Tíminn - 11.05.1918, Blaðsíða 7

T í M I N N
111
ekki einföldustu verkstjórnarreglur,
svo ætla niætti að fleira kynni að
vera óábyggilegt í þessari ritsmíð
hans. Segir hann meðal annars að
vinnuaðferðirnar séu margar við
satna verkið og efi leiki á því
hver sé bezt. Verður fyllilega skilið
á orðum hans að hyggilegast sé
að nota sína aðferðina í hvort
skiftið. Hann, þessi kennari okkar
í verkstjórn, hefir ekki numið þessi
einföldu vinnuvísindi. »Það verður
hverjum að list sem hann leikur«.
þau segja afdráttarlaust að bezt
sé að hafa eina aðferð og æfa
hana vel. (Frh.)
Rsðíumsjóður íslanðs
stojnaðnr.
Eins og áður hefir verið getið í
blöðunuin beittust Oddfellowar fyr-
ir því í vor að koma radíum-mál-
inu í framkvæmd, með því að
gangast fyrir fjársöfnun til Radíum-
stofnunar. Áður en Oddfellowar
tóku málið að sér voru komnar
nokkrar stórgjafir til fyrirtækisins.
Oddfellowar kusu sín á meðal níu
manna nefnd, er unnið hefir síðan
að fjársöfnun og undirtektir verið
svo ágætar að hægt var á laugar-
daginn að stofna hér Radíumfélag:
»Radíumsjóð íslands«.
Nú er alls safnað í innborguðu
fé og loforðum um 150,000 krónur.
Auk þeirra 27,000 kr., sem safn-
ast höfðu, áður en Oddfellowar tóku
málið að sér, eru nú komin lof-
orð fyrir um 40,000 kr. gjöf frá
Oddfellowum og 83,000 frá félög-
um og einstökum mönnum. Hæstu
gefendurnir utan Oddfellowa, eru
Thor Jensen stórkaupmaður með
20,000 kr„ »Bragi« með 3000, Elías
Stefánsson með 2500 kr„ og ýmsir
með 1000 kr„ 500 kr. og minni
upphæðir. Stjórnir í nokkrum fé-
lögum hafa lofað álitlegum fjárhæð-
um, að áskyldu samþykki aðalfunda.
Þar næst voru samþykt lög fyrir
Radíumsjóðinn, en samkvæmt þeim
getur hver sá orðið félagi í sjóðn-
uin, sem leggur fram 100 króna
tillag. Hver félagi hefir 1 atkvæði
án tillits til þess hvað hann hefir
lagt fram.
1 stjórn vou kosnir þessir menn
og hafa skift þannig með sér verk-
um: Thor Jensen stórkaupm. (for-
maður), Halldór Daníelsson yfir-
dómari (varaformaður), Sveinn
Björnsson yfirdómslögmaður (rit-
ari), Jón Laxdal stórkaupmaður
(gjaldkeri) og Sæmundur Bjarnhéð-
insson prófessor.
Varamaður i stjórnina var kjör-
inn Eggert Claessen yfirréttarmála-
flutningsm., endurskoðendur Jón
Pálsson bankagjaldkeri og Morten
Hansen skólastjóri, til vara Matthí-
as Einarsson læltnir.
Pað er tilætlunin, að vinda eins
bráðan bug og hægt er að því að
koma Radíumstofnuninni á fót og
getur hún væntanlega tekið til starfa
einhverntíma á þessu ári.
Myndir úr lífinu.
I.
Síðan tók að hylla undir það, að
samvinnuskipulagið um verzlun
mundi taka kúfinn af ágóða þeirra
manna sem lifað liafa undir lög-
málinu að kaupa sem lægstu verði
og selja aftur sem hæztu verði,
hafa menn hugsað upp ýmsar aðr-
ar aðferðir til þess að geta haft
haga af viðskiftunum. Og ein leið-
in er vátryggingarnar.
Enginn hefir skip í förum án þess
að hafa það vátryggt, og enginn
flytur vörur landa í milli án þess
að kaupa á þeim trygging. Kostn-
aðurinn við þessar tryggingar legst
skiljanlega á vöruna sem flutt er,
lílca kostnaðurinn við að tryggja
skipið. Síðan ófriðurinn hófst er
fallinn sérslakur kostnaður á vöru-
flutninga og siglingar milli landa,
og er það liin svonefnda stríðsvá-
trygging, og er hún margfalt dýr-
ari en venjuleg sjóvátrjrgging. Kvað
jafnvel hafa komist upp í 15°/o-
Er það nú segin saga að mjög
mikið er undir því komið að
ekki þurfi að gjalda nema sann-
gjörn laun fyrir tryggingar þessar.
