Morgunblaðið - 18.10.1972, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 1972
Ræða Jóhanns Hafstein, formanns Sjálfstæðisflokksins:
Atvinnuvegir í biðsal
ráðlausrar ríkisstjórnar
Rjúfa verður vítahring úrræðaleysis
Hér fer á eftir ræða Jóhanns
Hafstein, formanns Sjálfstæð-
isflokksins, er flutt var við út-
’varpsumræður frá Alþingi um
stefnuræðu forsætisráðherra
í gærkvöldi:
Herra forseti.
Við höfum nú heyrt svokall-
aða „stefnuræðu" forsætisráð-
herra, sem hér er til umræðu.
Það getur verið saklaust, að
menn gleðjist af eigin verkum.
En oflof um eigin verk, er
sjálfshól, sem eigi síður getur
vakið háð en hrifningu í hug-
um annarra.
Hæstvirtur forsætisráð-
herra lítur yfir feril rikis-
stjórnarinnar og verður eftir-
farandi að orði:
„En það gildir nær einu
hvert litið er, hvort heldur
til verklegra framkvæmda,
atvinnuuppbyggingar á
hvaða sviði sem er, félags-
mála, tryggingamála, heil-
brigðismála, menntamála eða
skattamála. Allsstaðar blasa
við framfarir, endurbætur í
löggjöf og breytingar af
ýmsu tagi, sem fólkið í land-
imu er vitni að.“
Hvað sagði ekki Jón sterki
I Skugga Sveini: „Sáuð þið
hvernig ég tók hann.“
Er hæstvirtur forsætisráð-
herra viss um, að fólkið i landi
Inu hafi orðið vitni að svo mik-
iUi dýrð?
EKKERT SAMEÆMI f
AÐGERÐUM:
Var eldra fólkið hrifið af
endurbótunum í skattalöggjöf-
inni? Eru þeir hrifnir launþeg-
arnir, sem nú fá ríkissjóðsávís-
anir í launaumslögunum upp á
fcr. 0,00? Sumiir fá minna en
efcki neití.
Við sjálfstæðismenn vöruð-
um alvarlega við hinni hóf-
lausu álagningu beinna skatta,
sem geri allt I senn: dragi úr
tekjuöflunarlöngun einstakl-
Inga, rýri afköst þeirra í verð-
mætasköpun þjóðarbúsins
og freisti til skattsvika í sjálfs-
vöm. Stjórnarsinnar eru nú
margir famir að viðurkenna
okkar sjónarmið.
Eru umbrotin í félagsmálum
svo mikil, að undrum sæti?
Hvað segja húsbyggjendur,
sem bíða óþreyjufullir eftir af-
greiðslu byggingalána, en fá
enga úrlausn? Steypa þeir
stömpum í menntamála-
ráðuneytinu í röggsamri af-
greiðslu mála og auknum til-
þrifum? 1 tryggingamálum var
grundvöllur lagður að umbót-
um í tíð fyrrverandi stjórnar.
En þar verða heldur ekki fram
kvæmdar umbætur án samheng
is við skattamál.
Á þessum sviðum sem öðrum
skortir yfirsýn og samræmi i
aðgerðum. Af þvi leiðir þann
glundroða, sem gerir áfram
haldandi endurskoðun óhjá-
kvæmilega, sem hefir neytt rík
isstjómina og neyðir hana
áfram til þess að éta ofan i sig
gerða hluti og gefa út bráða-
birgðalög til þess að breyta ný
settri eigin löggjöf.
ÓFÖGUR UÝSING:
Einn helzti sérfræðingur rik
isstjórnarinnar í efnahagsmál-
um lýsir ástandinu í þjóðfélag-
inu með öðrum blæ en hæst-
virtur forsætisráðherra, en nú
bíða ráðherrarnir ráðlegginga
frá þessum manni m.a.
Leyfist mér að tilfæra nokkr
ar glefsur úr þeirri lýsingu,
sem birtist í Þjóðviljanum
þann 30. september s.l. frá þess
um ráðgjafa?
Hann segir að framleiðsluat-
vinnuvegirnir svokölluðu,
sjávarútvegur, landbúnaður og
iðnaður, „séu ýmist reknir með
tapi, eins og sjávarútvegur og
iandbtinaður, eða taplauslr, en
án gróða eins og iðnaður."
Hann segir, að á næsta ári
sé ekki gert ráð fyrir aukn-
ingu á afkastagetu þjóðarbús-
ins. Búizt sé við hallarekstri,
bæði bátaflotans og frystingar
á yfirstandandi ári og togara-
flotann skorti rekstrargrund-
völl, enda haldið gangandi á
sérstökum uppbótum.
