Morgunblaðið - 18.04.1958, Side 20

VEÐRIÐ
Norðan gola. Léttskýjað.
Þíðviðri.

I fáum orðum sagf
jjá bls. 11
88. tbl. — Föstudagur 18. apríl 1958
Sementsverksmiðjan getur ekki hafið
starf, nema hún fái orku frá Soginu
Á FUNDI bæjarstjórnar Reykja-
víkur í gær var frá því skýrt, að
stjórn Sogsvirkjunarinnar hefði
borizt málaleitun, um að hún léti
i té raforku til Sementsvcrk-
smiðjunnar á Akranesi. Er hér
mikið vandamál komið upp, þar
sem verksmiðjan mun ekki geta
tekið til starfa, nema raforka
fáist frá Soginu, en hins vegar
er hætta á rafmagnsskorti í
Reykjavík á næsta ári, ef við
tilmælunum verður orðið. Verði
ófyrirséðar tafir á byggingu raf-
orkuversins við Efra-Sog, getur
Friðrik konungur
sendir þakkir
FORSETA íslands barst í gær-
kveldi svohljóðandi simskeyti frá
Friðrik Danakonungi:
„Forseti íslands,
Reykjavík.
Dóttir mín hefur á þessari
stundu veitt viðtöku stórkrossi
hinnar íslenzku fálkaorðu.
Mér er þetta nýr vottur þeirr-
ar vináttu, sem tengir ísland og
Danmörku, og ég flyt yður, herra
forseti, hjartanlega þökk.
Frederik R“.
þetta Ieitt til verulegra óþæginda
og tjóns.
Borgarstjóri skýrði frá máli þessu
á bæjarstjórnarfundinum. Sagði
hann m. a.: í sl. mánuði fór raf-
orkumálastjóri þess á leit, að
Sogsvirkjunin seldi 1200 kílóvött
af rafmagni (virkjunin framleiðir
nú 46 þús. kílóvött) til Sements-
verksmiðjunnar á Akranesi.
Jafnframt sendi hann uppkast að
orkusölusamningi. Málið var
rætt á 2 fundum í stjórn virkjun-
arinnar, og hefur hún falið þeim
Tómasi Jónssyni borgarlögmanni
og Sigtryggi Klemenssyni ráðu-
neytisstjóra athuganir í sambandi
við málið.
Þegar ákveðið var, að Sements
verksmiðjan skyldi vera á Akra-
nesi, var ein af ástæðunum sú,
að talið var, að þar væri næga
raforku að fá frá Andakílsár-
virkjuninni. Var gerður samning
ur um rafmagnssölu mifli Akra-
nesbæjar og verksmiðjunnar ár-
ið 1950.
Nú er komið í ljós, að verk-
smiðjan mun ekki geta tekið til
starfa, nema húii fái rafmagn frá
Soginu. Ganga má að því vísu,
að fyrstu árin, eftir að hin nýja
virkjun við Efra-Sog verður full-
gerð, muni það ekki verða erfið-
leikum bundið að selja sements-
Stendur í jbó/i um
# „sumargjötina"
Urræðaleysið dregur tillögurnar
enn á langinn
ENN stendur \ santa þófinu um „sumargjöfina", tillögur vinstri
stjórnarinnar í efnahagsmálunum. Kommúnistar hafa látið sem þeir
væru andvígir „úrræðum" Framsóknar og Alþýðuflokksmanna, en
auðsætt er að þeir hafa ekkert meint með því. Horfði þannig í gær,
að endanlegt samkomulag myndi takast í dag eða á morgun um
hina dulbúnu gengislækkun og nýju álögur á almenning. Má því
gera ráð fyrir að „bjargráðin“ líti dagsins ljós í næstu viku i
Alþingi. —
19 manna nefndin ekki
kölluð satnan
Ríkisstjórnin hefur ekki ennþá
kallað saman 19 manna nefndina,
sem formenn vérkalýðsfélaga í
öllum landshlutum eiga sæti í og
átti að vera einkaráðgjafi henn-
ar í öllu er lyti að efnahagsmál
um. Hefur sú ráðabreytni vakið
nokkra furðu meðal þess fólks,
sem trúði því að vinstri stjórnin
hefði sérstakan áhuga á að hafa
náin samráð við verkalýðssam-
tökin. En stjórnin mun vera þess
alráðin að kalla 19 manna nefnd-
ina ekki saman fyrr en hún hef-
ur ákveðið hvað gera skuli í efna-
hagsmálunum. Nefndin fær þá
þann heiður að leggja blessun
sina á ákvörðun stjórnarherr-
Námskeiðið
um atvinnu-
02 verkalvðsmál
. ö *
NAMSKEIDI© um atvinnu- og
verkalýðsmál heldur áfram í Val
liöll við Suðurgötu í kvöld kl.
8,30 siðdegis.
anna um nýjar og stórfelldar álög
ur á aJþýðu manna.
