Morgunblaðið - 19.06.1965, Blaðsíða 1

28 sícitii
l»essi samtengda mynd sýnir mannfjöldann við Arnarhól á fimim ta tímanum í fyrradag. (I.jósmyndari Mbl. Sv. Þorm.).
ÞJÓÐHATIÐIN
I REYKJAVÍK
Tlátíðahöldin 17. júní í Reykja
Vik fóru fram samkvæmt áætl-
wi og tókust ágætlega í heild.
Mikill mannfjöldi var á hátíða-
nvæðunum um daginn og kvöld-
Ið, en þátttaka almennings mun
þó hafa verið eitthvað minni en
í fyrra. Þá var tuttugu ára afmæl
is lýðvelditsins minnzt. Veður
var milt allan daginn, en dumb-
ungur i lofti. Ekki sá til sólar
fyrir skýjadrunga, og lítils hátt-
ar regn gerði annað veifið um
Framhald af bls. 19.
Öflugasta eldflaugin
Vel tókst til um Titan 3, sem vegui
710 tonn
Kennedyhöfða, 18. júní.
NTB—AP.
t DAG skutu Bandarikjamenn á
loft eldflauginni Titan-3C og
með henni tæplega 10 lesta þung
«im gervihnetti, sem kominn var
á tilætlaða braut sína 12 mínút-
nm eftir að Titan lagði af stað
frá jörðu. Sjálf vegur eldflaugin
710 lestir og er þynesta og öflug
»sta eldiflaug sem Bandarikja-
menn hafa skotið á loft til þessa.
Sjónarvottar sögðu þetta eld-
flaugarskot taka langt fram því
eem áður hefur sézt á Kennedy-
Shöfða. og hefði það verið stór-
feostlegt á að horfa. Titan var
ekotið á loft kl. 2 síðd. (að ísl.
tíma) og fór geyst, og dró á eftir
*ér 150 metra langan hala eld-
glæringa. Þrumugnýrinn barst
um mikinn hluta Florida og þús-
undir manna stóðu á ströndinni
að fylgjast með þessu sjónarspili,
miklu fleiri en áður hafa fylgst
með eldflaugaskotum vestra.
_ Titan 3 er tæpra 40 m. löng eld
flaug, og þannig gerð að eigin-
lega eru eldflaugarnar þrjár, ein
stærst og mest og brennir fljót-
andi eldsneyti, og tvær minni,
h.u.b. 26 m. og brenna föstu
eldsneyti og ér fest á hliðar
aðaleldflauginni. f>að vakti at-
hygli manna, að Titan fór miklu
hraðar yfir en fyrirrennarar
hans í slíkum ferðum sem iþess-
um, t.d. Saturnusar-flaugarnar
(sem brenna föstu eldsneyti) og
Framhald á bls. 27
Daufheyrzt við tillögu Wilsons
— um V»et-I\iam sáttaneffid
samveldisBandanna
Londo, Moskvu, Peking, 18. júní.
— NTB — AP —
TILLAGA Wilsons, forsætisráð-
berra Breta, um að senda sátta-
nefnd forsætisráðherra fimm
samveldislanda til Vietnam, hef-
ur verið fálega tekið í Moskvu og
engum sögum fer enn af við-
brögðum stjórnarinnar í Peking.
Skoðanir ráðherra samveldisríkj-
anna á tillögu Wilsons eru einnig
mjög skiptar og virðist jafnvel'
svo sem ýmislegt gæti orðið
nefndinni að aldurtila áður en
hún fái hafið störf sin.
Tillagan um að senda sátta-
nefnd samveldisráðherra til
funda við ráðamenn í Moskvu,
Peking og Hanoi var samþykkt á
fundi samveldisráðherranna í
London í gærkvöldi og var þá á-
kveðið að í henni skyldu eiga
sæti fimm menn og formaður
nefndarinnar Harold Wilson, for-
sætisráðherra Breta. Aðrir nefnd
armenn áttu að vera stjórnarleið
togar Ghana, Ceylon, Nígeríu og
Trinidad-Tobago.