Enn segir sérfræðingur ríkis
stjómarinnar:
„En það eru fleiri svið
efnahagslífsins, sem komin
eru úr jafnvægi. Fjárfesting-
arsjóðir landsmanna eru tóm
ir og má ætla, að þá vanti
nokkur hundruð milljónir
tU þess að geta annað því,
sem þegar er búið að ákveða,
svo og því, sem þegar er vit-
að að ráðstafa á.“
Síðan átelur sérfræðingur
imn hina gálausu og hóflausu
skuldasöfnun ríkisstjórnarinn-
ar erlendis og segir loks:
„En eitt ætti að vera orð-
ið I.jóst og það er misræmið
milli framleiðslu þjóðarinnar
og eyðslu hennar. Framleiðsl
an stendur ekki undir eyðsl-
unni. Bruðlið er að sliga þjóð
félagið og skapar vítahrlng
jafnvæglsleysis . I þjóðarbú-
skapnum gagnvart útlöndum
og jafnvægisleysi milli at-
vlnnuvega og einstakl-
inga innanlands."
DÆMIÐ GENGUR EKKI
UPP:
Þessi ráðgjafl rikisstjórnar-
innar sér auðvitað, að dæmið
gengur ekki upp. Einkaneyzlan
á að dómi forsætisráðherra að
aukast um 14-15% og samneyzl
an um 6—7%, en þjóðartekjum-
ar eiga á sama tímn að vaxa
aðeins um 4—5%. Enn á að lifa
á yfirdrætti í viðskiptum við
útlönd, aukinni skuldasöfnun
eða þvi að eyða gjaldeyrissjóði
þjóðarinnar, rétt eins og öðr-
um sjóðum er eytt. En því sjá
ekki ráðherrarnir þetta sjálf-
ir og þá einkum forsætisráð-
herrann, án ábendingar frá sér
stökum ráðgjöfum?
Ég held, að fólkið i landinu
telji sig hafa orðið vitni að því
á rúmlega árs stjómar-
ferli þessarar „Vinstri stjóm-
ar“, sem svo er kölluð. að hún
hafi afrekað ótrúlega miklu á
skömmum tíma í því efni að
snúa traustum og blómlegum
þjóðarbúskap í ráðleysi og full
komna óvissu þar sem öllum
vandanum er frestað að einum
degi: 1 janúar 1973.
ÞÖGN UM
VARNARMÁLIN OG
LANDHELGISMÁL:
Vikjum þá aftur að „stefnu-
ræðunni".
Um tvö aðalmálin, landhelg-
ismálið, og vamarmálin, er í
raun og veru ekkert sagt. Eng-
in greinargerð er gefin
um stöðu samninganna í land-
helgismálinu, né að hverju
stefnir og um varnarmálin er
bókstaflega ekkert sagt —
ekkert!
Við sjálfstæðismenn lögðum
áherzlu á að fylgja landgrunns
stefnunni við útfærslu land-
helginnar. Við höfum sí-
fellt lagt mikla áherzlu á frið-
unarsjónarmiðin, sérstaklega
að friða uppeldisstöðvar ung-
fisks og stöðva þar fyrir-
hyggjulausa rányrkju. Að felld
um tillögum okkar höfum við
borið gæfu til að mynda ein-
ingu, svo að við stæðum sem
einn maður út á við.
Okkar tillögur um eflingu
Landhelgissjóðs og Landhelgis-
gæzlunnar hafa verið hunzað-
ar. Það er þvi mdður, sdður en
svo, að ekki mætti gagnrýna
margt í framkvæmdinni hjá
ríkisstjórninni. Ég skal
láta gagnrýnina liggja
milli hluta að sinni. Einkum
vegna þess, að öll sólarmerki
hafa verið á lofti um það að
undanförnu, að ríkisstjórninni
væri mest þörf á því að hreinsa
loftið i þessu meginmáli lands-
manna í eigin herbúðum, ef
ekki á að hljótast stór-
skaði af.
MERKASTI ÞÁTTURINN:
Þegar kemur að efnahagsmál-
unum tekur forsætisráðherr-
ann skýrt fram. að hann sneiði
algerlega hjá fjármálum ríkis-
ins og þar á meðal skattamál-
um. Hann gleymir alveg að
minnast á framkvæmdaáætlun
ríkisins og fjárþörfina þar.
Þessir meginþættir efnahags-
mála spanna þó meira en þriðj-
ung allra þjóðartekna.