Skilyrði kommúnista
Eina skilyrðið, sem vitað er um
af hálfu kommúnista fyrir sam-
þykki þeirra við hina dulbúnu
gengislækkun og auknu álögui,
er það, að Framsókn og Alþýðu-
flokksmenn styðji þá við kosn-
ingar til AJþýðusambandsþings á
komandi hausti. Framsóknar-
menn munu hafa verið fúsir til
þess að lofa slíkum stuðningi.
Hins vegar munu Alþýðuflokks-
menn ekki hafa viljað lofa neinu
í þá átt.
Óttast kosninger
framar öllu öðru
Ástæða þess að kommúnistar
hafa verið svo ginnkeyptir við
„þriðju leið“ „hræðslubandalags-
ins“ er aðallega sú, að þeir ótt-
ast kosningar í sumar framar öllu
öðru. Framsóknarmenn og Al-
þýðuflokksmenn eru einnig mjög
hræddir við kosningar í sumar.
Vilja allfr flokkar vinstri stjórrv-
arinnar því allt til vinna að
losna við dóm þjóðarinnar á
komandi sumri. Þrátt fyrir algert
stefnuleysi og úrræðaleysi í efna-
hagsmálunum telja stjórnarflokk
arnir því lífsnauðsynlegt að
leggja fram einhverjar mála-
myndatillögur um þessi mál.
enda þótt þær marki enga „nýja
stefnu“ eða „úrræði“.
verksmiðjunni raforku. Hitt er
vafasamara, hvort það verður
unnt, þar til virkjunin er full-
gerð. Nú standa vonir til, að það
verði síðla árs 1959, en hins er
að gæta, að tafir geta jafnan orðið
á framkvæmdum.
Þótt sementsverksmiðjan fengi
hina umbeðnu orku, mun ekki
verða rafmagnsskortur í Reykja-
vík á næsta vetri, 1958—9. Hins
vegar má gera ráð fyrir nokkrum
rafmagnsskorti, er líða tekur á
árið 1959. Þess mun ekki gæta
að ráði, ef nýju virkjuninni verð-
ur lokið á því ári, en verði það
ekki, myndi þurfa að grípa til
rafmagnsskömmtunar eða sæta
því, að nokkurt spennufall yrði.
Hvort tveggja myndi verða til
óhagræðis á heimilum og í at-
vinnufyrirtækjum, og gæti orðið
til tjóns.
Það eru mikil vonbrigði, að
raforka sú, sem sementsverk-
smiðjan átti að fá á Akranesi, er
ekki fyrir hendi. Hér er um mikið
vandamál að ræða, sem leysa
verður með tilliti til hvors
tveggja, — að sementsverksmiðj-
an er mikið þjóðþrifafyrirtæki
og að til sem minnstra vandræða
komi á núverandi orkuveitu-
svæði Sogsins. — Taldi ég rétt að
skýra bæjarstjórninni frá þessu
máli nú þegar.
Guðmundur Vigfússon: Hér
eru miklir hagsmunir í veði og
málið vandasamt. En ég vil benda
á, að æði oft virðist þess ekki
gætt, að fullnægjandi rannsóknir
fari fram, áður en teknar eru
ákvarðanir um jafnmikilvæg mál
og staðsetning Sementsverksmiðj
unnar er. Hér þarf nú að leggja
dýra línu frá Soginu upp á Akra*
nes, þar sem mistök hafa orðið í
staðarvali. Auðvitað átti að stað-
setja verksmiðjuna í grennd við
Reykjavik eða Sogið.
Frekari umræður urðu ekki
um málið.
■
Ritstjóri, ritnefnd og útgáfustjórn Frjálsrar verzlunar, talið frá
vinstri: Pétur Pétursson, Sigurliði Kristjánsson, Gunnar Magn-
ússon, Birgir Kjaran, formaður, Þorvarður Jón Júlíusson og
Pétur Sæmundsen. Á myndina vantar Valdimar Kristinsson.
200 einslaklingoi stoinn til nt-
gálulélngs um Frjúlsa verzlun
Ritstjóri er Pétur Pétursson
HAFIN er útgáfa að nýju á tíma
ritinu Frjáls verzlun eftir tveggja
ára hlé. Tímaritið hóf göngu sína
fyrir rúmum 19 árum og var gef-
ið út af Verzlunarmannafélaginu.
Pétur Pétursson, ritstjóri
Frjálsrar verzlunar.
Togari nær sirandaður „Rán'
bjargaði á síðuslu stundu
UM nónbil í gær var því veitt
eftirtekt, að togari var kominn
út af siglingaleið hingað inn til
Reykjavíkur, og virtist yfirvof-
andi að togarinn strandaði. En
þá kom flugbáturinn Rán, frá
Landhelgisgæzlunni til skjalanna
og hreinlega bjargaði togaranum
frá strandi.
