Helgarpósturinn - 21.12.1979, Blaðsíða 15

14
Föstudagur 21. desember 1979.Holrjarpn<=rfr irínn
JielgarpásfurínnFösiudag
ur 21. desember 1979.
15
Kaffibollaviðtöl eru fyrirbæri, sem rætt hefur verið
um innan hinna mörgu ritstjórna og skrifað um á síður
blaðanna. Sýnist sitt hverjum.
Við, Ijósmyndarinn og ég, gengum í stofu til Flosa.
„Má bjóða ykkur kaffi strákar"? spyr Flosi.
Nei takk, annar í bindindi, en hinn aldrei byrjað.
„En vindil"? ' .......
Ekki heldur. Annar í bindindi og hinn aldrei byriað.
„Helvíti eruð þið leiðinlegir. Ég ætla nú samt að fá
mér kaffi", segir Flosi. Sem hann og fær sér og vindil
líka.
„Haldiöi aö þiö getiö náö eins
góöum myndum af mér og Thor.
Hann er svo helviti fótógenlskur,
hann er eins og Messias á mynd-
um”.
Þaö minnir á aö jólin eru i
nánd. Hvaö finnst Flosa um jólin?
Um jólaundirbúninginn?
„Þaö er hélst aö segja um þaö,
aö eiginlega til skamms tima,
hefur allt veriö á slöasta snúningi
hér meö jólagjafakaup, þangaö til
núna, aö konan min sagöi viö mig
aö viö skyldum hætta þessari hel-
vltis vitleysu. Engar jólagjafir
núna vegna þess aö viö höfum
ekki efni á þvi. Svo bætti hún viö:
nema þær allra nauösynlegustu.
Þá settist hún niöur aö skrifa
tossalistann, og eftir fimm minút-
ur voru 48 gjafir komnar á blaöiö.
— Hvaö vilt þú sjálfur?
„Bflabraut og dúkku sem getur
grenjaö og kúkaö I sig, svona meö
hliösjón af barnaári.
„Behageiig overraskeise
eoa uDehagelig”
Og frá bllabrautum og barnaári
yfir I brenriivin.
— Ertu blautur?
var I skóla, var talaö um aö vera
latur aö læra. Hvaö er þaö kallaö
núna? Namsleiöi. Væri þá ekki
maöur sem ynni I banka haldinn
bankaleiöa? Maöur er ekki latur,
ef manni fihnst verkiö skemmti-
legt. Letin markast af þvl sem
manni finnst skemmtilegt eöa
leiöinlegt.
Ég er latur viö aö gera ■ hús-
verkin. Þaö eina sem er
skemmtilegt viö þau, er aö gleöja
betri helminginn, en sjálf athöfn-
in er ekki fýsileg finnst mér.
Ég hugsa aö ég sé liöléttingur I
þessum efnum, en tæplega af þvi
aö viljinn sé ekki fyrir hendi. Þaö
er oft einsog mér finnst, aö kon-
unni minni finnist mér farast hús-
verkih illa úr hendi, aö hún vilji
fremur gera þau sjálf.”
TðKmðrkaoursem leikari
— En svo maöur snúi sér nú aö
ööru. Hvernig litur þú á sjálfan
þig sem leikara?
„Ég hef nú tilhneigingu til aö
sleppa þvi aö vera mjög hátlö-
legur I sambandi viö sjálfan mig.
Ég er einn af starfsmönnum
Þjóöleikhússins. Ég hef stundum
sérfræöingur I þvi aö leika menn
sem er drepnir.
Mér þótti voöa vænt um hlut-
verkiö mitt I Islandsklukkunni,
þvi ég lék þar persónuna, sem all-
ur harmleikurinn fjallaöi um,
sem sagtbööulinn, og var drepinn
fjórar mlnútur yfir átta og gat þá
fariö heim. 1 Týndu teskeiöinni
eftir Kjartan Ragnarsson lék ég
heimilisvininn, sem var drepinn
rétt fyrir hlé, og siöan brytjaöur
niöur og settur I frystikistu og ét-
inn i ógáti. 1 Lé konungi var ég
aftur á móti ekki drepinn fyrr en
undir miönætti.
