Morgunblaðið - 10.11.1965, Side 11

Miðvikudagur 10 nóv. 1965
MORGUNB LAÐIÐ
11
Valgarð Blöndal
Sauðárkróki
Minning
í DAG vertSur Valgarð Blöndal
jarðsunginn á Sauðárkróki.
Hann varð bráðkvaddur þann
2. nóvember sl. á flugleið frá
Sauðárkróki til Akureyrar, en
hann hafði um langt skeið verið
umbo’ðsmaður Flugfélags íslands
á Sauðárkróki.
Valgarð Blöndal var fæddur á
Sauðárkróki 2. júlí 1902. Hann
var af traustu bergi brotinn,
sonur Kristjáns Blöndal póstaf-
greiðslumanns á Sauðárkróki og
konu hans, frú Álfheiðar Guð-
jénsdóttur. Hann var Skagfirðing
ur í húð og hár og ól þar aldur
sinn.
Valgarð Blöndal var félags-
lyndur og óvenju góðviljaður
maður, sem eignaðist marga góða
vini og var sjálfur mikið tryggð-
ertröll.
Hann var kvæntur Jóhönnu
Árnadóttur á Geitaskarði og
voru þau hjónin miklir höfðingj-
er heim a'ð sækja og um langan
eldur lífið og sálin í blómlegu
félagslífi á Sauðárkróki, leik-
listarstarfsemi og öðrum listum,
sem voru grundvöllur hinna sögu
frægu Sæluvikna Skagfirðinga,
sem haldnar hafa verið í sam-
bandi við sýslufund, menningar-
mál og skemmtanalíf í Skaga-
firði.
Valgarð Blöndal var alla tíð
mikill Sjálfstæ'ðismaður, en póli
tísk átök voru löngum hörð og
mikil í Skagafirði. Oft var kosn-
ingaúrsiita þar beðið með meiri
epenningi en víða annars staðar.
Ég átti þess kost að vera í fram-
boði í Skagafii'ði í fyrri kosn-
ingnm 1942. Meðframbjóðandi
tninn var hinn ágæti og vinsæli
maður Pétur Hannesson. En eng
inn einn lagði öllu meira á sig
mín vegna en Valgarð, sem
þeyttist með mér þvert og endi-
iangt um héraðið og var mér þá
a'ð miklu liði hversu kunnugur
og vinsæll hann var. Frá þeim
tíma geymast margar fagrar
minningar um góðan dreng, jafn
framt öðrum góðum minningum
um drengskaparmann í Sfeaga-
firði. Á þessum ferðum naut ég
ætíð gistivináttu Vaigarðs og frú
Jóhönnu í „Villa Nova“ og mun
ætíð minnast þeirra tíma með
þakklátum huga.
Ég veit a'ð fátæfeleg orð mega
sín ekki mikils. Þó vií ég ekki
láta undir höfuð leggjast að
senda norður kveðju mína og
samúðaróskir þegar þessi gamli
vinur og góði drengur er til mold
ar borinn.
Megi Guðs blessun fylgja minn
ingu hans.
Jóhann Hafstein.
Vinexttan „eilíf
og óriúfanleg## -
þrótt fyrir allt?
Mtoskvu, 8. nóv. AP—NTB.
UM helgina héldn Rússar hátíð-
legt 48 ára afmæli októberbylt-
ingarinnar. í veizlu á laugar-
dag héit fyrsti varaforsætisráð- j
herra landsins, Dmitrí Poljanskí,
ræðu, sean stjórnmálafréttaritar-
ar í Mokvu segja, að kunni að ,
benda til nýrrar afstöðu leið-
toga Sovétrikjanna til leiðtoga
Kínverja. Jafnframt benda þeir
á, að orðalag heillaóskaskeytis
Pekingstjórnarinnar til Sovét-
Btjórnarinnar beri þess merki, að
hún sé ekki með öllu áhugalaus
um að jafna ágreining ríkjanna.
Sagði þar m.a. að vinátta Kína
og Sovétríkjanna væri „eilíf og
©rjúfanleg“.
