Helgarpósturinn - 04.12.1981, Blaðsíða 8

36
✓
Lenny:
En þar kom að Samuel stofnaði eigið
fyrirtæki, Hárhús Samuels Bernsteins.
Hann seldi ekki aðeins hárkollur heldur
einnig krullupinna, krullujám og hárnet
og græddi á tá og fingri.
Svo kom kreppan. Millarnir töpuðu al-
eigunni á einni nóttu og hoppuðu fram af
skýjakljúfum eða tóku upp á öðrum
heimskulegum tiltækjum: fóru jafnvel að
selja epli á torgumiititilaðeiga í sig og á.
En Samuel varð auðugri með hverjum
degi. Astæðan: Permanentið varnýkomið
tilsögunnar og Samuel fékk einkaumboð
tilað selja permanenthjálma á Nýja-Eng-
landi. Nú gat Bernstein-fjölskyldan flutt
inn i finasta og dýrasta hverfi Boston.
Þegar Lenny var tiu ára kom pianó á
heimilið. Það átti frænka hans en hún var
á förum til New York og fékk Bernstein-
hjónin tilað geyma hljóðfærið. Orlög hans
voru ráðin um leið og hann sló fyrstu nót-
uraar. Þrettán ára gamall fór Lenny á
fyrstu tónleikana. Rachmaninoff hélt tón-
leika til ágóða fyrir bænahús sem gyðing-
ar voru að reisa i Boston og Samuel hafði
keypt tvo miða.
Fyrsti pianókennari Lennys var stúlka,
sem bjó i nágrenninu, Friede Karp. Hver
kennslustund kostaði einn dal. Það var
með harmkvælum að hann gat sært aura
út úr föður sinum fyrir kennslunni. Er
honum óx ásmegin leitaðihann sér dýrari
kennara. Hann gat unnið sér inn nokkurt
fé sjálfur með þvi að leika við öll tækifæri
sem buðust, fyrir dansi, við helgiathafnir
o.s .frv.
Þegar hann var sextán ára hóf hann
nám hjá Heinrich Gebhard sem var besti
og dýrasti kennarinn i Boston. Hver
kennslustund kostaði 15 dali. Þá var karli
föður hans nóg boðið og hann setti hnef-
ann i borðið.
Árið 1939 varð ekki þverfótað fyrir at-
vinnulausum pianóleikurum i öllum
he/garpósturinn Föstudag
ur 4.
snillingur
treyju og leðurstigvélum i sama stíl.
Faöir Lennys, Samuel, vildi alls ekki að
drengurinn yrði tónlistarmaður. Afi Sam-
uelsbjó IRússlandi og var heilagur. Hann
geröi ekkert annað allan daginn en liggja
á bæn. Faöir Samuels var einnig mjög
trúaöur en kenndi lika.Samuel gerði upp-
reisn gegn þessu strangtrúaða samfélagi
og hljópst til fyrirheitna landsins, Banda-
rikjanna.
Samuel mundi eftir fiðlurunum og
klarinettuleikurunum heima i Rússlandi
sem feröuöust þorp úr þorpi og léku fyrir
skildinga. Hann vildi ekki að sonur sinn
gerðist starfsfélagi þessara umrenninga.
Fljótlega eftir komuna til Bandarikj-
anna fékk Samuel vinnu hjá náungum að
nafni Frankel og Smith i New York en
þeir fengust m.a. við hárkollugerð. Dag
nokkurn ákváðu þeir að færa út kviarnar
og gerðu Samuel að deildarstjóra útibús-
ins i Boston.
og kennari. Tónsmiðar hans eru svo smá-
ar að vöxtum að mörgum finnst sem hann
hafi sóað hæfileikum sinum. Þar ber hæst
söngleikina „Candide” og „West Side
Story”.
Enginn, sem rætt hefúr við Leonard
Bernstein, er ósnortinn af kynnum sinum
af manninum. Flestum þykir hann frá-
hrindandi vegna óheflaðrar framkomu.
Mörgum þykir hann óákveðinn, óábyrgur
og barnalegur i viðræðum og það er frægt
hve ofthann erupp á kant við hljóðfæra-
leikara sem hann vinnur með.
Svo eru aftur aðrir sem nefna nafn hans
með lotningu. Að visu reyni hann á þolrif-
in i okkur öllum en hann sé heiðarlegur i
öllum hlutum sem skipta einhverju máli.
„Mér er sama hvernig hann talar eða
hvernig hann býrsig,” segir einn af nem-
endum hans. „Þegar hann stendur uppi á
pallinum man ég hvers vegna mig langaði
að verða tónlistarmaður.”