Ég hef leikiö I fjölmörgum
kvikmyndum og I flestum hef ég
veriö drepinn — viö skulum nú sjá
— I „Rauöu skikkjunni” var ég
drepinn þegar ég var aö draga
Hagbarö ofan af Signýju. I „Lén-
haröi fógeta” var ég drepinn þeg-
ar ég var aö nauöga húsfrúnni á
Kotströnd, og I fyrra lék ég hjá
BBC I „Út i óvissuna”. Þar var ég
drepinn þegar ég var I þann mund
aö drepa söguhetjuna. Og I Para-
dlsarheimt hef ég áreiöanlega
veriö drepinn, þó þaö komi ekki
fram i myndinni. Svo i leiklist-
rænum skilningi viröist ég vera
réttdræpur.”
— Hvernig finnst þér best aö
vera drepinn?
„Fyrst i leikritinu og helst á
kvalafullan hátt, svo hægt sé aö
túlka dauöateygjurnar trúverö-
uglega og nýta möguleika sviös-
ins til hins ýtrasta, eins og gagn-
rýnendur segja. Skot I magann er
kjöriö.”
— Hver helduröu aö sé ástæöan
fyrir þvi aö þú ert alltaf látinn
drepast?
„Ég hugsa aö ég sé svona ó-
Al hcsinin ixrði
ea lelhsllórn"
Flosi oiaisson leikari f HeigarpóstsviOiali
„Blautur? Ég hef um dagana
haft ákaflega gaman af brenni-
vlni óneitanlega. Ég held aö ég
hafi ort vlsu um brennivin um
daginn (stekkur upp og hleypur
inn I næsta herbergi aö sækja
gripinn):
Afengi er ægilega gott
einkum sé þaö drukkiö nógu
mikiö.
ösköp væri maöur flnn og flotti
ef færi maöur sjaldnar yfir strik-
iö.
Ég held aö þessi vfsa lýsi I hnot-
skurn þvl áliti sem ég hef á
brennivini. Þaö er eins og margt
annaö, gott i hófi.
Þegar brennivln er haft um
hönd getur allur andskotinn kom-
iö uppá. Kannski hægt aö Imynda
sér, aö ekki séu þaö alltaf eintóm
leiöindi, aö þetta gæti lika veriö af
skemmtilegum toga. Kannski
veit maöur ekki fyrr en maöur er
kominn austur fyrir fja.ll, eöa til
Kaupmannahafnar. Þá er þaö
behagelig overraskelse, eöa
ubehagelig, eftir þvl sem verkast
vill. Hins vegar er ég logandi
hræddur viö brennivín, því ég hef
séö svo marga góöa menn fara I
hundana.
Einhvern tlma vorum viö Thór-
olf Smith aö ræöa saman og ég
sagöi viö hann: Mikiö helvlti var
maöur fullur og elegant. Þá fékk
l.annhláturkastogsagöi: hvernig
getur þaö nú fariö saman?”
— Ertu latur?
„Já, ég býSt viö þvl, frekar.
Hins vegar er ég skorpumaöur.
Ef ég fæ eitthvert verkefni, t.d.
þýöingar, en ég hef þýtt einhver
ósköp af öllum skollanum aöal-
lega fyrir útvarp. Þá þykir mér
gott aö vinna myrkranna á milli,
þannig aö ef ég er meö eitthvert
verkefni sem þarf aö klárast, þá
geri ég þaö venjulega á nótæm.
Þaö getur vel veriö aö ég sé ham-
hleypa þegar þvi er aö skipta.
Mér þykir gott aö slappa af,
annars veit ég ekki hvort þaö er
leti. Hvaö er leti? Þegar maöur
háar hugmyndir um sjálfan mig,
stundum lágar, en ekkert endi-
lega sem leikara. Þaö fer mikiö
eftir þvl hvernig skapi maöur er I.
Ég er ekki alltaf allt of borubratt-
ur.”
— Nú hefur þú ekki veriö I
mjög stórum hlutverkum, eöa
hvaö?
„í þau tuttugu ár, sem ég hef
starfaö viö Þjóöleikhúsiö hef ég
leikiö allar tegundir af hlutverk-
um. Litil, stór, miölungs og allt
þar á milli.
Þjóöleikhúsiö er „repertoire”
leikhús, þaö er aö segja, leikhús,
sem tekur mörg viöfangsefni
fyrir á hverju leikári. Viö leikhús-
iö er fastráöinn leikarastabbi,
leikarar, sem leikstjórar og leik-
hússtjóri velja I leikritin. Hlut-
verkin.i hverju leikriti eru sum
stór en ósjaldan flest miölungs,
eöa litil. t sllku leikhúsi er allur
gangur á niöurrööun I hlutverk.
