Morgunblaðið - 19.06.1965, Blaðsíða 11

Laugardagur 19- júní 1965
11
MORGUNBLAÐIÐ
dótitur Geirs redrtors Zoeg>a, og
írú Þón-uinni Kvaran, dóttur
Hannesar Hafsteiin, á heimili
þeirriar fymefndu.
lH‘im kioon samian um, a'<5 ekk-
ert væTÍ frásaignarvert frá því
|>ær úrhskTÍfu©usit stiúdentair. Þeer
ferhgu stúdentsihúfunnar sínar og
eftÍT skólauippsögn var nemend-
um og feennunum boftið í súkku-
Jaöi til rektors. Aninars var ekkert
eérstakt um a'ö vena. — Þegar
pafefoi kom aö okkur tveimiur
saman uim kvöldið, sagði hann:
— Hvað, eruð þið hér einar? Og
ev« séditi hann sérry og skálaði
við okiku'r, seigir Þórunin.
Ekki kváðrust, þaer minnaist
|>ess, að það hafi verið nejnium
erfi'ðlejkiuim bunchð að fá að fara
i menntaskóla. Fiestiar stúfkurnar
höf@u verið saima.n í bamasikóla
og verið duglegair við námið,
Þæ-r giengu þá undir inmtökiUtpróf
Éð í MesonitasikióJann. Um það leyti
eem þær byo-juðu, var La-ufey
Valdemamsdóttir að Ijú.ka námi
J>ar. Eftir tvo vetur var bekkn-
um svo skipt, því þá komiu Norð-
WHMWl inn í skóknnin og lenitu
flestdr í bekkmium með st.úil'k’un-
um. Þesisvegma kynntust nernend
iif helzt á dansleiikjunum, jóla-
gleðmmi og vorbaJdimiu. Fyrsta
vetuTÍmm íengu þær ekki að bjóða
hímim, heldiux var úthliutað
l>eim henrum úr skólamum, sem
engar demniur höfðu. Eh seimma
var þeim leyfit að bjóða srnum
eigin herrum, eins og pjftarmÍT.
Á bessum bönum var dansað, og
tekið voru upp spil, ag það vöt
aúðvitað fjarska gaman,
Þó Ittið væri umn að veira þegar
Wtúdentarnir útskrifuðiwt, þé vair
tfarið í fierðala.g þegar 6. bek'k-
ingar útskrifuðust. Þá voru- fengn
ir tveÍT bilair, þó Jitið vseri um
biia i twemiim ©g ek ið í Ðjúpa-
dal. Ekki tókst þó betur til -em
*vo að annar bíklinm bilaði og
eótti þau ekki. svo seinmi hópur-
inn varð að ganga í bæinm.
Kvaðst Þórumn vel m’uma hve
utppgefiin hún var, þegar kornið
var í bæimm um nóttina.
Eklri höfðu þær stölliur nein af-
skipti af kvemiréttindamálum þá.
Þær mumia þó vel, þegiar konium-
ar komu full’trú'um í bæjamstjóm,
em voiru of uingar til að vera með
í þvá. Aftur á móti voru þær
ekki í bæmiim, þegar hátíða-
höldin voru vegttia undiirskriftar
lagamma um kosmingarétt og k-jör
gemgi kvemina til Alþingis fóru
irarn.
Ein af bekik jarsyistrum þeirra,
Kata-m Thoroddsen, hélt áfram
lanigmiáimi eftir sfiúdentspróf. Þór-
umm kvaðst hafa imnritest í lög-
firæði, em svo efcki orðið meira
úr þvi. Áslaiugu lamgaðí til að
fara utam og læra tnmgumád, e<n
þá vbt Ihei mesty rjöldin fyrri
Skoliin á. Þón-U'irn vax einmitt
stödd í Englamdi, þeigar striðið
brauzt út og áttd í erfiðleikum
með að komast 'heim því faðir
henmar hafði bannað henmi að
fiana frá vesturströndirmi vegna
tu-ndu rdiuf i ahaettl.u. Hún komst að
Jokum í hrossaskip í Ediriborg,
en það fór til Seyðisfjairðar.
DEngar komiuir voru auövitað uen
borð, en h.úm kvaðst sjaddia.n hafa
veríð eins lítið sjóveik. Þegae til
Seyðdsfjarðar kom var Jeiðinda-
veður, em húm fór á málverka-
sýminigiu sem KjarvaJ vac að
ihaJda þar, og var mjög hxifki af
my-nd af Bjólfinum.
