Helgarpósturinn - 15.08.1980, Blaðsíða 8

8
—helgar
pósturinn_
utgefandi: Blaðaútgáfan Vitaðsgjafi
sem er dótturfyrirtæki Alþýðublaðs-
ins. en.méð sjálfstasða stjórn.
Framkvæmdastjóri: Jóhannes Guð-
mundsson.
Ritstjórar: Árni Þórarinsson, Björn
Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórnarfulttrúi: Jón Oskar Haf-
steinsson.
Blaðamenn: Aðalheiður Birgisdóttir,
Erna Indriðadóttir, Guðjón Arngríms-
son, Guðlaugur Bergmundsson, Guð-
mundur Arni Stefánsson og Þor-
grimur Gestsson.
Ljósmyndir: Einar Gunnar Einars-
son, Friðþjófur Helgason
Auglýsinga- og sölustjóri: Höskuidur
Dungal.
Auglýsingar: Elin Harðárdóttir.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir
Dreifingastjóri: Sigurður Steinarsson
Ritstjórn og auglýsingar eru að Siðu-
múla 11, Reykjavik. Simi 81866. Af-
greiðsla að Hverfisgötu 8-10. Simar:
81866, 81741, 14900 og 14906.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Askrift (með Alþýðublaðinu) er kr.
5000 á mánuði. Verð í lausasölu er kr.
400 eintakið.
Ytri áföll
og
innanmein
Litiö virðist miða i þá átt, að
Flugleiðir rétti úr kútnum og
komist út úr hinum hrikalega
hallarekstri sem verið hefur á fé-
laginu undanfarin misseri. A sið-
asta ári var tapið i kringum 7
milljarðar króna og i ár er talið
að það verði ekki undir 4 milljörð-
um.
Ástæður þessa geigvænlega
hallareksturs eru marvislegar.
Þó er óhætt aö fullyrða, að megin-
orsakanna megi leita utan iand-
steinanna. Aukin samkeppni á
fluginu yfir Norður-Atlantshafinu
i kjölfar eldsneytishækkana hafa
verið Flugleiöum þungur baggi.
Stjórn Flugleiða hefur tekið á
þessum vandamálum með því að
draga saman reksturinn og fækka
flugferðum á Norður-Atlantshaf-
inu. Sú flugleið var ætíð ein helsta
gulluppspretta Loftieiða og siðan
Flugleiða, en er nú Akkilesarhæll
félagsins.
En þrátt fyrir mikinn samdrátt
i rekstri og fjölda uppsagnir i
kjölfarið eru vart sjáanlegir
bjartir dagar hjá Fiugleiðum.
Þótt félagið myndi nú segja upp
helmingi starfsfólks sins, nægði
það ekki til þess að félagið færi
Föstudagur i5. ágúst 1980helrjrirpn^h irinn
slétt út úr rekstrinum á þessu ári.
Aukið aðhald og uppsagnir duga
ekki til að koma félaginu á réttan
kjöl.
t itarlegri grein um innviði
Flugleiða I blaðinu i dag, kemur
fram að félagiö virðist ekki að-
eins eiga við utanaðkomandi
erfiðleika að striða heldur einnig
innanmein — valdatogstreitu,
tortryggni og ótta meðal starfs-
manna. Ekki eingöngu er ástand-
ið þannig vegna hinna tiðu upp-
sagna og óljósrar framtíðar fé-
lagsins heldur og hafa nú á nýjan
leik sprottið upp gamlar væringar
milli fyrrum Loftleiða- og Flug-
félagsmanna, sem hafa þó allar
götur frá sameiningu félaganna
logað undir niðri.
