Morgunblaðið - 14.02.1961, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 14. febr. 1961
MORGVNBLAÐlb
3

oppdagrlsc

•■/•^••“'•'•••-••••'-^■ýý-'
bar undcr siní?
a gjort rn OVrr-
- r>e' fin-
av Haraíd
■ opp-
Áj‘’P>í.v*>!.rf r«»*H fiv'>(.jm«l*’r:rr
fra SaMfiH «oí:Bki:k«o i Kwv ua
teíWí fiteif dan nwsiíiíte teJfst over-
í*lt ’.ltiPnH' lisn a< &pv «..* (ír
avftiídau# peístííier var prinst’tot*
rtesabeí. wiofo s urDnmni!.
ttííi mvá tfete jErímRjí'g.m softg
tinr v.t íiali^i -n i-.’* *’A»a«ífcF’
prsne liiaroaíav, som hs<í<íe fcíte
na,7i. fsip Cmrc i>‘ fí>r Minnei.
IHlll
Upp-
gðtvun
SJALDAN hafa blaða-
menn Mbl. fundið það
eins áþreifanlega og um
þessa helgi, hve íslenzku
fornritin og fornsagan er
fslendingum hjartfólgin.
Á sunnudaginn hirtist á
forsíðu blaðsins mynd af
freskó-málverki úr Soffíu-
kirkju í Kænugarði (Kiev)
og fylgdi myndinni frétt
um það, að norskur list-
fræðingur að nafni Knut
Berg hefði gert merkilega
uppgötvun. Hann hefði
fundið þessa mynd af
norsku forndrottningunni
Ellisif, drottningu Har-
alds Sigurðssonar harð-
ráða, sem uppi var á 11.
Upphaf fréttagreinarinnar í
Aftenposten.
öld.
Fréttina hafði Mbl. eftir
i'Orska stórblaðinu Aftenpost-
en. Þar hafði hún birzt á
firnmtudaginn með myndinni.
Var þessari merkilegu upp-
götvun lýst þar með mjög
hástemdum orðum eins og sést
hér við hliðina:
„Autentisk portett av Har-
ald HSrdrádes dronning.
Norsk kunsthistoriker har
gjört oppsiktsvekkende opp-
dagelse". En þetta þýðir: —
örugglega ákveðin andlits-
mynd af drottningu Haralds
harðráða. Æsivekjandi upp-
götvun norsks listfræðings.
1 greininni segir síðan, að
Knut Berg hafi við nám sitt
í Róm gert feikilega athyglis-
verða uppgötvun: Að til sé í
Kiev málverk af Elísabeth
drottningu Haralds harðráða.
Ekki er hægt að sjá af seinni
tölublöðum Aftenposten að
norskur almenningur hafi
neitt kippt sér upp við þessa
frétt. Virtist það látið gott
heita, sem blaðið sagði um
þetta.
En þegar sama fréttin og
eða gömul vitneskja
t
Myndin úr Soffíukirkju í Kænugarði
sama myndin birtist í islenzku
blaði, þá verður nokkuð ann-
að upp á teningnum. Þá linnir
varla símahringingum á blað-
inu. Það er fólk, sem er að
benda okkur vinsamlega á, að
þarna höfum við gert skyssu.
— Hér sé ekki um neina merki
lega uppgötvun að ræða.
Mynd þessi hafi birzt í ís-
lenzkri bók fyrir nærri heil-
um áratug.
Lítið þið bara í Heims-
kringlu, sem Bjarni Aðalbjarn
arson gaf út 1951. Flettið upp
á bls. 90 og þar er myndin af
konunum fjórum og þessi ein
þeirra. Og á bls. 103 í formála
sömu bókar segir, að mynd
þessa hafi sendiráð Ráðstjórn-
■arríkjanna útvegað að tilmæl-
um Kristjáns Eldjárns þjóð-
minjavarðar. Er þar síðan
bætt við, að frummyndin sé
í Soffíukirkju í Kænugarði,
máluð á kalk, talin frá 11. öld.
Kalkið hefur skemmzt og er
myndin því ekki svo skýr sem
skyldi.
* * *
Bjarni Aðalbjarnarson, sem
gaf Heimskringlu út er nú
látinn fyrir nokkrum árum,
en Kristján Eldjárn þjóð-
minjavörður hafði komið
þarna við sögu, svo fréttamað-
ur Mbl. hitti hann að máli.
— Hvaðan er komin upp-
haflega vitneskjan um þessa
mynd?
Myndin sem birtist í Heimskrlngluútgáfu Bjarna Aðalbjarnarsonar. — Ingigerður drottning og
dætur hennar þrjár: Anna, Ellisif og Anastasia. Eða kannski eru það fjórar dætur Jarisleifs?
— Eg man það, segir Kristj-
án, að þegar Bjarni heitinn
var að undirbúa útgáfu þessa
Heimskringlu-bindis vorum
við að ræða saman um þetta
og hann sýndi mér bók á
frönsku, eftir rússneskan vís-
indamanninn Grekov, sem hét
La Culture de la Russie. Bók
þessa hafði Bjarni fundið lík-
lega á Landsbókasafninu og
var þar getið um þessar mynd-
ir og þar var m. a. mynd af
Ellisif drottningu úr Sofíu-
kirkjunni. Ég bað rússneska
sendiráðið að útvega ljósmynd
af þessu málverki — og ljós-
myndin kom frá þeim á end-
anum. Það er sú mynd, sem
birtist í Heimskringluútgáf-
unni. Aftan á Ijósmyndina var
skrifað á rússnesku og á
enskri þýðingu, að á þessari
mynd úr Soffíukirkju væru
talið frá hægri: drottning
Jarisleifs Ingigerda og þrjár
dætur hennar Anna', Elisabeth
og Anastasia. Og er farið eft-
ir þeim upplýsingum í texta
undir myndinni.