Stórleikarar I smáhlutverkum og
smáleikarar I stórum, allt eftir
því hvaöan vindurinn blæs og
hvert.
Skiljanlega reynir leikhúsiö aö
nýta ráöna starfskrafta slna til
hins Itrasta og sem betur fer hef
ég ekki veriö látinn sitja auöum
höndum þessa tvo áratugi.
Þaö má þó segja aö sem leikari
sé ég nokkuö takmarkaöur. Þaö
gerir útlitiö. Vegna þess hef ég ég
til dæmis aldrei veriö látinn leika
kvenhlutverk og elskhuga aöeins
einu sinni. Floppaöi raunar
hrikalega á þvl — vegna útlitsins.
Gagnrýnendur voru á einu máli
um aö þaö væri fræöilega óhugs-
andi aö nokkur kvenmaöur félli
fyrir „hinum algera viövaningi,
Flosa Ólafssyni.”
— Hvernig hlutverk átt þú aö
leika?
„Ég á aö leika Falstaff.
Annars er svolltill tendens aö
setja leikara I vissar skúffur. Til
dæmis hef ég allra mánna mest
veriö látinn fara meö hlutverk
þess, sem er fljótt drepinn. Ég er
sympatiskur, en I raun og veru
ætti ég aö leika bliöan, tilfinn-
inganæman og elskulegan fagur-
kera,. Þaö er einna snarasti
þátturinn i mlnu eölisfari, segja
sumir af þeim, sem þekkja mig.
En þaö aö ég fór I leiklist átti
sér skrftinn aödraganda. Þegar
ég var búinn meö gagnfræöaskól-
ann, þá þótti ættingjum mlnum
ekki úr vegi aö gera úr mér skip-
stjóra og ég var sendur til sjós I
siglingar. Þaö tók mig tvö eöa
þrjú ár aö fatta aö ég myndi
aldrei geta oröiö skipstjóri, svo ég
fór I menntaskóla og þar uröu
fyrstu kynni min af leiklistinni.
Svo þegar ég var oröinn stúdent,
átti fyrst aö gera úr mér tann-
lækni og síöari þjóöhagfræöing, en
mér leist betur á Thallu.
Nei, nei ég sé ékkert eftir þvi,
það er ekki til neins. Oröiö allt of
seint.”
Hringjarinn al
iNolre Ðame
— Var jafn erfitt aö vera ungur
leikari þá og nú er?
„Þaö hefur alltaf veriö. Allir
ungir leikarar hafa þurft aö
ganga atvinnulausir. Og af þeim,
sem hafa lokið námi, hefur bróö-
urparturinn þurft aö hætta viö.
Siðastliöin þrjú ár hafa 40 nýir
leikarar útskrifast frá Leiklistar-
skóla tslands, tveir þriöju stúlk-
ur. Ég hef bæöi fylgst meö þessu
fólki og unniö meö þvi og get því
boriö um þaö aö þarna eru mörg
frábær listamannsefni á ferö. En
atvinnuleikhúsin i Reykjavik eiga
bara dálltiö öröugt meö aö skaffa
þrjátlu stelpum og tiu strákum
flestum um tvltugt atvinnu á fjöl-
unum, af augljósum ástæöum.”
— En hefur ungu fólki verið gef-
in nóg tækifæri I leikhúsunum,
eru þaö ekki alltaf þessir sömu
sem einoka öll hlutverk?
„Þá er þvi til aö svara, aö eg á
aö leika hringjarann af Notre
Dame á efri árum, þá er vafa-
samt aö láta litla sæta nýútskrif-
aöa stúlku leika þaö hlutverk...
Þaö er svolitiö snúiö aö láta ung-
linga leika öll hlutverk, sem eru
skrifuð i heimsbókmenntunum.
Leikarar sem komnir eru af
miðjum aldri, eru ekki margir
starfandi, og þeir sem eru starf-
andi viö leikhúsin eru margir
hverjir mikilhæfir listamenn.
Sllkir menn eru ekki gripnir upp
hvar sem er. Þaö hlaupa ekki
krakkar I skarðið fyrir þá, hvaö
frábærir listamenn sem þau
kunna að vera.”
— En finnst þér persónulega
ekki aö leikhúsin ættu aö gefa
ungum leikurum meira tækifæri?
