum hugdu tey upp-
eftir. Tey vistu so væl, nær ørnaparið var aftur
komið á tí nýggja árinum, og hvar tað hevði sligið
niður og gjørt ónáðir, og hvør ið seinast hevði roynt
at sleppa sær upp til reiður teirra. Ungfólkið vandi
seg frá barni av at klintra i bjørgum og trøum.
Tað samlaðist á leikvølli har tað tókst og bardist.
Tað vildi á allan hátt venja seg í fimleika, til tess
tað einaferð kundi røkka upp og skræða reiðrið
niður eins og hinir báðir brøðrirnir.
Um ta leitið, her er sagt frá, nevndist hin
frægasti drongurin í bygđini Leif, men hann var
ikki skylđur við Endre-fólkini. Hann hevði krullut
hár og smá eygur, var fimur í øllum leikum og
havði kvinnu-tekki. Tíðliga segði hann um seg
sjálvan, at ørnareiðrið skuldi hann einaferð røkka;
men gomul fólk hildu, at hetta átti hann at sagt
so spakuliga.
Hetta argaði hann, og longu áðrenn hann til
fulnar var komin til manna, gjørdi hann royndina,
sum her skal sigast frá. Tað var ein kláran sunnu-
dag fyri middag tiðliga á sumri; ørnaungarnir áttu
um hetta leitið at vera klakktur. Ein stór fólka-
múgva var samlað undir fjallinum fyri at skoða at
hesum unglingi; tey gomlu ráddu honum frá, men
ungfólkið elvdi til. Men hann gjørdi einans eftir
sínum egna tykki, støggaði tí til ørnabøgan fleyg
av reiðrinum, leyp so til og varð i einum syfti
hangandi í einum træ, fleiri alin frá jørð. Hetta
træið var gróð fast í einari rivu í fjallinum, og
eftir hesari rivu tók hann við at klintra upp eftir.
Smágrót loysnaði honum undan fótum, og mold og
eyrur leyp niður; annans var alt kvirrt, eina áin
gekk handanfyri, spakmælt á sumarløtu, tó aldri
kvirr. Uppi í fjallinum gekk Leif, nú bar ein ham-
ari útfyri, so tað varð eitt loft at sleppa upp um.
Hann fekk fastatøkur við aðrari hond, og varð
hangandi leingi, meðan hann við fótum leitaði eftir
onkrum ójavna, tf einki kundi hann síggja; mong,
helst kvinnur, vendu sær burtur og teskaðu um, at
hetta hevði hann neyvan gjørt, um hann átti pápa
og mammu á lívi. Langt um leingi fann hann tó
fótafesti, men langt var enn á mál. Trilvaði, leit-
aði aftur, tók seg hægri upp, so við hondum, so
við fótum, — tað glapp, hann gleið, men klófastur
sum hann var, fekk hann aftur fastatøkur i okkurt.
Har var kvirrt í fólkamúgvuni undir fjallinum, so
kvirrt at hvør hoyrdi andadrátt hjá øðrum.
Tá reistist ein ung, prúð genta, ið einsamøll
hevði sitið á einum steini; tað segðist, at hon frá
barni av hevði lovað seg burtur til Leif, tó at hann
einki skyldfólk átti har í dali. Bønliga rættir hon
hendur sínar uppeftir og rópar: »Leif, Leif, hvf
ger tú hetta?« Fólk kvukku við og vendu sær móti
henni, pápin stóð skamt f frá og leit illskur at
dóttur síni; men hon dróg ikki kensil á hann.
»Kom, kom niður aftur, Leif«, rópti hon, »eg biði
teg, eg eri góð við teg, og haruppi hevir tú einki
at vinnaL Hann f fjallinum gekk, støggaði á sum
var hann f døpurhuga; men tað vardi bara eina
lítla løtu, so tók hann aftur til at klintra og taka
seg hægri upp. Kringur og fimur bjargamaður
mátti hann vera, ið so høgt upp skuldi ^leppa; —
tað var Leif, og mundi tí alt hava gingið gott higar-
til. Men nú fór at síggjast tekin til, at hann fór at
møðast, tí stutt var ímillum, at hann hvildi seg.
Ein lítil steinur kom rullandi oman úr fjallinum;
tað var, sum sendist hann at boða frá, at brátt
skuldi annað slíkt koma hagani, og hann varð eyg-
leiddur av øllum, til hann hvarv í einari lftlari ur
undir fjallinum. Slfka óttafulla og ræðandi ávirkan
hevði hetta á summu, at tey ikki vóru ment at vera
har longur, men noydist at fara. Hin prúða gentan
stóð enn á steininum, vríggjaði hendur sínar ogleit
upp eftir . . . Leif tók aftur fyri seg við hondini,
tá misti hann takið; — hon sá tað so skiliga; —
hann treiv aftur f við hini, men var ikki mentur at
halda sær fastur. »LeifL rópti hon, so tað gav
ljóð eftir í f jallinum, og øll hini tóku undir. »Hann
glíðurL róptu tey, og øll — mannfólk og konufólk —
rættu hendur upp fmóti honum. Og so varð, hann
gleið, tók við sær eyr og mold, gleið, bleiv við at
glíða, skjótari og skjótari. Fólkið vendi sær burtur,
vildi og orkaði ikki at síggja; men noydist at hoyra
ljóðið av nøkrum, sum tveittist og syftist niður úr
fjallinum og nakað tungt, bleytt detta niður, sum
kundi tað verið ein stórur og vátur bøkkur.
. . . Tá tey aftur vóru ment at venda sær við,
lá hann har, sorlaður og skræddur og ikki til at
kenna aftur. Gentan lá í óviti fram á steinin, —
pápin bar hana burtur. Ta unga fólkið, sum hevði
øst Leif upp at gera royndina, tordi nú ikki so
frætt sum at fara til hjálpar, ja, einstøk av teimum
toldu ikki at líta at hesum. So noyddist teir gomlu
framat. Hin eldsti av teimum mælti, tá hann tók
undir líkið: »Hetta var ræðuligt; — men«, legði
hann til og hugdi upp í fjallið, »tað er tó gott, at
okkurt hongur so høgt, at ikki øll røkka at tí«.
Nyholm Debess týddi
eftir Bj. Bjørnson.