Þær ÁsJaug og Þómumn kváð-
ust ek'ki hafa þurft að yfirstíga
neimar hindranir til að fiá að fana
í Menmtaskólamm. Þefita k«m a.f
sjálfu sér, þar eð ekki vac um
amman skóla að r-æða og þær
héldiu áfram bekk eftir bekk, án
þesis að setia sót nokkiuð sérsrtakt
með því. Áðmr höfðu verið í shól
am.um eim og ein stúJ'ka í bekk,
em í iweste bekk á eftir voru 5
stúlfcuc, þar á naeðal systár Im
Ásiaugar. StúlkuTnar voru sem-
sagt farnar að fá menmtium á við
pnHa.
gTimiktiUfiifi koit
u 1 kr. 10 kn. inn-
knlkndk, krlkndlk 1
kr. [M o*nt TMtkn-
hkfr) */• Ttrdtln*
borglti fyrfrkm, en
*/t fjrrlr 16. J41I.
iwmtft&íaíiib.
XJ pp§<5í?n íkílflef
bundirt við %r&*
«nM, 6gild nema
bomin sé til út*
get. fyrir 1. ok%
og kaupauöi h&fl
borgað «ð fullu.
21. ár.
Reykjavik, 31. ágúst 1915.
8.
fullrétti kvenna.
fívað segið þér karlar, er kveðið svo að
að konum gefið þér? Vitið þér — hvað:
eg veit enga ambátt um veraidar geim,
sem var ekki borin með réttindum þeim.
Peim réttaríns lögum að ráða sér sjálf,
og ráða til julls og að vera ekki hálft
fívað þolir þú, píndisl þú, móðurœlt minf
ó mannheimur, karlheimur, blggðastu þlnl
Hvað skuldum vér, svanni? — vér skuldum þér flest,
er skaparinn gaf oss, og mest er og bezt;
með helsirlði Itfið þú lént hefir oss
og með Ijúfasta gndi þann sœtasta koss.
ó brúðttr, þú galzt þess er bezl var þér veitt,
þú barst undir hjartanu, kramin og þreytt
mennmg og framför, já mannkynið alt
á meðan l herfjötrum réttvisin svalt.
En bundin og sigruð þú sigurinn vanst,
úr samúð og kaerleik þinn guðvef þú spanst,
er blóðböndum hclgaði heimili og stjórn,
en hornstein hvern lagði þln sjálfselskujórn.
Kvenréttindakonur
stofnuðu verka-
ViðtaK við Jóhönnu Egilsdóttur
FYTiJR 58 árum, um það leyti,
eern konur fengu kjörgengi og
hoaningaFétt, stigu þaer einnig
tfyrstu sporin í baráltunni fyrir
bíettum Jaunum og vinnuaðstöðu.
A ánnu 1914 var verkakvenna-
tféiagið Framsókn i Reykjavik-
etofnað. Við spjölJuðum af þessu
tilefni stutta stund við Jóhönnu
EgiJsðóttur, sem Jengst hefur ver
ið form. félagsins og staðið í
tæirri baráttu.
— Það voru reyndar sömu kon
urnar. sem þá voru að berjast
iyrir aJmennum kvenréttindum,
eem stofnuðu verkakvennaféiag-
iff, sagði Jóhanna. — Þær sáu að
kjör verkakvenna voru algerlega
óviðunandi og á fundi í Kven-
réttindafélagin-u tóku þær að
ræöa nauðsyn þess að gera eitt-
hvað í málinu. Þar voru fremst-
er í fJokki Briet Bjarnhéðinsdótt
ir, Jónína Jónatansdóttir og
Karolína Siemsen, sem einmitt
*atu í fyrstu stjórn félagsins á-
eamt Maríu Pétursdóttur og
Jónínu Jósefsióttur. Það hefur
ætiö barizt fyrir launajafnrétti.
Kvenréttindi eru jú nokkurs kon
*r mannréttindi, ekki satt? Þetta
•tyður hvað annað. Og það voru
kvenréttindakonurnar, sem fyrst
•toínuðu verkakvennaféJagið og
etjórnuðu því. Briet var regluleg
ur brautryðjandi þar.
-— Já, ástandið hefur verið
mjög siæmt á vinnumarkaði
kvenna á þeim árum?
— Já, þetta var voðaleg® erfið
vinna. Þá var brotinn isinn ofan
•í fiskkörunuua á moignana og
iarið ofan í iskalt vatnið. Kaup-
ið var 15 aurar á klst., en hækfc-
aði ÍJjótJega í 25, eftir að fiéJagiff
var stofnað. Kenumar veru á
halfum launum á við karlmenn-
»a við sömu vinnu. Þaff gek-k
nú ilia a@ fá fyrstu samningana.
Jóhanna Egilsdóítir.