En bæði er það, að ýmislegt bend-
ir til að í þessu efni hafi »óþarfir
milliliðir« haft verzlun landsmanna
að féþúfu, og eins er hitt, að heyrst
hefir um allvoldug samtök, nýtil-
komin, sem miði að því að ná
þessum viðskiftum undir sig hér á
landi. Er það því ekki úr vegi, að
gert sé aðvart um, að hér sé á ferð-
inni ein hættan sem orsakað getur
að ósmár skildingur renni að ósekju
úr vasa almennings í sjóð þeirra
manna sem hér eru að »fjá£gflun«.
En að það geli numið fjárnæðum
sem um munar, sést bezt á því,
að ekki alls fyrir löngu kom það
fyrir, að útgerðarmenn heyrðu
(kvik?)-sögu um kafbát á næstu
grösum, urðu þeir skelkaðir og
þorðu eigi að sigla flota sinum til
veiða óstríðsvátrygðum, kölluðu
þeir því tryggingamann á fund sinn
sem bauð þeim ekki betri kjör en
það, að á þeirri sömu stundu sem
þeir sömdu við hann um trygging
skipanna töpuðu þeir 60 þúsund-
um króua, miðað við það sem til
boða stóð annarstaðar. En fjártjón-
ið þeim jafn tilfinnanlegt fyrir
það, þótt ósannar upplýsingar en
ekki önnur óforsjálni orsakaði að
»svo fór um sjóferð þá«.
Bréf úr Þingeyjarsýslu.
Ungmennafélögin hér halda í
vetur unglingaskóla í þrjá mánuði
á Breiðumýri. Við hann kenna
Björn Jakobsson leikfimiskennari,
sem dvelur í vetur á æskustöðvum
sínum, og Arnór sonur Sigurjóns
Friðjónssonar á Laugum, áhuga-
samur kennari og vel mentur. Svo
er til ætlast að þetta verði byrjun
að sýsluskóla fyrir Suður-Þingeyj-
arsýslu. Áhuginn fyrii þessu máli
er mikill og eins og stendur er
hægt að gera sér vonir um að
þarna rísi upp innan skam’ms
fyrirmyndar heimavistaskóli, sem
sniðinn verði að allmiklu leyti eftir
nýju skólunum ensku.
Það er ánægjulegl til þess að
vita, að ungmennafélögin gangasl
fyrir framkvæmdum á þessu sviði.
Pað er þeim svo skylt.
Við skóla þennan lialda ýmsir
bændur úr sýslunni fyrirlestra.
Eru þessir tilnefndir: Indriði skáld
á Fjalli, Jón Sigurðsson á Ystafelli,
Jónas Porbergsson á Arnarvatni
og Þórólfur Sigurðsson í Baídurs-
lieimi.
Ungmenuafélagið í Reykjadalnum
hefir haft forgöngu að öðru rnjög
inerkilegu máli. Það hefir komið á
póstgöngum um hreppinn. í hvert
sinn þegar vestanpóstur er kominn
í Einarsstaði, bera nokkrir sjálf-
boðaliðar bréfin og blöðin á hvern
bæ í sveilinni. Menn skifta með
sér þessari kvöð. í fyrslu voru
margir mjög vantrúaðir á þessa
framkvæmd, en nú mun varla sá
maður til í hreppnum, sem vildi
að þessi þarfa framkvæmd legðist
niður. Ekki er ólíklegt að í öðrum
héruðum verði tekinn upp þessi
siður. Og það væri einstaklega
skemtilegt, ef ungmennafélögin vildu
sein víðast inna af hendi þessa
þegnskylduvinnu.
Slcinfaxi.
Skaftfellingur.
Skaftfellingar munu eiga einna
örðugast um aðdrætti allra lands-
manna, og valda því hafnleysurn-
ar. Strandferðaskipin hafa orðið
þeim að litlu liði, sakir þess að oft
hittist svo á þegar þar átti að
lenda, að eigi var hægt að athafna
sig í aðalhöfn vesturs^'slunnar, Vík
í Mýrdal.