„Mér finnst aö leikhúsin ættu
að gera allt, sem mögulegt er til
þess, og ég fæ ekki betur séð, en
aö núverandi Þjóöleikhússtjóri
hafi verið meö umtalsveröa til-
buröi I þá átt.
Þaö er staöreynd, aö heimsbók-
menntirnar eru skrifaðar þannig,
að megnið af hlutverkunum eru
ætluð karlmönnum.
Sem dæmi um þaö vandamál
hvaö rikisleiklistarskólanum viö-
vlkur, má segja frá því, aö ég var
fenginn til aö skrifa leikrit fyrir
þau á lokaprófi I fyrra, og þaö
þurfti aö vera skrifaö fyrir sjö
konur og einn karl, þannig aö allir
gætu fengiö sitt tækifæri.
Þaö virðist vera meira framboö
af kvenfólki. Þaö sækir meira I aö
veröa leikarar en karlmenn.
Þetta hefur alltaf veriö svona.”
— Þú minntist á Lé konung áö-
an. Nú var mikið rætt um þetta
leikrit þegar þaö var fært upp hér
um áriö. Hvernig'var aö taka þátt
I þeirri sýningu?
„Þaö er eitthvaö þaö skemmti-
legasta ævintýri, sem ég hef lent i
um dagana. Þaö sem mér fannst
skemmtilegast og merkilegast,
var að viö fórum I gegnum leikrit-
iö og analýseruöum þaö, og i þaö
voru teknar fimm vikur. Þaö má
segja, aö þaö hafi veriö fariö yfir
svona tvær til þrjár siöur á dag til
jafnaöar. En svona lúxus getur
leikhúsiö ekki leyft sér nema til
hátiöabrigöa, þegar reiknaö er
meö, aö æfingatlmi sé ekki nema
fimm til átta vikur, þar til leikrit-
iö er fullbúiö til sýningar.”
— Nú var rætt um þaö, aö þetta
leikrit hafi komiö umtalsveröu
róti á hugi þeirra, sem þátt tóku I
sýningunni. Er þaö rétt?
„Ég varö ekkert var viö þaö og
var ég þó I stóru hlutverki.”
Að redúsera delluna
Flosi er mikill húmoristi eins og
allir vita, og allir muna eftir Ara-
mótaskaupunum, sem hann
var meö I sjónvarpinu um árabil.
„Flest I umhverfinu erlmlnum
augum drephlægilegt, jafnvel
jaröarfarir. Ég er bara svoleiöis.
Ég hef verið aö reyna aö fást
viö aö setja saman gamanefni,
eöa efni sem á aö vera broslegt.
Og ef maöur ætlar aö paródera,
eöa skopstæla, viðtalsþátt, t.d.
efnahagsumræöur i sjónvarpinu,
þá er fyrirmyndin, sem maöur
hefur svo yfirmáta kátbrosleg, aö
þó máð'ur geröi ekki nema aö
vera nákvæmlega eins og lands-
feöurnir og færa þaö upp á skjá-
inn, þá væri manni legiö á " hálsi
fyrir það aö hafa skotið geigvæn-
lega yfir markiö meö ýkjum og
skrlpalátum. Þess vegna þarf
maöur aö redúsera delluna aöeins
niöur.
Taktu til dæmis fundinn, sem
varlsjónvarpinu á kosninganótt-
ina, fundinn á Þingeyri. Hvenær I
ósköpunum helduröu aö maöur
hefði komist upp meö þaö I Ara-
mótaskaupi aö setja sllkan dýra-
garö lágkúrunnar á sviö?”
— Ertu maöur pólitlskur?
„Mikiö helviti var maöur fullur
og elegant”
Berja suma, en gæla viö aöra
Það er nú allur galdurinn”
„Ósköp væri maöur finn og flott
færi maöur sjaldnar yfir strikiö”
,Ég er sérfræöingur I þvi aö leika menn, sem eru drepnir'
.Helviti eruö þiö leiöinlegir'

„Já ef þaö er aö vera pólitískur
aö reyna aö gera greinarmun á
réttlæti og ranglæti, en öll mln til-
vera mótast kannski minna af
rökum, heldur en eölishvöt.
Þannig líkist ég kannski hestin-
um.”
— Þú ert þó kallaöur kommi?
