Morgunblaðið - 10.11.1965, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 10. nóv. 1965
MORCUNBLAÐIÐ
15
IGARDIGADDIS
eftir Jóhann Hjálmarsson

Kirkja hinrnar heilögu fjölsk yidu í Barcclona.
EINN þeirra manna sem lagði
grundvöiljnn a'ð hinni víðtæku
byHingu í evrópskri myndlist
var Spánverji hann hét Gaudí.
Gaudí var ekki málari heldur
arkitekt, en í mínum augum er
hann allt sem prýtt getur einn
listamann. Þótt hann teiknaði
hús er vel hægt að segja að
hann hafi verið myndlistar-
maður, og hver myndi bera á
móli því að hann hafi verið
stórbrotið skáld?
{ Barcelona er hægur vandi
að kynnast verkum Gaudís. Þar
eru þau flest samankomin.
Fftir að hafa gengið lengi um
götur Barcelona, kem ég að
hæð sem liggur upp að garði
Gaudís: Parque Giiell. Ég geng
framhjá fjósi, fjósalykt hef ég
ekki fundið lengi ög ég hef á
tilfinningunni að ég sé kominn
upp í sveit. Hér er þorpslegt.
Einstaka verzlun, fáein veit-
ingahús.
Og nú stend ég framan við
garð Gaudis. Þetta er garður
har.da börnum, dettur mér
strax í hug. Hliðið er ljósrautt
ei.ns og samansett úr mörgum
stórum skeljum, turna ber við
himin og ^þeir eru fagurlega
málaðir í mörgum litum. Ég
geng upp tröppur, meðfram
þeim eru veggir með lituðum
flísum: ekki get ég ráðið tákn
þeirra, ef þær eru þá til annars
en að gleðja augað? Síðan er
komið í gríðarstóran súlnasal
og þar fyrir ofan er garðurinn.
Hér eru börn að leik, strákar
í handbolta. Þessi ævintýra-
heimur laðar börnin að sér.
Hvarvetna eru hellar með til-
búnum grýlukertum, pálmar
hjá leikvangi barnanna og út-
sýníð er gott yfir borgina, sem
eins og oft áður er hulin mistri.
En ei skyndilega birti til, mætti
sjá alla ieið niður að Römblum.
Þegar ég hef setið í garði
Gaudís imynda ég mér líkan
garo í Reykjavík. En hvar ætti
har.n að vera og hverjir gætu
látið sér detta í hug eitthva'ð
svipað og Gaudí á íslandi? Það
væri víst auðveldlega hægt að
finna stað, en því miður eigum
við engan Gaudí.
Víða í Barcelona eru hús
sem Gaudís hefur teiknað. Þau
sketa sig alls staðar úr. Ég
rakst á eitt með svölum sem
líkist föllnum laufum. Á leið
til jarðar höfðu þau staðnæmst
hér. Mér var hugsað: hvernig
væri að búa í svona húsi, er
það ekki meira fyrir auga'ð en
þægindin? En um kvöldið fór
að skyggja og ljós voru kveikt
í síofunum sá ég ekki betur en
þar væri bjart og viðkunnan-
legt. En það er víst ábyggilega
ekki hægt að fá leigt herbergi
í húsi sem Gaudí hefur teiknað.
Hver veit? Og skyndilega lang-
aði mig óskaplega mikið til að
búa í húsi sem Gaudí hefði
teiknað.
Þau sem hefur gert Gaudí
frægastan er Kirkja hinnar
heiiögu fjölskyldu. Það var
byrjað að byggja hana í Barce-
lotijl 18S2, en hún er ekki hálf-
gérð enn sem komið er.
í fyrstu virðist kirkjan eins
og gríðarmikil afmælisterta, en
þegar maður fer að skoða hana
betur, og verður hugsað til þess
sem eftir á að rísa af henni,
verður Ijóst hve merkileg til-
raun hér hefur verið ger'ð til
byggingalistar.