>etta sama orðatiltæki sam-
þyfektu sovézkir leiðtogar fyrir
6kömmu að fella niður úr slag-
F^xarnir fljúga
til Færeyja
FLUGFÉIjAG lslatnids hefir
ákveðiá að flugvélar félagsins
fljúgi þrjár ferðir miUi íslands
og Færeyja í vetur, ei. setm kunn
ungt er, hafa samgöngur verið
strjálar milli landanna síðan
óætlunarflugi til Færeyja lauk
6Íðast í septembor. Fyxirhugað
er að fljúga frá Reyikjavíik til
Færeyja sunnudagana 14, nóv-
em'ber, 12. desember og 9. jan-
úar. Brottför frá Reykjavík
verður kl. 9.00 að .morgni og
éætiaður komutími hingað aítux
ki. 16.15 sarna dag.
orðasafni sínu, en fréttamenn
segja, að þvi hafi þó brugðið
fyrir á einum stað — á spjaldi við
Gorký stræti — þar stóð að vin-
átta Rússlands og Kína væri
eilíf og órjúfanleg".
Á hinn bóginn skrifaði Dag-
blað Allþýðunnar í Pefeing, mól-
gagn kínverskra kommúnisita-
fiokksins, að halda bæri uppi
hlífðarlausri baráttu gegn „nú-
tima endurskoðunarstefrm" enda
væru „endurskoðunarsinnar“
svikarar við málstað Marx og
Lenins. Jafnframt sagði blaðið þó
að ágreiningur kommúnista-
flokkanna í Kína og Rússlandi
vœri óæsiki'legur og ekki þjóðum
ríkjanna að skapi. „Við trúum
því, að ágreiningur þessi sé að-
eins stundarfyrirbrigði í sög-
unni“, sagði blaðið.
Poljanskí sagði í ræðu sinni í
Kreml, að Sovétstjórnin væri fús
að bæta samskiptin bæði við
Bandaríkin og Kína, en eins og
nú væri komið, yrðu þau lönd
bæði að stíga fyrstu skrefin 1
saimkomuJagsátt. Hann sagði hins
vegar, að fordæma bæri þá, er
reyndu að „flytja út“ byltinguna,
og virtist þar eiga við Kína, þótt
ekki nefndi hann nafnið. Poi-
janskí kvaðst vona að Banda-
ríkjaistjóm hætti hernaðarað-
gerðum í Vietnam — það væri
í raun og veru skilyrði þess að
sambúð þeirra og Rússa gætu
batnað.
Sveinn Krisíinsson skrifar um
KVIKMYNDIR
ALA.T HEIMSINS VNDI.
Byggð á skáldsögunni: „A1
Jordens Herlighed“ eftir Mar--
git Söderholm, eins kemar
framhald skáldsögunnar
„Glitra daggir, grær fold“. j
1 kvikmynd þessari er tekið á
fyrir svipað „thema“ og í mynd-
inni „Glitra daggir, grær fo)d“,
sem HáSkólabíó sýndi við góða
aðsókn í sumar. Ung og glæsileg
stúlka af „góðu fólki“ girnist
ungan ma;in, og er sú ást gagn-
kvæm, en hann á ekki nógan ver-
aldarauð né gengi, til að sá ráða
hagur sé talinn umhugsiunar-
verður að dómi aðstandenda
hennar. Gfengur bróðir hennar
þar einna fastast firam, en syst-
kinin voru aðeins tvö. Hann
ætlar sér ekki að ílendast á ætt-
aróðalinu, sem er kostarikur bú-
garður upp til dala í Svíþjóð,
heldur halda út í heim og veirða
frægur maður. Faðir þeirra syst-
kina kemiur ekki við sögu í
myndinni, en móðiir þeirra, afi
og amma hafa öl'l mikinn áhuga
á, að jörðin haldist í aettinni, em
verði ekki seld á uppboði tdl
vandalausra.
Eftir að útséð er um það, að
engu tauti verður komið við son-
inn, þá verður gjaforð dóbturinn-
ar sá burðaröxull, ®em allt hvílir
á. Bróðir hennar leggur eins og
áður greinir, einna fastast að
hentni að hafna hinuim „fátæka
sveitastrák“, sem á auk þess tvo
hálfklikkaða bræður, og er tal-
inn manna óliklegasbur til að
geta nokkru sinni otrðið nýtur
húsibóndi á „TolfmansgaaTden“,
en svo heitir ættaróðalið. Kemn-
ur þar auðvitað að nokkru leyti
til ,að bróðirinn vill finra sjálf-
an sig þeim ásökurauim, að það
hafi verið hans sök, að jörðin
■gekk .úr ættinni. Lis'beth (UUa
Jaeofasison), en svo heitir heima-
sætan, á völ á eiginmanni, sem
er bæði ríkiur og reyndux bóndi
og vítrðist hafa allar ástæður til
að gera hana hamingjusama. Það
er Mats Elíasson (Birger Malrn-
seten), en hann fer með eibt-
‘hvert veigamesta hlutverkið í
myndinni. Bróðir Lisibethar
vinnur að því bak við tjöldin, að
Mats biðji hennar fyrir eigin-
konu, og þegar hann svo ber
upp bónorð sitt, þá á Lisibeth
vandia völ. „TolÆmansgaarden",
seim á fyrir sér að ganga úr ætt-
inni, ef hún giftist ekki Mats,
kallar hug hennar annars vegar,
en hins vegar unnusti hennar,
Erik, sem hún telur sig elska
heitt og hefúr heitið að giftast.