„Ég er ekki meira stimplaöur
kommi en þaö, aö þegar ég fór
slöast til Bandarlkjanna fyrir
þremur árum, fór ég upp I ame-
riska sendiráð til aö fá vegabréfs-
áritun. Stúlkan á skrifstofunni
sagöist skyldu athuga hvort ég
væri æskilegur eöa óæskilegur
gestur I Bandarikjum Noröur-
Ameriku. Hún sagöist raunar
þurfa aö spyrja kompjúterinn I
London aö þvi, og baö mig um aö
koma aftur eftir þrjá daga.
Ég geröi það, og þá sagöi hún,
aö kompjúterinn heföi ekki einu
sinni sagt blp, þegar hann var
spuröur um mig, og þess vegna
gæti ég fengið vegabréfsáritun
samdægurs. Það snarfauk i mig
og ég spuröi hvort mennirnir
geröu sér ekki ljóst, aö ég var bú-
inn aö skrifa I málgagn kommún-
ista á Islandi, fastar greinar,
vikulega I fimm ár. Þá brosti hún
bara elskulega og sagöi: Ætli
þeir haldi bara ekki aö þaö sem
þú skrifar sé tóm della.”
Að slgla unðir
lisirænu prumpflaggi
Ég hef tamið mér I þvi, sem ég
skrifa, aö skrifa 1 hálfkæringi, en
ég hef alltaf reynt aö láta alvör-
una leynast milli linanna I þvl
sem ég hef sett saman, Ég get
ekki fallist á þá útbreiddu skoðun
listfjöllunarmanna, aö hlutir séu
ekki gjaldgengir, nema þeir
séu leiöinlegir. — eöa eins og
enskurinn segir „boring” — Enda
er sú skoöun á hrööu undanhaldi I
bókmenntum og listum I hinum
stóra heimi, aö listin veröi aö
vera leiöinleg.
Svo er þaö náttúrlega annaö
mál, hvort ég er alltaf yfirmáta
skemmtilegur. Þaö veröa aörir
aö dæma um. Þegar ég set eitt-
hvaö saman, þá geri ég þat ein-
göngu meö hliösjón af þvi, sem
mér finnst sjálfum um pródúktiö.
Þaö veröur þá bara að ráöast
hvaö öörum finnst.
Aulafyndni er þaö leiöinlegasta
sem ég veit, nema hún sé það
leiöinleg, aö hún veröi skemmti-
leg. Nú er ég kannski aö vega aö
sjálfum mér, og þaö veröur þá aö
hafa þaö.
Mér finnst fullmikið hafa veriö
gert af þvi aö hafa leiðindin aö
leiöarljósi I listum, til aö geta
siglt undir einhverju listrænu
prumpflaggi.”
— En er tekiö jafn mikiö mark á
þvi sem er fyndiö?
„Þeir sem hafa skrifað gaman-
mál hafa átt erfiöara uppdráttar
meö aö fá viöurkenningu sem
listamenn, en þeir sem skrifa
leiöindi, vonandi á þaö eftir aö
breytast.
Annars er ég oröinn afskaplega
leiöur á öllu þvi froöusnakki, sem
viröistþurfa aö umlykja allt, sem
varöar svokallaöar listir og
menningu.
Mikið af þvl pípi, sem birtist á
prenti um „listina”, er lista-
mönnum óskiljanlegt kjaftæöi,
hvaö þá hinum, og megnið af
sliku sett fram undir yfirskini
fræöilegrar gagnrýni.
Ég er ekki frá þvf aö skáldiö og
heimspekingurinn Rainer Maria
Rilke hafi haft nokkuö til slns
máls þegar hann segir:
Ekkert er fjær þvi aö komast I
snertingu viö listaverk en um-
sagnir um þau.
Meira eöa minna vel heppnaöur
misskilningur er allt og sumt,
sem á þeim er hægt aö græöa.”
Svo er Flosi llka mikill hesta-
maöur. j
„Ég haföi varla tekiö tennur,
þegar ég var farinn aö rlöa á
hnakknefinu fyrir framan
mömmu mina. Siöan hafa hestar
og útreiöar skipað veglegan sess I
hinu fjölskrúöuga gleöilifi mlnu.
Ég sagöi vlst áöan, aö ég væri lik-
ur hesti og vist er um þaö, aö eitt
hef ég lært af viðskiptum mínum
viö hesta, og þaö er leikstjórn.
Þegar veriö er aö temja eöa leik-
stýra þarf aö taka hvern einstakl-
ing fyrir sig þeim tökum aö
maöur nái bestu kostunum. Berja
suma, en gæla viö aðra. Þaö er nú
allur galdurinn.”