í dag kom það babb í bátinn
að forsætisráðherra Ceylon, Dud-
ley Senananyke, sem ekki situr
Styrjöldin í S-Vietnam færist \ aukana:
Kínverjar og S-Kóreumenn bjóöa
fram herlið
I Hanoi og Peking hafa menn ekki
hug á sáttum
Peking, Saigon, Washington,
18. júní NTB, AP.
PEAN RCSK, utanríklsráðherra
Bandarikjanna, sagði í Washing-
ton í dag, að enn væru opnar
ýmsar leiðir til samninga um mál
Vietnam en í Hanoi og Peking
virlust menn hafa lítinn hug á
»ð notfæra sér það.
Kínastjórn tilkynnti í dag, að
liún hefði gert til þess allar nauð-
eyniegar ráðstafanir að senda
Hjálfboðaliða til Vietnam og væri
eins beðið að þeirra væri
formlega óskað.
Bandarikjamenn gerðu í dag
«t leiðangur 30 orrustuvéla sinna
•f gerðinni B-&2, átta hreyfla
bakna, sero búnar eru eldflaug-
um og fallbyssum, gegn herlið-
um Viet Cong, sem höfðust við í
skógarþykkninu skammt frá
Saigon en fregnir herma að árás-
in hafi ekki náð tilgangi sinum.
skæruliðar hafi flestir verið á
brottu áður en árásin var gerð.
Johnson forseti átti klukku-
stundarfund með stjórn sinni í
dag um Vietnam, og sagði Dean
Rusk að fundi loknum, að Banda-
ríkjamenn væru því ekki mót-
fallnir að Viet Conig ætti aðild að
hugsanlegum samningaviðræð-
um um V-Nam, en fráleitt væri
að Bandaríkjastjórn tæki upp
beina samninga við skæruliða.
f tilkynningu frá kinverska
utanríkisráðuneytinu sem frétta-
stofan „Nýja Kína“ birti i dag,
var vitnáð til ummæla „þjóð-
frelsishreyfingar S-Vietnam“
fyrir nokkru, þar sem sagði, að
fyrst Johnson forseti hefði heim-
ilað bandarískum hermönhum að
taka þátt í bardögum í S-Viet-
nam hefði þjóðfrelsishreyfing-
in fullan rétt á því að fara fram
á aðstoð N-Vietnam otg annarra
vinveittra landa í baráttunni
gegn kúgun heimsveldissinna. í
tilkynningu Kínastjórnar sagði
ennfremur, að með aðgerðum
Bandaríkjamanna undanfarið
hefði styrjöldin í landinu færst
í aukana og Kínverjar myndu
ekki sitja hjá aðgerðalausir,
heldur styðja S-Vietnam-menn
með ráðum og dáð. „650 milljón-
ir Kínverja skuldbinda sig til að
veita aðstoð sína hinni hug-
djörfu vietnömsku þjóð unz sig-
ur er að fullu unninn ag vilji
Bandarikjamenn berjast til síð-
asta manns munu Kínverjar gera
það líka“, sagði í fréttastofu-
fregninni.
Framh. á bls. 27
samvéldisráðstefnuna í London,
svaraði tilmælunum um þátttöku
í nefndinni neitandi og kvaðst
engan tíma hafa aflögu frá stjórn
arstörfum heima fyrir. Tajið er,
að erfitt muni reynast að finna
annan forsætisráðherra Asíuríkis
er komi í stað Senanaykes, því
Indland, Pakistan og Malyasía
koma af ýmsum ástæðu tæplega
til greina í þessu sambandi.
Forseti Tanzaníu, Júlíus Nyer-
ere, sem fyrstur manna lýsti sig
ósamþykkan áformunum um
sáttanefndina, sagði í útvarpsvið-
tali í dag, að hann gæti ekki fall-
izt á tillöguna þar sem brezka
samveldið gæti ekki í heild stutt
Wilson forsætisráðherra eða
Bandaríkin í Vietnam-málinu,
eins og menn hlytu að halda, ef
stofnuð væri slík sáttanefnd og
Wilson hefði þar formennsku á
hendi. Talsmaður Kenya-stjórnar
kvaðst fylgjandi því að brezka
samveldið tæki af skarið í Viet-
nam-málinu, en sagði að það
væri óheppilegt, að England eða
önnur ríki, sem þegar heíðu tekið
ákveðna afstöðu í málinu, ættu
fulltrúa í slíkri sáttanefnd.