Nú hafa Skaftfellingar bundist
samtökum og eignast mótorskip,
sem þeir nefna Skaftfelling og ný-
komið er hingað heim, Er það
vel lagað til siglinga, 72 fet að
lengd,’ 17.1/* fet að breidd og 9 fet
að dýpt. Ber um um 50 smálesta
farm. í skipinu er 48 hesta Alpha-
vél og önnur fjögra hesta vél á
þilfari til þess að hetja upp úr
lestinni. Var Skaftfellingur smíðað-
ur í Danmörku samkvæmt samn-
ingi sem gerður var 1916, kostar
hingað kominn um70—80 þús. kr.
og mun það liltölulega lágt verð.
í ráði er að gert verði skýli yfir
tíu farþega á þiljum, þegar því
verður við komið. Skipstjórinn er
Jón Högnason frá Eystri-Sólheimum
í Mýrdal. Leggur skipið nú full-
fermt til fyrstu ferðarinnar til
Víkur, en ætlað mun því að fara
árlega eina ferð austur í Skaftárós
en annars mun það haft í förum
milli Reykjavíkur, Veslmannaeyja
og Vílcur.
Er það Lárus Helgason á Kirkju-
bæjarklaustri sem einkum hefir
beist fyrir þvi að Skaftfellingar
réðust í þelta fyrirtæki, en eini
utansýsluliluthafinn mun yera Slát-
urfélag Suðurlands sem ætlar sér
að nota skipið til kjölflutninga að
haustinu frá félagsdeildunum i
Borgarnesi og Vík.
„Endalykt reikningsskilanna“.
ísafold er glöð í bragði yfir því
í vikulokin síðustu, að nýútkominn
landsreikningur fyrir árið 1916 beri
ekki með sér að skakkað hafi
hálfri miljón í reikningsskilum
langsumstjórnarinnar fyrir viðskift-
um landssjóðs og landsverzlunar,
og mun hún liugsa sér og sínum
skjólstæðingum að sleppa við svo
búið. En af alveg sérstökum ástæð-
um vanst ekki tími til að vinna
úr þessu nýja »innleggi« í málinu,
en það skal verða gert og birt i
næsta blaði. G. M.
Kréttir.
Tíðin er enn afbragðsgóð og
hefir nú ekki komið frostnótt hér
um slóðir í hálfan mánuð. Tún
eru orðin skrúðgræn og langt
komið að vinna á. Byrjað að setja
kartöflur í garða. — Ágætur afli í
Vestmannaejjum, í Reykjaness-ver-
stöðum og Hafnarfirði, en litill á
Akranesi.
Próf. Á Stýrimannaskólanum
hafa 26 menn lokið hinu almenna
stýrimannaprófi og 8 fiskiskipstjóra-
prófi. — Próf eru afstaðin á verzl-
unarskólanum. — Utanlands hafa
tveir synir Odds lyfsala Thórar-
ensens á Akureyri, Stefán og
Oddur, lokið lyfsalaprófi. Og Jó-
hanna dóttir Magnúsar bæjarfógeta
Torfasonar, lokið fyrri hluta þess
prófs.
Dönsku landsþingskosningunum
lauk svo að hinir hægfara vinstri-
menn fengu 6 sæti, jafnaðarmenn
3, hægrimenn 2 og frjálslyndari
vinstrimenn (stjórnarflokkurinn) 1
sæti. Standa svo sakir í landsþing-
inu að stjórnarandstæðingar eru
44 en fylgismenn stjórnarinnar 28.
Borgflrsku skólarnir, Hvann-
eyrar, Hvítárbakka og Hvítárvalla
eru nú allir hættir störfum. Fór
kensla fram á Hvanneyri að öllu
leyti sem venjulega, þrátt fyrir
brunann. Hlutu fimm ágætis eink-
unn af þeim sem útskrifuðust og
voru fjórir þeirra Þingeyingar. Á
Hvítárbakka voru 35 nemendur.
tJtibú á Selfossi. Alt er orðið
fastákveðið um það, landsstjórn og
bankastjórn sagt sitt síðasta orð
og sýslunefnd Árnessýslu samþykt
nálega í einu hljóði og æskt þess
að búið tæki til starfa sem fyrst.
En seinþreyttir eru þeir sem mál-
«