Tíminn - 11.05.1918, Blaðsíða 1

TÍMINN
kemur út einu sinni i
viku og kostar 4 kr,
árgangurinn.
AFGREIÐSLA
i ftegkjavik Laugaveg
18, simi 286, -út nm
land i Laufási, simi 91.
II. ár.
*
.Æfengl til lyf|a.
Það var vakið máls á því hér í
blaðinu ekki alls fyrir löngu, að
sumir læknar misnotuðu mjög
heimild þá sem þeim er veitt í
bannlögunum til þess að gefa út
lyfseðla fyrir áfengum drykkjum.
Var bent á dæmi sem styrktu
þann grun mikillega. Læknum var
boðið rúm í blaðinu, vildu þeir
bera hönd yíir höfuð stéttarinnar
og koma fram með eðlilegar skýr-
ingar á þessum dæmum. Enginn
kom fram til þess.
Skömmu áður hafði Guðmundur
prófessor Hannesson iátið orð falla
í Læknablaðinu sem gáfu það
fyllilega í skyn að hann var hrædd-
ur um að ekki væri alt með feldu
í þessu efni. Er það og kunnugt
að margir læknar eru sárgramir yfir
ástandinu og æskja einkis fremur
en að einhver ráð verði fundin
til þess að bæta úr því.
Hagtíðindi nýlega útkomin, leggja
ný og sterk rök á borðið, að þörf
sé aðgerða í þessu máli. Vöxturinn
á innflultu áfengi tollskyldu er svo
mikill, að ekki er hægt að gera
ráð fyrir að eðlilegt sé. Styrkleik-
urinn er talinn í 8 gráðum og er
innflutningurinn sem hér segir:
Árið 1913 tæplega 6000 lítrar
— 1914 rúmir 12000 —
— 1915 tæpir 19000 —
_ 1916 24180 —
— 1917 tæpir 30000 —
Síðasta talan stendur ekki í
Hagtíðindunum, en er sett sam-
kvæmt upplýsingum frá Hagstof-
unni.
Hvernig á að skilja þennan
mikla vöxt?
Það má enn minna á það, að
nákvæm rannsókn er gerð á hverju
skipi og þótt gera megi ráð fyrir,
að enn lánist brögð smyglaranna
dálítið, þá er það víst að mjög
kreppir að þeim, bæði hér og er-
lendis og það verður æ minna sem
þeir smygla á land. Samt sem
áður ber ávalt á víndrykkju hér í
Reykjavík. Hverjir eru brunnarnir?
Það var sannað að-iðnaðarmenn
höfðu misnotað sína heimild. Nú
á að vera gengið tryggilega frá
því. — —
Þingið situr á rökstólum. Það
er beinasti vegurinn að leita til
þess í þessu efni. Ýmsir þingmenn
hafa látið það í veðri vaka, að
þeir væru mótfallnir bannlagbreyt-
ingum, en þeir vildu hjálpa til
sem unt væri að styðja framkvœmd
laganna. Það ætti því ekki að
slanda á vilja þingsins um þetta
efni.
ReyKjavík, 11. maí 1918.
19. blað.
Rað mun vera í aðsigi að leitað
verði til þingsins. Og það i þeirri
mynd að tillaga komi fram um að
önnur þingdeildin eða báðar skori á
stjórnina að skipa nefnd hæfra
manna til þess að rannsaka hvernig
læknar hafi notað heimild sína. í
þá nefnd ætti að skipa þá lækna
bæjarins og ef til vill lögfræðing,
einn af þrem nefndarmönnum, sem
læknastéttin í heild sinni og al-
menningur ber hið bezta traust til,
svo þeim úrskurífi sem hún kvæði
upp yrði af öllum trúað og á
þeim grundvelli yrðu ráðstafanir
gerðar sem dygðu, ef þyrfti.