Það gengur þvi illa að sameina
starfsmenn i þvi átaki að koma
félaginu á flot á nýjan leik. Þar
greinir menn á um leiðir. Einn
hópurinn vill að Flugleiðir minnki
umsvif sin að miklum mun og
byggi reksturinn fyrst og fremst á
islenskum farþegum til útlanda
og heim aftur. Aðrir vilja snúa
vörn i sókn og hefja félagið tii
vegs og virðingar á nýjan leik
með öflugri áróðurs- og söluher-
ferð. Það verði að sýna djörfung
og þor ef hjólin eigi að fara að
snúast fyrir alvöru. t þessum hópi
eru fyrst og fremst fyrrum Loft-
leiða menn. Þriðji hópurinn er
þeirrar skoðunar, að slá eigi af i
rekstrinum á meðan aðstæður eru
eins erfiðar og raun beri vitni og
fækka ferðum yfir Norður-At-
lantshafiö. Hins vegar skuli hald-
ið uppi ákveðinni ferðatiðni,
þannig að félagið missi ekki alla
sina erlendu viðskiptavini. t þess-
um hópi eru þeir menn sem nú
fara með völd innan félagsins og
er það þeirra keppikefli að rekst-
urinn fari ekki niður fyrir ákveðið
lágmark, þannig að unnt sé að
láta fyrirtæki félagsins, þ.e.
hótelin, bilaleigurnar og fleira
ganga áfram.
Það eru þvi ýmsar blikur á lofti
hjá þessu stóra og f jölmenna fyr-
irtæki og enn er allt óljóst um
framtið þess.Næstu mánuðir ættu
að skera úr um framtið Flugleiða
og hvort grundvöllur sé fyrir
áframhaldandi rekstri þess I nú-
verandi mynd.
Grýlur og girðingar
„Fagurt er á fjöllunum núna,
sagði Halla og þótti gem'alt af þvl
hún var kvenmaður og eins mætti
kannski segja „fagurt er á fjörö-
unum núna’, og ekki talið genialt,
þvi að þessa stundina er einmitt
rjómalogniö fræga sem menn
minnastfrá æskudögum slnum að
vestan og aldrei kemur kringum
Seltjarnarnes eða inn á Rauðar-
árvik. En i þessum skrifuðu lln-
um brotna öldur ljósvakans á
hamraveggjunum hér vestra og
ýfa rjómalogniö á fjörðunum.
Rússneski togaraflotinn gerist æ
ágengari i Reykjavik og beita
greininni i dag, sunnudag 10.
ágúst.
Til að jafna mig eftir þessi tlð-
indi staulaðist ég út að kirkju-
garöshorninu á Núpi og varð þar
fyrir hugljómun. Auðvitað tökum
við Vestfirðingar að okkur þjón-
ustu við rússneska togaraflotann,
hér er reynslan fyrir hendi. Siðan
tjallinn og þýskarinn hættu að
koma hefur slikur iðnaður hvorki
getaö lifað né dáið. Þvi bera vott
stórar smiöjur þar sem áður
starfaði her manns við að renna
öxla og rýma legur úr breskum
togurum. 1 einni slikri smiðju
Rússar nú þrýstingi aö gera Is-
land að veiði- og viðgerðarstöð
sinni á Norðuratlantshafi og öðl-
astum leið tækifæri til að fylgjast
meöhvernigNatóflotar hegðasér
i kurteisisheimsóknum einsog
þeir voru að gá aö um daginn.
Þetta segir Moggi I ritstjórnar-
taldi ég fjórtán skrúfstykki, þar
starfar nú einn maður. Aldrei
heyrði maður amast við bless-
uðum tjallanum, hvað þá skrif-
aðar um hann forystugreinar,
þegar hann kom til aö fá viðgert
eða lét flytja sig á spltala á
„Patró,” Þingeyri eða Isafjörð
sem var daglegur viðburður.
Aldrei þótti blávatnið okkar of
HÁKARL
Að missa nöldrið
Blaðamenn tala gjarnan um að
á sumrin sé „agúrkutimi” i frétt-
um og eiga þá viö aö litiö sé i
fréttum.I sumargetur varla verið
að blaðamenn kvarti. Þótt ekki
væri nema vegna eins máls,
kjarnorkuvopna og Keflavlkur-
flugvallar, þá er varla hægt að
tala um „agúrkutima” l fréttum
nema þá einn og einn dag, þegar
veðrið var sem best.