— Getur það verið að norsk
ir fræðimenn hafi ekki vitað
fyrr en nú af þessari mynd?
— Það tel ég mjög ósenni-
legt, sagði Kristján Eldjárn,
því að Norðmenn eru mjög á-
hugasamir og fróðir um Heims
kringlu og þessa fomu kon-
unga sína. Þetta hlýtur að
vera einhver misskilningur,
sennilega blaðamanna-mis-
skilningur, sagði Kristján að
lokum.
* * *
En nú er ' það athyglisvert,
að talsverður munur er á skýr
greiningu kvennanna á mynd-
inni, frá Rússum og svo eftir
því sem hinn norski listfræð-
ingur segir.
I textanúm frá Rússum seg-
ir, að á myndinni sé Ingigerð-
ur drottning og dætur hennar
þrjár. Samkvæmt honum er
Ingigerður lengst til hægri, en
Ellisif þriðja í röðinni frá
hægri.
Framh. á bls. 8
SÍAKSTEIWr.
Reyna að skafa af sér
kommúnistastimpilinn
Xíminn ver svo að segja allrl
sunnRdagshugleiðingu sinni sJ.
sunnudag í tiJraun til þess al
skafa kommúnistastimpilinn at
Framsóknarflokknum. Segir blaS
ið m.a. að ekki megi áfellast
Framsóknarmenn fyrir það aS
hafa gengið í bandalög við komm
únista innan verkalýðshreyfing-
arinnar. Kemst það síðan m.a.
að orði á þessa leið:
„En hér á landi er hins vegar
reynt að kalla það glæp og
kommúnisma, ef launþegar
styðja hver aðra í kjarabarátt-
unni á þennan hátt“.
Nei, það er vissulega hvorkl
glæpur né kommúnismi að laun-
þegar berjist sameinaðir fyrir
raunverulegum kjarabótum sér
til handa. En Framsóknarmenn
vita mætavel, að þær kauphækk-
anir, sem þeir eru nú að berjast
fyrir ásamt kommúnistum,
mundu síður en svo hafa í för
með sér kjarabætur fyrir verka-
lýðinn og launþega í landinu
almennt. Sporin frá 1955 hræða.
Þá knúðu kommúnistar með
stuðningi formanns Framsóknar.
flokksins fram verulegar kaup-
hækkanir. Þær urðu ekki til þess
að bæta kjör launþeganna. Þvert
á móti höfðu þær í för með sér
nýja dýrtíðaröldu, sem olli laun-
þegum stórkostlegu tjóni. Vinstri
stjórnin sáluga lét það líka verða
sitt fyrsta verk að taka þessa
kauphækkun að verulegu leyti af
launþegum aftur, þegar hún koœ
til valda tæpu ári síðar.
Framsóknarmenn eru nú með
stuðningi sínum við verkfallsbar-
áttu kommúnista að vinna mikið
ólánsverk.
Bæta ekki aðstöðu
þeirra lágtlaunuðu
Vitanlega finnst mörgu fólki 1
okkar landi það þurfa á hærra
kaupi að halda. Og vissulega
væri æskilegt að geta veitt lágt
launuðu fólki raunverulega kjara
bót með hækkuðu kaupgjaldi. En
eins og nú er ástatt í þjóðfélagi
okkar, hefur hækkað kaupgjalð
til þessa fólks ekki í för með
sér raunverulega bætta aðstöðn
því til handa í lífsbaráttunni. Af
kauphækkunum nú mundi leiða
verðhækkanir þegar í stað og
vaxandi hallarekstur hjá útflutn
ingsframleiðslunni. Þann halla
yrði almenningur í landinu að
borga í einu eða öðru formi.
Kauphækkunin yrði því tekin af
launþegunum aftur svo að segja
þegar í stað. En í leiðinni hefði
dýrtíðarskrúfan farið í gang að
nýju. Af því myndi leiða þverr-
andi atvinnuöryggi, minnkandi
atvinnu og minni möguleika tii
framfara og uppbyggingar í land
inu. Hlyti það ástand að bitna
á öllum almenningi og hafa í för
með sér kjaraskerðingu.
Berjast
fyrir kjaraskerðingu
Sannleikurinn er sá, að Fram-
sóknarmenn og kommúnistar
berjast nú hlið við hlið fyrir stór
felldri kjaraskerðingu almenn-
ings í landinu. Þeir berjast fyrir
því að verðbólgunni verði að
nýju hleypt lausbeizlaðri eins og
óargadýri á fólkið. Þeir stefna
að því að sagan frá valdatíma-
bili vinstri stjórnarinnar endur-
taki sig, að hafta og styrkjakerf-
ið verði tekið upp og að almenn-
ingur verði krafinn um greiðslu
vaxandi hallareksturs fram-
leiðslutækjanna.
Þetta er það sem bandalag
Framsóknarmanna og kommún-
ista berst fyrir. Þess vegna er
þjóðinni það lífsnauðsynlegt, að
árás þessara ólánsafla á bjarg-
ræðisvegi hennar verði hrundið.
I
/
t