Gaudí lifði ekki að sjá kirkju
sína alskapaða, og það er vafa-
samt að við eigum eftir að lifa
þá stund. En eftir langan tíma
mun þessi kirkja gnæfa stolt
við himin, og gleðja augu
Barcelonabúa og allra þeirra
sem hér eiga leið um.
Þessi kirkja er einstök í heim
inum. Hvernig gat hún verið
hugsuð og uppfundin hér í
landi hinnar ströngu kirkjulegu
hefðar? Það er spurning sem
Gaudí einn getur svarað. En nú
er nann löngu dáinn, gamli trú-
rækni maðurinn með gráa
skeggi'ð. Mér er sagt að hann
hafi orðið undir bíl.
Báðir koma þeir frá Spáni,
súrrealistarnir miklu Gaudí og
Dalí. Ég bef samt grun um að
þeir hafi verið ólíkir persónu-
leikar.
Spánn hefur lagt mikið af
miirkum til listsögu heimsins.
Ég minnist ekki á fyrri tíma, en
ef við hugsum okkur nútimann
í myndhst, hvernig væri hann
þá án þeirra Gaudís, Dalís,
Pícassos, Mírós og Tapies? Ég
gæti nefnt fleiri, en þetta er
hverju iandi nóg.
Fyrir þá sem hafa yndi af
fögrum húsum er Barcelona
kjörin borg. Það er auðsýnilegt
að hér hafa margir kunnað að
teikna hús á undan þeim Gaudí
og félögum hans. Og það er
einn af hinum mörgu kostum
þessarar glaðværu borgar, að
hér er hægt að reika um og
skoða hús. þótt maður hefði
ekki annað fyrir stafni.
Og svo væri hægt að sitja
allan daginn á bekk í garði
Gau.dís innan um börn og
kurteisa hunda, sem vísa manni
til vegar.
Barcelona, 28. október.
Jóhann Hjálmarsson.
Þróun í smíði fiskiskipa
Fundur FAO í Gautaborg og
sýning á fiskveiðabúnaði
EINS og frá var skýrt í Mbl.
fyrir skömmu, sat Hjálmar R.
Bárðarson skipaskoðunarstjóri
nefndarfundi siglingamálastofn-
unar Sameinuðu Þjóðanna í aðal
stöðvum þeirra í London frá 18.
— 22. október varðandi stöðug-
leika skipa. Af þessari ráðstefnu
fór Hjálmar til Gautaborgar, þar
sem hann sótti ráðstefnu FAO,
matvæla og landbúnaðarstofnun-
ar S.Þ. Þar var fjallað um smíði
fiskiskipa, einkun þeirra sem eru
minni en 100 brúttórúmlestir.
Á fundi þessum voru rædd ýmis
mál í sambandi við smíði fiski-
skipa, þar á meðal um efni til
ísl. sendiherr-
ann afbenti
embættisskilriki
i Buching-
hamhöll
London, 3. nóv., AP — Hinn
nýi sendiherra íslands í Bret-
landi, Guðmundur í. Guðmunds
son, afhenti Elísabetu drottn-
ingu skilríki sín í Buckingham-
höll miðvikudaginn 3. nóvem-
ber.
Sendiherrann ók að þarlend-
um sið til hallarinnar í gömlum
glæsilegum skrautvagni frá 'kon
ungshöllinni með rauðklæddum
ökumönnum og skjaldsveinum.
Var honum tekið með hátíð-
legri móttöku í áheyrnarsaln-
um, sem snýr út að hallargarð-
inum.
Sendiherrafrúin, Rósa Ingólfs
dóttir. var viðstödd athöfnina.
fiskiskipasmiða, t.d. stá'l, gler-
fiber, plast og tré og þá um mis-
munandi aðferðir til að smíða
tréskip — m.a. samlímingu á
tré, og fúavarnir.