Umræöan um kjarnorkuvopn á
Keflavikurflugvelli hefur staðið
meö blóma I ein fimm ár, og allt
vegna einnar greinar i litlu riti
vestur I Bandaríkjunum. Þar var
sem sé fyrir fimm árum grein,
þar sem látið var að þvi liggja að
hér á landi væru kjarnorkuvopn á
vegum Varnarliðsins. Enginn
rökstuðningur fylgdi þessari
staðhæfingu annar en sá, aö hér
væru flugvélar sem gætu borið
kjarnorkuvopn. Samkvæmt þess-
ari einföldunstaöreynda ættu lika
að vera kjarnorkuvopn I Noregi
og Danmörku þvl þar eru líka
hernaðartæki sem gætu — endur-
tek — gætu boriö kjarnorkuvopn.
Herstöövaandstæðingar hafa
hvaö eftir annaö haldið þessari
ófullkomnu grein um kjarnorku-
vopn á lofti, siöast I vor þegar
þeir mótmæltu viö utanrikisráðu-
neytiö. I kjölfar þeirra mótmæla
kom langur fréttapistill I útvarp-
inu, sem byggöur var að megin-
sitt
atriöi til á upplýsingum frá þeirri
stofnun i Bandarikjunum sem
látiðhefur frá sér fara upplýsing-
ar um tilvist kjarnorkuvopna hér
á landi. Mikið fjaörafok og úlfa-
þytur varð vegna þessa frétta-
pistils i Útvapinu, sem þó hefur
haft það i föf með sér,að nú
virðist það ljóst I eitt skipti fyrir
öll, aö hér eru ekki og verða ekki
kjarnorkuvopn — nema með
samþykki islenskra yfirvalda.
Ólafur Jóhannesson utanrikis-
ráðherra á heiður skiliö fýrir að
hafa látið kanna þetta mál eftir
föngum, þrátt fyrir það, eins og
hann reyndar hefur sjálfur tekiö
fram, aö sd könnun og yfirlýsing-
ar hans myndu varla hafa áhrif á
þá, sem vilja ekki trúa öðru en aö
hér séu kjarnorkuvopn.
ólafur Ragnar Grimsson heitir
alþingismaður Reykvikinga sem
býr á Seltjamarnesi. Eftir yfir-
lýsingar ólafs Jóhannessonar
utanrikisráðherra er Ólafur
Ragnar eini maöurinn sem opin-
berlega hefur látiö i ljósi þá skoð-
un, þrátt fyrir þessar yfirlýsing-
ar, að hér séu kjamorkuvopn.
Þingmaðurinn hefur að visu
eldaö grátt silfur við utanrikis-
ráöherra þegar báöir voru i
Framsóknarflokknum og upp Ur
1 einni slikri smiðju taldi ég fjórtán skrúfstykki
gott oni þessa kalla, sem siðan
sveifluðu trollinu upp i kálgaröa
og eyðilögðu fiskuppeldi I hverj-
um einasta firði á landinu, sumir
segja kartöfluuppskeru einnig.
Okkur ætti ekki að veröa skota-
skuld úr aö gera við fyrir Rússa,
enda þótt þeir séu að koma ein-
hverjum skikk á fjallaþjóðir i
Asiu sem enn eru komnar til litils
þroska. Við verðum ef til vill aö
brjóta á bak aftur nöldur ein-
angrunarsinna sem alltaf heyrist
i ööru hvoru og vilja girða okkur
af i þjóðahafinu. Það er brýnt
þessa stundina að rétta við skipa-
iðnað hér vestra, senda verður
hvern einasta togara út og suöur i
klössun og fer þar með ómælt fé
út úr byggöarlaginu. Ef til vill
gætu Rússar orðið okkur innan
handar með oliuleka meðan
Reykvikingar fá heita vatnið á
hálfvirði svo að kaupið okkar
hækki ekki fyrir vestan. Þjóöin er
þegar búin að svissa úr wiskiinu
yfir I vodkan þannig ekki yrði þar
um sambúðarvandamál að ræða.
Oft er unun að hlýða á rök-
semdarfærslur sem menn þurfa
að skila fyrir fjögur eða fimm i
prentsmiðjuna. Betur færi oft að
lesendur heföu dómgreind eins og
ágætur áskrifandi að morgun-
blaöi einu, Lizzý nokkur Ingólfs-
dóttir og getið var um i Helgar-
póstinum frá þvi um siðustu
helgi.