— Hvað á hún að gera?
Kvikmynd þessd bregður upp
slkemmtilegiuim myndum af ýms
uii þjóðlífslháttum úx sænsku
sveitalífi áðúr fyrr, svo sem
þeim, að við meiriháttar brúð-
kauip var sá leikur vinsæll, að
„draga samsii" pör meðai boðs-
gesta, sem lúrðu síðan saman
um. nóttina, í mesta meinleysi þó,
að því er bezt verður séð. Gefur
þar að 11 ta góða tiibreytingu frá
þeirri einskorðuðu hefð ástarat-
lota, sem virðist há stórlega
frjálsri hugmyndaiskiöpun í
möngium kvikmyndium. — í flest
um kvikmyndum táknar koss og
sanögg senuskipti ákveðið ,,taibú
atriði, sem ekfci er til siðs að
sýna gerr á leiktjaldi. Hins veg-
ar ætti að vera vegur að finna
þessu atriði fleiri táknform, og
ætti það í senn að geta aukið
spennu myndanna og tjáningar-
úrkosti.
I>að væri misskilríingUT, ef
menn skildu þessar hugleiðirugan:
ó þann veg, að mynd þessi sé öðr
um grófari, það er hún ekki,
framur en „Glitna diaggir ....“
Hins vegar gengur hún að
nokkru í berhögg við það óstar-
dogima, sem tröllríður fjölda
kvikmynda, að öil ást einstakl-
íng'sins sé fólgin í ákveðnum
kossi og fylgifé hans á einum af-
mörkuðum bletti á jarðkxingl-
unni og hvengi nema þar. Virðist
'þetta forna, sæniska dalafólk hatfa
á margan hátt verið frjálslynd-
ara og raunsærra um samgang
karla og kvenna en menn á
atomöld, þótt það gæfi búsældar
legu yfii'bragði biðlanna kannske
ollu meiri gaium en nú, eða
kynni a.m.k. lakar að dylja það
sjónarmið þá.
Ágreiningur gæti orðið um
það meðal kvikmyndahúsgesta
hvor myndin fái farsælli endi
„Glitra dag “ eða „Allt
heimsíns yndi“, en jafnframt
hinu straniglistræna sjón„nmiði
eru óvallt aillimargir, sem leggja
talsvera áherzhi á það, á hve
viðfeldinn hátt höfuntur skilsit
við persóniur sínar. Sar ibærilegt
„thema“ er meðhöndlað á nokk-
uð mismunandi hátt í rayndun-
um. I þeim báðum sýnist þó
tfjaliað sannferðuglega um mann
legar tilfinningar, enda bregðast
ekki allir eins við samskonar
v iðfangsef num, þótt hjörtum
þeirra svipi saman. — Ef til vill
diregur siðari kvikmyndin upp
raunsannari mannlifsmynd,
am.k. etf efnismeðferðin er skilin
víðari, táknlbundnari skilningi
en beinf kemur fram á tjaldinu
Að endingu má benda á, að
myndin „Allt heimsins yndi“ er
sjálfstæð að efni, og enginn nauð
syn er að hafa séð ,,Glitra diagg-
ir .... “ á undan hennl — Hér
er svo sérstæð mynd á ferð, að
óhætt er að mæla með henni
fyrir fólk á öllum aldxi. Og
þakka Háskólabíói fyrix kynn-
inguna. ,
BRIDGE
NÚ er lokið tveim fyrsitu um-
ferðunum í keppninni um rétt-
in til að keppa á Norræna bridge
mótinu. Eftir þessar umferðir
skiptast vinningsstigin þannig á
milli paranna:
Ingélfur — SigUThjörtur 11 rt.
Einar — Gunnar 11 —
Eggert — Vilhjálmur 11 —
Gunnar — Jón 11 —
Ásmundúr — Hjalti 10 —
Stefán — Þórir 9 —.