Ræddar voru ýmsar gerðir fiski
skipa, allt frá einföldustu ein-
trjáningum þróunarlandanna,
sem í hafa verið settir utanborðs
mótorar í því skyni að auka veiði
tækni þessara landa. Einnig var
rætt um ýmsar gerðir af minni
skuttogurum og möguleikana á
því að nota þá til annarra veiða,
m.a. til síldveiða með herpinót
og kraftblökk. Auk þess voru
rædd áhrif þjóðfélagshátta á
þróun fiskiskipa, geymsla á fiski
í skipunum og vélbúnaður skip-
anna.
Á þessum fundi voru lögð
fram ýmis skjöl og efni þeirra
rætt, og kemur árangurinn af
þeim umræðum væntanlega
fram í bók, er nefnist — Fishing
boats of the World — og er þetta
þriðja bók þessarar tegundar,
sem út kemur á vegum FAO og
FiShing News í London.
Þess má geta, að í samlbandi
við verkefnið framtíðar þróun
fiskiskipa var rætt um, hver
nauðsyn væri á því að fiskiskip
gæfu frá sér sem minnstan háv-
aða, og þá einkum með tilliti til
síldveiða.
Meðan á ráðstefnu þessari stóð
í Gautaborg, var opnuð sýning
þar „Svensk Fiskeri Massa“ og
var ráðstefnugestum boðið að
vera viðstaddir opnun hennar.
Á sýningu þessari var sýndur
ýmis búnaður til fiskveiða, t.d.
asdic-tæki, kraftblakkir, ratsjár,
ýmsar gerðir af netum og bátum
og margar gerðir af vélum fiski-
skipa.
í viðtali við Mbl. sagði Hjálm-
ar R. Bárðarson, að það væri
fróðlegt fyrir íslendinga að kynn
ast því, hve langt eða skammt
næði þekking nágrannaþjóða
okkar á þróun íslenzkrar síld-
veiðitækni í sambandi við kraft-
blökk og asdic.
Eins og kunnugt er þá er kraft
blökkin upphaflega frá Ameríku
komin hingað, og fyrir árvekni
íslenzkra manna var hún hingað
flutt, notkun hennar þróaðist hér
miðað við íslenzkar aðstæður, og
m.a. vegna ágætrar greinar Ja-
kobs Jakobssonar fiskifræðings
um íslenzku aðferðina í ritgerða-
safni bókarinnar „Modern Fis-
hing Gear of t)he World Il“, sem
út kom að tilstuðlan FAO, þá er
mörgum ytra kunnugt um þessa
þróun hér. f umræðum á fund-
unum í Gautaborg var vísað til
„íslenzku aðferðarinnar“ við síld
veiðar í sambandi við upphaflegu
„pacific" aðferðina amerísku,
sem miðast aðallega við fram-
byggð skip. Reyndar kom fram
nokkur misskilningur nokkurra
ræðumanna á hæfni íslenzku að-
ferðarinnar, við mismunandi að-
stæður, m.a. varðandi litla skut-
togara, og þótti mér gott að geta
fengið tækifæri til að leiðrétta
þann misskilning í umræðunum.
Þegar „Svensk Fiskeri Massa“
var opnuð, hélt þar opnunarræðu
Hr. Olaf Johansson, ríkisdags-
maður, sem áður var sjálfur fiski
skipstjóri og nú er formaður
Svenska Vastkustfiskarnas Cen-
tralforbind. f ræðu sinni við opn
um sýningarinnar nefndi hann
ýmsa þróun veiðitækni á síðUstu
árum. Þá gat hann þess m.a. að
nú væru Svíar að byrja að taka
upp þá ágætu veiðiaðferð við
síldveiðar með kraftblökk og
asdic tækjum, sem Norðmenn
hefðu nú tekið upp og þróað á
undanförnum árum. Hér var ís-
lands að engu getið í þessu sam-
bandi. Þó er sannleikurinn sá,
að Norðmenn hafa aldrei leynt
því á neinn hátt, að þróun þess-
arar aðferðar við veiðarnar hafi
orðið á íslenzkum skipum.