Kærar kveöjur.
þvi, og þaö er kannski fyrst og
fremst það sem veldur þessum
hamagangi þingmannsins, en
einnig hitt, að hann sér auövitaö,
jafn skýr maður og Ólafur
Ragnar er, að hann er að missa
nöldriö sitt. Þaö er sama hver út-
koman úr þessari könnun hefði
verið hjá Oryggismálanefnd, og
hverskonar yfirlýsingu banda-
riski sendiherrann og utanrikis-
ráöherra heföu birt, alltaf heföi
Ólafur Ragnar verið á öndverð-
um meiði.
Læknirinn fór öðru visi
að
1 þessari lotu um kjarnorku-
málin hér á landi vekur það
athygli, að herstöðvaandstæöing-
ar láta hvorkiheyra frá sér eitt né
neitt um þessi mál, og hafa þó
margir þeirra lagt á sig töluverða
göngu, trúandi þvi að hér á landi
væru kjarnorkuvopn. Nýkjörinn
formaöur þeirra herstöövaand-
stæðinga, Guðmundur Georgsson
læknir á tilraunastööinni á Keld-
um viö Grafarholt, viöurkenndi
nefnilega fyrr l sumar I viðtali við
blað, ekki beint að visu, aö hér
væru liklega ekki kjarnorkuvopn.
Hann bætti þvi við, að eftir sem
áöur héldi baráttan fyrir brottför
hersins áfram. Guömundur er
vísindamaöur, en ekki pólitikus,
og hann viöurkennir staðreyndir
sem lagðar eru á borð fyrir hann,
en þverskallast ekki eins og sum-
ir aörir.
Oliuskip í stað neðan-
jarðargeyma
I ööru máli hefur Ólafur
Ragnar þverskallast I sumar, og
þaðer vegna fyrirhugaðra endur-
bóta á eldsneytisgeymum
Varnarliðsins á Keflavikurflug-
velli.
Líklega hefur öll þjóðin hlegið
þegar ólafur Ragnar lét það út Ur
sér, að I staö þess aö reisa nýja
eldsneytisgeyma i Helguvik viö
Keflavik ættu Bandaríkjamenn
að leigja oliuskip, fylla geyma
þess og leggja þvi við festar við
strendur landsins. Þetta er miklu
betri og auðveldari lausn á þess-
um vanda, sagði þingmaöurinn.
Var hann nú allt i einu farinn að
bera hag Bandarikjanna fyrir
brjósti, eöa var þetta hálmstráið
sem hann greip i rökþroti sinu?
En þótt þjóðin hafí hlegið aö um-
mælum þingmannsins þá er nú
liklegt að sumir hafi farið að huga
betur að þessum ummælum hans
þegar frá leiö — og ekki með hlát-
ur I huga. Með flutningi elds-
neytisgeymanna frá byggðinni I
Keflavik og Njarðvik er verið að
minnka mengunarhættu, en með
þvi að fariö yrði að tillögu ólafs
Ragnars Grimssonar i þessu
máli, er veriö að bjóöa heim einu
stórkostlegasta oliuslysi við
strendur Islands sem hugsast
getur. A6 leggja hundrað þUsund
lesta oliuskipi hér við ströndina
er ekkert gamanmál. Hér er á
ferðinni stórhættulegt mál, sem
furðulegt er að yfirvöld
mengunarmála i landinu skuli
ekki hafa látið til sin taka. Sér-
staklega ættu nú félagar ólafs
Ragnars I Alþýðubandalaginu,
Svavar Gestsson heilbrigðis-og
tryggingaráðherra og Hjörleifur
Guttormsson iðnaðarráðherra að
láta til sin taka, en kannski þeir
séu aö biöa eftir enn betra tæki-
færi þegar formaður þingflokks
Alþýöubandalagsins hleypur aft-
ur og enn á sig, þvi þá muni hann
siöur koma til greina i æðstu
valdastööur Alþýðubandalagsins
á næsta landsfundi þess. Það er
nefnilega viðar barist um völdin á
toppnum en i Sjálfstæðisflokkn-
um.
Hákarl.