Hilmar — Jaköb 9 —
Símon — Þorgeir 9 —
Július — Tryggvi 8 —
Jón — Sigurður 7 —
Benedikt — Jóhann 6 —
Guðjón — Eiður 6 —
Steiniþór — Þorstfeinn 6 —•
Ragnar — Þórður 5 —
Jóhann — Lárue 5 —
Ólafur — Sveinn 4 —
Keppnin heldur áfram n.k.
miðvikudagskvöld að Hótel Sögu
og verða spilaðar næstu tveer
umferðir og þá hefst einnig
ikeppni fjórtán kvenpana um rétt
til að spila í kvermasveit á Nor-
I ræna bridgemótinu.
„Æskan“ gefur út
9 bækur í vetur
BÓKAÚTGÁFA Æskmmar send-
ir á þessu hausti frá sér 9 bækur.
Sex þeirra eru ætlaðar börnum
og unglingum, en þrjár þeirra
eru fyrir þá fullorðnu.
Fyrst skal geta bókar eftir
norska rithöfundinn Dag Christ-
ensen Hart á móti börðu. Þetta
er fyrsta bók höfundar, skrifuð
er hann var aðeins 17 ára, en alls
mun hann hafa skrifað 4 ungl-
ingabækur. Æskan hefur tryggt
sér útgáfuréttinn á bókum Christ
ensen. Guðmundur Hagalín
þýddi bókina.
Þá er bókin Leitin að loft-
steinum eftir Bernhard Stokke,
sem er mikils virtur norskur
rithöfundur, og hefur skrifað
margar bækur fyrir börn og ungl
inga. Sagan segir frá tveimur
drengjum, sem hafa ákveðið a’ð
finna loftstein, sem sást falla
til jarðar einhvers staðar uppi
í fjöllunurn. Bókin er mjög við-
burðarík frá upphafi til enda.
Þá er barnabókin Á flótta með
Bangsa, og er höfundur hennar
norská skáldkonan Babbis Friis
Baastad, sem er höfundur að bók
inni Stínu, sem út kom í fyrra
hjá Æskunni. Bókin er einkum
ætlúð 10 ára börnum og eldri.
Sigurður Gunnarsson skólastjóri
hefur þýtt þessar tvær bækur.
Þá er bókin Blómarós, saga frá
Eistlandi eftir eistnesku skáld-
konuna Helmi Maelo, en þessi
bók hefur verið talin með beztu
unglingabókum, sem út hafa kom
ið í Svíþjóð, sérstaklega gott les-
efni tfyrir stúlkur frá 10—15 ára.
Bókina þýddi Árni Óla.
Ævintýri Péturs litla heitir
barnabók eftir Eggert E. Laxdal
listmálara, fyrsta barnabók höf-
undar og skreytt myndum eftir
hann. Bókin er skrifuð aðallega
fyrir yngstu börnin.
Þá er Annalísa 13 ára eftir
hinn fræga höfund Tove Ditlev-
sen, dönsku skáldkonuna. Þessi
bók er algerlega í sérflokki. Þýdd
er hún af Guðjóni Guðjónssyni
skólastjóra.
Hjálpaðu þér sjálfur heitir ein
bókin, rituð af Samueí Smiles, en
íslenzkuð og umsamin af Ólafi
Ólafssyni. Þessi bók hefur verið
þýdd á földa tungumála og alls
staðar vakið feikna athygli, enda
eru í henni bendingar til ungra
manna, skýrðar með sönnum
dæmum og rökstuddum ævisögu-
brotum ágætra manna.
Þá gefur Æskan út ræðusafn
eftir séra Björn Magnússon
prófessor, sem nefnist Frá Haust
nóttum til .húsumars. Ræður séra
Káputeikning af ræðusafni séra
Björns Magnússonar prófessors:
Frá haustnóttum til hásumars.
Björns fjalla um margvisleg efni
og eru girnilegar til fró'ðleiks
og lærdómsríkar.
Skaðaveður. Knútsbylur 7.
janúar 1886, er safnrit um eitt
mesta óveður hérlendis. Knúts-
bylur fór yfir Austurland einni
til þrem stundum fyrir hæsta dag
7. janúar 1886. Var þetta líkast
fellibyl, og fórust í honum alls
15 menn. 800—1000 sauðkindur
töpuðust, 9 hestar og einn tarfur.
Ein kirkjan fauk og nokkur hús.
Skip rak á land og skemmdust,
bátar fuku og brotnuðu og aðrir
lentu í sjór.um.
Það er Halldór Pálsson sem
efni til þessarar bókar.
Bækur frá skunni hafa þótt
Ægóðar og vanda'ðar bækur, og
hentugar til jólagjafa.