Hin mikla siðferðislega siðbót
sem á að nást með bannlögunum,
næst smátt og smátt i ríkari mæli,
ef landsstjórn, þing, lögreglustjórn
og almenningur tekur höndum
saman um að gæta þeirra sem
bezt og hefir vakandi auga á því
að bæta úr hverri misfellu, um
leið og reynslan hefir sýnt að þess
er þörf.
íslenzka þjóðin ber það traust
til forystumanna læknastéttarinnar,
að þeim muni takast það, verði
þeiin falið það af landsstjórn og
þingi, að rannsaka til hlítar það
mál sem hér um ræðir og koma
fram með viturleg ráð til umbóla.
Misvindi.
Mikinn þaul í þunnum skjá of-
látunganna og blaða þeirra fyrir
nýárið og átti þá að knýja fram
aukaþing helst þegar í stað, að
öðrum kosti sem allra fyrst. Og
aukaþingið átti svo að lyfta þeim
upp í valdasessinn. Og það átti
vist ekki að leika á tveim tungum
að svo yrði, einungis ef hægt væri
að fá kallað saman aukaþing' sem
allra fyrst.
Og nú er aukaþingið sest á rök-
stólana og búið að starfa nálega í
mánuð — en oflátuiigarnir hafa
ekki sest við stjórnina. Og nú leik-
ur það ekki á tveiin lungum að
skýjaborgirnar þeirra hafa hrunið
hver af annari, fylgið er miklu
minna en búist var við, áhrifaleysi
blaða þeirra er svo magnað, að þeir
gerðu ekki einu sinni ráð fyrir
því sjálfir svo miklu.
Vonbitnir menn bera oít niður
á miður heppilegum stað, um að
ná sér niðri. Nú er sá sónninn
sunginn í oflátungablöðunum að
þingið hafi verið kvatt saman alt
of snemma, þingmenn hali ekkert
að gera o. s. frv. »Öðrum fórst
en ekki þér«! — og verður sá
skripaleikur ekki afleiðingalaust
leikinn frammi fyrir þjóðinni að
heimta eitt gert í dag og skamm-
ast yfir því á morgun þegar það
er gert. Það varðar að visu ekki
við lög, en það dregur annan dilk
á eftir sér.
í sambandi við umræður um
hin nýju tekjufrumvörp sem stjórn-
in leggur fyrir þingið, vítti forsætis-
ráðherra að maklegleikum þetta
ábyrgðarleysi blaðanna og fram-
komu þeirra yfirleitt. Mun óhætt
að fullyrða að í engu landi í Norð-
urálfunní heyja andófsblöð sljórn-
arinnar baráttuna með eins litlu
drenglyndi, sannleiksást og ábyrgð-
arlilfinning. Ósannindi og blekking-
ar ganga aftur í hverju blaðinu
eftir annað, en enginn endist til
að leiðrétta og ber tvent til, að
það tæki svo mikinn tima og rúm,
enda hinu treyst að eiíginn leggi
trúnað á.
Samgöngurnar.
Samgöngur oklcar íslendinga á
sjónum skiftast í tvent, að draga
vörurnar að landinu og að koma
þeim til þess staðar á landinu,
sem þarf þeirra mest með. Fyrir
striðið var það algengt að bæði
seglskip og gufuskip kæmu beint
frá útlöndum upp til kauptúna
utan Reykjavíkur. Ætlunin var
þegar Gullfoss og Goðafoss voru
keyptir, að Goðafoss skyldi draga
vörur að Norðnrlandi frá útlönd-
um, en Gullfoss sigla beint til
Reykjavikur. Auk þessa kostuðu
hinar eiginlegu strandferðir lands-
sjóðs fyrir striðið um 60 þúsundir
króna. Auðsjáanlega var lagt tölu-
vert kapp á góðar samgöngur hér
við land. Þrátt fyrir þetta voru
stöðugar kvartanir um samgöngu-
leysi, sérstaklega til hafna utan
Reykjavíkur.