Leonard Bernstein komst á forsiður
blaðanna þegar hann var 25 ára gamall,
árið 1943. Þá geröist hann stjórnandi Fíl-
harmoniusveitar New York í forföllum
Brunos Walters. Ætið slðan hefur hann
veriði sviðsljósinu, einna mest allra tón-
listarmanna i heimi.
Arið 1957 kynntist heimurinn lögum
hans úr „ West Side Story” og um likt leyti
var hann skipaöur forstjóri Fílharmoniu-
sveitarinnar.Hann var fyrsti Bandarikja-
maður sem gegndi þcirri virðingarstöðu.
Næstu ár stóð Bernstein að gerð sjón-
varpsmyndaflokks, Tónlcikar unga fólks-
ins, sem bar hróður hans viða um heim.
Ilann var alls staöar þar sem eitthvaö var
um aðveraá tónlistarsviðinu. Hann var I
Hvita húsinu áriö 1961 þegar Kennedy var
skipaður forseti og hann stjórnaði Sin-
fóniuhljómsveit Israels á Scopus-fjalli i
israei sköm mueftir Sexdagastriðið, enda
stoltur af gyðingdómisinum. Arið 1948 lék
hann á tónleikum, sem haldnir voru fyrir
gyðinga sem komust lifs af úr fangabúð-
um nasista. Þessir tónleikar voru haldnir
I fangabúöum I grennd við Munchen.
Glöggt má sjá á rúnum ristu, sól-
brenndu andliti Bernsteins að maðurinn
er komii^t á sjötugsaldur (hann varð 63ja
ára fyrr á þessu ári). Og svipbrigðin eru
margbreytileg. Eina stundina likist hann
einna helst fööurlegum rabbina og þá
næstu minnir hann einna helst á uppi-
vöðslusaman pönkara. „Enginn veit fyrir
Ihvertgervi hann bregður sér næst,” seg-
ir maður sem hefur þekkt hann árum
saman. „Hann þarf ekki lengur að hugsa
um framkomu sina. Konan hans er dáin.
Hann er ekki lengur forstjóri sinfóniu-
Óheflaður
hljómsveitar. Hann er sjálfs sin herra.”
Lenny Bemstein er maður vellauðugur.
Launin, sem hann fær þegar hann stjórn-
ar Snfdniuhljómsveitinni i Boston, Iætur
hann renna til Berkeshire-tónlistarskól-
ans en þaðan útskrifaðist hann sjálfur
með láði fyrir rúmum fjörutiu árum.
A þjóðhátiðardaginn, 4. júh', myndaðist
mikið kraðak á götum i Boston. Menn
komu um langan veg til að heyra og sjá
Lenny stjórna Sinfóníuhljómsveitinni i
Boston, en hann hefur átt langt og
stormasamt samband við þá hljómsveit.
Hljómsveitarmenn eru ekkert yfir sig
hrifnir af Bernstein og hann segir hverj-
um semheyra villaðhann sé hundleiður á
þeirri djö... hljómsveit.
Klúrt orðbragð er eitt af þvi sem Lenny
er alræmdur fyrir. ókunnugum fannst oft
sem þeir væru að hlusta á annan Lenny,
þ.e. Lenny Bruce.
A sinum tima var Andre Watts i læri hjá Bernstein.
Bernstein er siöur en svo haldinn for-
dómum þegar klæðaburður er annars
vegar. Hann á það til að koma á æfingar
klæddur slitnum stuttbuxum og gúmmi-
sandölum eða svartgljáandi mótorhjóla-
Bernstein viðtónsmíöar heima hjá sér ár-
ið 1945.
helstu borgum Bandarikjanna. 1 þeim
hópi var Leonard Bernstein. Hann var
næstum að þvi'kominn að byrja að vinna i
hárhúsi föður sins, þegar vinur hans,
Dimiti Mitropoulos, fékk ljómandi hug-
mynd: „Þú verður hljómsveitarstjóri,
Lenny. Þú ert fæddur hljómsveitarstjóri.
Fritz Reiner ætlar að halda námskeið.”
Lenny fór á’fund Reiners og var nem-
andi hans i eitt ár. Siðan fór hann til
Koussevitzkys sem reyndist honum sem
bestifaðir.Og vister að Bernstein er fyrst
og fremst kunnur sem hljómsveitarstjóri
Að loknum tónleikum i Paris 1979. Hetjubragurinn er alltaf
samur við sig.