Togarinn hafði farið villt hér
fyrir utan Gróttu, og var hann
kominn inn á milli Gróttuvita og
Akureyjar, alveg inn undir boða
og sker. Þá sást, hvar Rán kom
af Reykjavíkurflugvelli, senni-
lega á leið til gæzluflugs, og
steypti flugbáturinn sér niður að
togaranum, flaug mjög lágt rétt
fyrir framan stefni hans og
skaut að honum stöðvunarmerki,
rauðri ljóskúlu. Þetta bar árang-
ur, því að togarinn nam staðar.
Flugbáturinn flaug kringum tog-
arann og virtist sem hann væri
KR vann IR 20:18
Á HANDKNATTLEIKSMÓTINU
í gærkvöldi sigraði KR ÍR með
20:18, í hörkuspennandi leik og
tvísýnum. Eru nú þrjú félög efst
og jöfn að stigum, en FH með
bezt markahlutfall. KR og FH
eiga eftir leik saitian, en ÍR leik
gegn Ármanni
I að benda togaramönnum á hvar
hin rétta siglingaleið væri. Brátt
jsást togarinn fara aftur á bak,
og komst hann brátt á rétta leið.
Hann kom svo hingað inn á
Reykjavíkurhöfn síðdegis. Hér
var um að ræða þýzka togarann
Perseus frá Bremerhaven. Hann
kom hingað til að sækja skip-
stjórann, er var væntanlegur
með flugvél frá Þýzkalandi í
'*a^:völdi.
Hallbjörg Bjarna-
dótfir mun syngja
hér á næslunni
SÖNGKONAN Hallbjörg Bjarna-
dóttir er nýkomin hingað til lands
og hyggst dveljast hér um nokk-
urra vikna skeið. Kom hún hing-
að frá Stokkhólmi, en hún hef-
ir undanfarið sungið víða í Finn-
landi og Svíþjóð bæði í útvarp
og sjónvarp. Hefur hún skemmt
útvarps- og sjónvarpshlutendum
í þessum löndum með skopstæl-
ingum á kunnum söngvurum, en
hún er kunn fyrir snilli sína í
þeim efnum. Mun hún halda
nokkrar skemmtanir, meðan hún
dvelst hér.,
Lagðist það niður um þennan
stutta tíma vegna mikilla breyt-
inga á félaginu.
En nú hafa um 200 einstakling-
ar, aðallega úr hópi verzlunar- og
kaupsýslumanna og iðnrekenda,
bundizt samtökum um að stofna
öflugt útgáfufélag kringum ritið.
Er það óvenjulegt, að svo margir
einstaklingar sýni áhuga sinn
með þessu móti á átgáfu tímarits.
En tímaritið Frjáls verzlun var
á sínum tíma mjög vinsælt rit.
Þetta nýja rit er beint fram-
hald af hinu fyrra og telst það
18. árgangur, sem nú hefur göngu
sína. Það er helzta baráttumál
ritsins að styrkja og hvetja hið
frjálsa framtak einstaklinganna,
sem eitt getur leitt til stöðugra
framfara og varanlegs sjálfstæðis
þjóðarinnar.
í ritnefnd Fi’jálsrar verzlunar
eru: Birgir Kjaran, Gunnar
Magnússon og Valdimar Kristins-
son, en ritstjóri þess er Pétur
Pétursson.
Það er ætlunin að á þessu ári
komi út 6 hefti, en annars á
Frjáls verzlun að koma út 10—12
sinnum á ári. Verða birtar marg-
víslegar greinar til fróðleiks og
skemmtunar, en aðaláherzlan
verður lögð á ýmiss konar við-
skipta- og hagfraoðimál.
Um þessar mundir er 1. tbl.
Frjálsrar verzlunar að koma ut
og er það gott sýnishorn af því,
hvernig ætlunin er að haga út-
gáfunni í framtíðinni. Er efni
þess mjög fjölbreytt, en það hefst
á ávarpsorðum. Þá birtast þar
m. a. merkilegar greinar um efna-
hagsmál, eins og greinin „Hvað er
störeignaskattur?", eftir Svavar
Pálsson, þar sem rakið er hvernig
ójafnar skattabyrðar eru notaðar
af ríkisvaldinu, til að flytja at-
vinnurekstur frá einstaklingun-
um yfir á ríkisvaldið. Eru þar
mjög sláandi upplýsingar um
rekstur einkaútgerðarfyrirtækis
og bæjarútgerðar, sem menn
ættu að kynna sér vel.
Þar er einnig grein eftir Þor-
varð J. Júlíusson, sem nefnist
„Á krossgötum“, en hún fjallar
um uppbótakerfið, sem nú er bú-
ið að ganga sér til húðar. Fjöl-
margt annað er í heftinu.
Frá Alþingi
FUNDIR verða í þingdeildum kl.
1,30 í dag. Á dagskrá eru þessi
frv.: í efri deild: Björgunarlaun.
Leigubifreiðar. Mannfræði- og
ættfræðirannsóknir. Kirkjugarð-
ar. Aðstoð við vangefið fólk. í
neðri deild: Bráðafúi. Sala
áfengis o. fl. á Keflavíkurflug-
velli. Sveitarstjórnarkosningar.
Útflutningur hrossa