Munurjnn á vinnunni þá og nú
var gífurlegur. Þá var erfitt að
fá vinnu og unnið úti, enda leið
yfir konurnar við körin. Þetta
urðu þær þó að Jeggja á sig. Ekki
var betra að vera vinnukona
með 30 kr. j kaup yfir árið. Það
var jafnvel til að menn tóku
vinnukonu og borguðu henni 5
kr. á mánuði, sendu hana svo
í fiskvinnu og hirtu Jaun henn-
ar. En það hætti nú fJjótiega
Áf álögum þjökuð um aldir og ðr
til eilifðar logar þér sigur um brár;
og grlpi þig ástin þá gefur þú alt,
sem guð hefir lánað þir, þúshundráðfalt!
Matth. Jochnmsson.
Þetta ljóff eftir Mattbías Joehumsson um JFullrétti kveuna birtist í Kvcnnablaffinu, 31. ág. 1915.
eftir að félagð var stofnað. Verka
kvennafélagið JBarffist bæði fyrir
! bættri aðbúð og launum.
— Það hafði auðvitað áhrif á
konurnar að fá kosningarétt eg
bvatti þær til allra félagsstarfa.
VarJa var til sú kona, sem ekki
viJdi a m.h. fá kosningarétt. Ég
mai sjálf vel eftir því, þega*
konur fengu rétt til aff kjósa í
sveitarstjérn og bæjaistjórn. Eg
var sve heppin aff vera þá rétt
orffin 25 ára. Þá kemum viff
4 konum í bæjarstjórn, því i þaff
skiptiff stóðu kenurnar saman. 1
næstu kosningum voru þær sve
allar komnar í fJokkana, ég eins
og affrir. Eg man auffvitað Jika
eftir því þegar konur fengu kjör-
gengi og kosningarétt tiJ AJþing-
is fyrir 50 árum. En það er nú
svona, þegar maður er með lítil
börn, þá getur maffur ehki tekið
ein« mikinn þátt í slíku. Ég gat
Jítið gert annaff en fagnað því.
Alltaf fór ég samt á fundina hjá
Kvenréttindafélaginu.
— Ðg nú eru konur aS fá launa
jafnrétti?
— Já, eftir hálft annað ár fá
þær sömu Jaun fyrir sömu vinnu,
en það getur veriff aff stöðuvalið
verffi ekki eins og skyldL Og svo
er það eitt. Þá verða þær að
leysa af hendi sömu vinnuna, í
erfiðisvinnu jafnt sem annarri.
Reyndar eru ekki sömu Jaun feorg
uff fyrir alla vinnu. Töxtarnir
eru misjafnir. Þegar Briet taJaði
fyrst á fundi í Kvenréttindafé-
JagiMu iim Mfflti laun íyrir sömu
vinnu, átti hún aff vísu við skrif
stofuvinnuna, en þetta færðist
smám saman yfir á alla vinnu.
— Þrátt fyrir jafnréttið eru
ICveitþióðin
vann nagla-
boðhlaupið
Seljatunga, JfJ. júní.
ÞJÓÐH ÁTÍÐARDA CtSINS var
minnzt hér í gær með hátiða-
höidum, er hófust með því að
hlýtt var messu í Gaulverjar-
bæjarkirkju. Séra Magnús Guð-
jónsson sóknarprestur prédikaðL
Síðan var gengið til fé’Jagsheim-
ilisins og þar setti formaður há-
tíðarnefndar, Vigfús Einarsson í
Seljatungu, samkomuna.
Síðan fór fram á iþróttavelli
ungmennafélagsins margháttuð
ekki margar konur í æffri stöffum
enn?
— Nei, aðalástæðan er nú imfa
laust sú, aff þær eru svo
ar við heimilin ©g bijrnin
finnst að þær þurfi að vei« ,_u,
meðan Jaörnin eru titit En þaff
«r svo mikill tími af æftnni eftir
það.
fþróttakeppni skólabarna og
naglalaeðhJaup miJJi karia og
kvenna, ©g sigraffi kvenþjóðin.
1 félagsbeinoilinu voru síffan sýnd
ar btskuggamyndir og formaffur
íþróttanefndar, Ragnheiður Stef-
ánsdóttir í Voi'sabæ, afhenti hin-
um ungu keppendum verfflauna-
skjöl fyri.r góða frammistöffu. Um
kvöJdið hófst samkoma, er fólk
úr Hraungerðis, Villingaholts-
og Gaulverjaloæjarhreppi tóku
þátt í og var þar fjölmeimi sam-
an komið. Séra Sigurður Hauk-
dal á Bergþórshvoli flutti ræðu,
FjaJJkonan kom fram, en hún var
að þessu sinni Ragnheiður
Stefánsdóttir. LeiJóþáttur var
sýndur og gamankvæði lesin. Aff
siðustu var dansað við mikinn
áhuga og góða þátttöku samkomu
■gesta.
— Gunnar.
hvert sem| Þé rfarið i/hver lærsemþérfarið
hvem tig ser «1 lérfei ðist j UMENNIR Ái.j.PQSTiJBSSTRJETI! IRYtCINRRR ? SIMII770D
þ fe
roasiysairygging