Mörg Asíulönd eru sama sinnis
og Tanzanía og Kenya og telja
Wilson forsætisráðherra ekki
geta gerzt talsmann sáttanefndar
í Vietnam-málinu vegna stuðn-
ings hans við stefnu Bandaríkj-
anna austur þar.
Foresti Ghana, Kwame Nkrum-
ah, sem átti einnig að sitja í nefnd
18. greinin
ómerk orðin
New York. — NTB.
FORSETI Allsherjarþings S.þ.
Alex Quaison-Sackey sagði í dag
að 19. grein stofnskrár Samein-
uðu þjóðanna væri „dauð“ og
ómerk orðin og allsherjarþingið
myndi starfa með eðlilegum
hætti er það kæmi saman í haust.
Tilefnið var það, að Quaison-
Sackey hafði borizt skýrsla sér-
nefndar samtakanna, er fjallað
hafði um fjármálavandræði S.lþ.
og það hversu skyldi fram fylgja
19. grein stofnskrárinnar, þar
sem kveðið er á um, að ríki
iþau, er aðild eiga að samtökun-
um og ekki hafa greitt tilskilin
gjöld til samtakanna í tvö ár
samfleytt, skuli svipt atkvæðis-
rétti í málum S.þ. Kvaðst þing-
forseti skilja skýrslu þessa þann
veg, að Bandarikin hefðu gefizt
upp á því að halda málinu til
streitu.
inni, fór þess á leit við Ástralíu-
stjórn í dag að hún kallaði heim
herlið sitt í S-Vietnam og bað
einnig Ný-Sjálendinga um að
senda ekki heriið þangað. í>á
vildi Nkrumah, að samþykkt
yrðu tilmæli til Bandarikjanna
um að þau hættu loftárásum á
N-Vietnam, ef það mætti verða
til þess að skapa betri skilyrði til
sáttaumleitana, svo tilraunir sam
veldislandanna til að koma á
samningaviðræðum væru líklegri
til árangurs.
Izvestija, málgagn sovézku
stjórnarinnar, ræddi í dag tillögu
Wilsons forsætisráðherra um
sáttanefnd samveldislandanna og
Framhald á bls. 27
Tvennskonar
kjarnorku-
sprengjur
iCínverja
Hong Kong, 18. júní, AP.
FERÐALANGAR frá Kína
segja styrjaldarlegt á strönd-
um Kínaveldis nú. Þar hafi
verið komið á átta stunda út-
göngubanni, og allar hafnir í
Kwantung-héraði utan tvær
lokaðar fiskimönnum. Sagt er,
að alið sé á ófriðarhug fólks í
strandhéruðunum til þess að
tryggja að menn séu þar vel
á verði, og mikið sé um her-
flutninga á þessum slóðum.
Frá portúgölsku nýlendunni
Macao á Kínaströnd berast
þær fregnir að flóttamanna-
straumurinn frá Kína hafi
aukizt stórlega undanfarnar
tvær vikur. og síðan í júní-
byrjun hafi um 200 manns
komið til Macao í smábátum.
Handan Formósusunds hélt
Chang Kai-Chek forseti ræðu
á Suður-Formósu er minnzt
var 41. árs afmælis herskóla í
Fengshan og sagði að kín-
verskir þjóðernissinnar ættu
í fórum sínum annars konar
kjarnorkusprengju og hálfu
öflugri en nokkur sú sprcngja
er kínverskir kommúnistar
gætu framleitt. Sprengja þessi
væri gerð úr áköfu hatri 600
milljóna manna á meginland-
inu á kommúnistum og jafn
ákafri þrá þeirra til betra lífs
og frelsis. Taldi Chang það
ekkert vafamál, að sprengja
þessi myndi fyrr eða síðar
springa í loft upp og fyrir
keöjuáhrif hennar myndu
kínverskir kommúnistar inn-
an tiðar úr sögunni.