Hinsvegar hefir norskur iðn-
aður framleitt megnið af þess-

um taekjum fyrir íslenzka aðila,
bæði kraftblökk og asdic, og þró
að framleiðsluna smátt og smátt
eftir þeirri reynslu, sem varð
einkanlega hérlendis.
Segja mætti, að æskilegt hefði
verið, að íslenzkur iðnaður hefði
getað tekið meiri og virkari þátt
í þessari þróun veiðitækninnar
hér á landi, með því að framleiða
hér einhvern hluta þessa veiði-
tæknibúnaðar. Svo varð þó ekki
Enn um
Skálho'ts-
safn
ÉG TEL mig þurfa að skrifa fá-
ein orð um þetta safn, vegna orð-
róms, sem komið hefur verið á
kreik um það, að horfið hafi út
úr safninu.
Við • ykkur, sem hafið lagt
fram peninga, eða ætlið að gera
það, til að kaupa þetta stór-
merka safn, vil ég segja þetta:
Ég hefi nú tekið á móti ná-
lega öllu safninu, aðeins tveir
smáflokkar eftir og nokkrar bæk
ur, sem verið er að binda, en
fara síðan hver inn í sinn flokk.
• Ég hefi merkt við hverja bók
við móttöku, og enga bók hefur
vantað, hvorki úr söluskránni,
sem fylgdi safni Þorsteins, né
öllu því, sem Kári hefur bætt við,
enda hafa ekki aðrir fjallað um
þetta safn en þeir, sem af alhug
hafa verið að- fylla, bæta og
binda.
Þegar ég hefi endanlega geng-
ið frá safninu, mun það ekki
taka meira en eina til fimm mín-
útur að finna hverja þá bók,
sem óskað er eftir að sjá.
Ég tel mig ekki geta gefið
tæmandi upplýsingar um metra-
fjölda né bindafjölda í hverjum
flokki, meðan hillur eru ekki
allar komnar upp og móttöku
ekki lokið.
Enn eitt get ég sagt ykkur, að
merkara safn hefi ég aldrei haft
með að gera, og betri bókakaup
hafa aldrei verið gerð á íslandi.
Helgi Tryggvason
bókbindári.
um þessa þróun síldveiðitækninn
ar, en þrátt fyrir þá staðreynd
tel ég rétt að við íslendingar lát
um þess getið á alþjóðavettvangi
þegar tækifæri býðst, að islenzk
ir sjómenn hafa þróað þessa nýju
og breyttu veiðiaðferð, sem nú
virðist ætla að ná fótfestu meðal
annarra þjóða.
Jóhannesarborg, 8. nóv. NTB
• Á laugardagskvöld handtók
lögreglan í Jóhannesarborg
247 Afríkumenn fyrir ýmsar
sakir, allt frá lauslæti til þess,
að hafa borið á sér byssu í
heimildarleysi.
Talsmaður lögreglunnar
skýrði fréttamönnum svo frá
á sunnudag, að handtökur
þessar hefðu verið liður í her
ferð lögreglunnar, er miðar
að því að hreinsa Jóhannesar-
borg gersamlega af afbrota-
mönnum. Verði henni ekki
hætt fyrr en bundinn hafi ver
ið endi á rán og gripdeildir
Afríkumanna.
Opinberir
starfsmenn
í Danmörku
taldir
Talningin kostar
1,2 millj. ísL kr.
DANSKA blaðið Information
skýrði frá því í vikunni, að
fyrir dyrum stæði sérstakl
manntal í Danmörku, sem ná
eigi til þeirra, sem starfa hjá
ríkinu. Hefur danski fjár-
málaráðherrann farið fram á
það við fjármálanefnd ríkisins
að 200.000 d. kr. (liðlega^l.2
millj. ísl kr.) verði veittar
til þess að telja ríkisstarfs-
menn í landinu.
Manntal þetta nær til allra
starfsmanna ríkisins, svo og
starfsmanna ýmissa stofnana,
sem njóta ríkisstyrks.