Hvernig er samgöngunum nú
varið? í stuttu máli, Reykjavík
hefir gleypt næstum allar samgöng-
urnar. í millilandasiglingum eru
nú 8 skip, 5 af þeim sigla til
Bandaríkjanna, 2 til Englands og 1
til Danmerkur. Þessi skip sigla
nsfcstum því altaf að eins til Reykja-
víkur, að undanteknu steinolíu-
skipi landssjóðs, og svo um hæl
til útlanda. f strandferðum er að
eins eitt stórt vöruflutningaskip,
»Sterling«, sem auðvitað er al-
gerlega ónógt til strandferða.
Það er óþarfi að fjölyrða um nauð-
syn á aukning strandferða. Víðs-
vegar af landinu koma liáværar
kvartanir um ónóga og dýra að-
flutninga. Hér skal að eins benl á
það bersýnilega misrétti, að jafn-
framt því að allar samgöngur til
Reykjavíkur hafa aukist í stríðinu,
þá hefir Norðurlandsskipið verið
tekið af Norðlendingum, strand-
ferðir eru lakari nú en nokkurn-
tíma áður og næstum þvi engar
beinar ferðir frá útlöndum til
kauptúna utan Reykjavíkur.
Nú er málinu ekki þannig varið,
að eigi sé hægt að hafa betri strand-
ferðir. Öllum er kunnugt að skip
landssjóðs og Eimskipafélagsins tefj-
ast stundum svo mánuðum skiftir
i útlöndum til að biða eftir út-
flutningsleyfi á vörum til íslands.
Með öðrum orðum landið hefir á
sinni hendi of mikinn skipakost
til að flytja til íslands þann nauma
skamt af vörum er við fáum frá
útlöndum. Af þessári ástæðu stafa
biðirnar lil af fylla skipin. Þar sem
aftur á móti svo er háttað, að
strandflutningar allir eru gersam-
lega ónógir, er augsýnilegt að hér
er skortur á skiyulagi á samgöng-
•unum. Réttast væri sjálfsagt að
sleppa alveg einu af millilandaskip-
unum, en hin gætu og ættu þegar
þau koma frá útlöndum stöðugt
að fara í strandferð að einhverju
leyti. Þau gætu skifst á, farið á
víxl til Norður- og til Austurlands.
Með því ynnist, að skipin væru
stöðugt i gangi, gætu flutt allar
þær vörur er við fengjum útflutn-
ingsleyfi á og jafnframt bælt
strandferðir að miklum mun. Auð-
vitað gætu millilandaskipin ekki
þrætt hverja höfn í hvert sinn, en
eðlilegt væri að þau færu ekki að
eins á hafnir kaupstaðanna fimm,
heldur einnig til minni kauptúna á
víxla í annari og þriðju hverri ferð.
Þar sem samgöngur á sjó eru nú
að mestu leyti hjá Eimskipafélagr
inu og Landsver.zluninni í félagi,
ættu engin vandkvæði að vera á, að
koma þessu i framkvæmd. Og um
leið og slíkt skipulag kæmist á,
væri sjálfsagt að auglýsa löngu
fyrirfram hvert skipin færu, þvi að
nú er eitt helzta meinið út um
land, að kaupfélög og kaupmenn
fá enga vitneskju um slíkar auka-
ferðir skipa — þó að fáar séu —
fyr en um seinan, til að koma vör-
unum með.
Hinar eiginlegu strandferðir,
»Sterlingsferðirnar«, æltu auðvitað
að halda áfram eins og áður
og væri ferðaáætlun hans samin
með hliðsjón af ferðum milllilanda-
skipanna, svo hann gæti bætt
þær upp.
»Timinn« hefir áður réttilega at-
hugað hve nauðsynlegt sé að
strandferðaflutningsgjöld séu ekki
há. Nægur er aukakostnaður á
I vörum frá Reykjavik til hafna