Ætli þessi kafli „stefnuræð-
unnar“ sé ekki örugglega merk
astur fyrir það, sem ekki er
minnzt á? Skyldi nokkur for-
sætisráðherra nálægra landa
fjalla um ástand og horfur í
efnahagsmálum almennt, án
þess að fjalla um þróun utan-
ríkisviðskipta og greiðslujafn-
aðar og án þess að fjalla um
ríkisfjármál og peningamál,
þar á meðal skattamál?
í „stefnuræðunni" er aðeins
að finna slitróttar upplýsingar
um nokkra þætti efnahagsmála,
en ekkert heildaryfirlit um
ástand og þróun þeirra mála.
Staðreyndir þeirra mála eru
hins vegar þessar:
STAÐREYNDIR
EFN AHAGSMÁLA:
Árin 1971 og 1972 heíur ver-
ið einstakt góðæri frá náttúr-
unnar hendi, þrátt fyrir
nokkra minnkun þorskafla á
þessu ári.
Jafnframt hefur verðlag er-
lendis verið þjóðarbúinu hag-
stæðara en í manna minnum.
Þrátt fyrir þetta er nú svo
komið, að helztu atvinnuvegir
landsins, sem enn bjuggu við
blómlegan rekstur á árinu 1971,
eru reknir með miklum og vax-
andi halla og að styrkveiting-
ar hafa verið teknar upp til
afkastamestu og mikilvægustu
atvimniugreina landsins, fisk-
veiða og fiskverkunar. I þessu
skyni á að nota sjóði, sem stofn
aðir voru í tið fyrrverandi rík-
isstjórnar í þvi skyni að
tryggja þjóðina fyrir áföllum
af völdum verðfalls er-
lendis, og þetta á að gerast á
þeim tíma. sem verð erlendis er
hærra en nokkur dæmi eru til
um áður.
Ástæðurnar fyrir þessarl
uggvænlegu þróun í mesta góð
æri, sem um getur, liggja í aug
um uppi. Þær eru, að núver-
andi rikisstjórn hefur misst allt
taumhald á þróun verðlags og
kaupgjalds í landinu og á út-
gjöldum rikisins og á fram-
kvæmdum rikis og ríkisstofn-
ana. Almenningur hefur skjótt
áttað sig á þessari þróun mála,
og misst alla tiltrú á framtíðar
jafnvægi í efnahagsmálum. Ot-
gjöld almennings fara þvi sí-
vaxandi og sparnaður minnk-
andi, þrátt fyrir ört hækk
andi tekjur.
Viðreisnarstjórnin skildi
eftir sig greiðsluafgang ríkis-
sjóðs frá árinu 1970 sem nam
um 460 millj. króna. Vinstrl
stjórnin skilar greiðslu-
lialla eftir góðærið 1971, sem
nemur 340 millj. kr. Hér er 800
millj. kr. mismunur!
Forsætisráðherra segir með
þunga:
„Það er ófrávikjanleg stefna
stjórnar að afgreiða greiðslu-
hallal'aus fjárlög." Þjóðina
skiptir öllu máli, að greiðsluaf
gangur sé á ríkisbúskapnum I
reynd, en ekki bara á pappírn
um í áætlun f járlaga.
TOGARAKAUP AF
HANDAHÓFI:
Starfsemi Framkvæmda-
stofnunarinnar hefur ekki leitt
til sikipulegs áætlunarbúskap-
ar, eins og forsætisráðherra tel
ur, að stefnt hafi verið að.
Togarakaupin, stærsta fram-
kvæmdaáformið, hafa verið
ákveðin, án þess að Fram-
kvæmdastofnunin kæmi þar við
sögu og raunar án nokkurra
undangenginna athugana.
Hefði þó verið ástæða til nokk
urrar fyrirhyggju, þegar haft
er í huga að í tíð fyrrverandi
ríkisstjórnar vaf búið að
kaupa til landsins nokkra
minni skuttogara og ákveða
með löggjöf kaup á 8 stórum,
1000 tonna skuttogurum, og
kaup á 5 nýjum minni skuttog-
urum ráðin. Sama máli hefur
fram að þessu gegnt um fram-
kvæmdaáætlanir frystiiðnaðar-
ins.
Forsætisráðherra vikur að
nokkrum þáttum atvinnumála.
Annar ræðumaður Sjálfstæðis
flokksins mun víkja að sjávar-
útvegsmálum og landbúnaðar-
málum m.a.
GRUNDVÖTLUR
TDNÞRÖUNAR:
Á árunum 1969 til 1971 átti
sér stað meiri aukning í iðnað-
arframleiðslu hérlendis en
nokkru sinni áður. Þessi mikll
vöxtur átti sér tvær rætur.
Annars vegar tilkomu stóriðju
með byggingu álversins í tengsl
um við fyrstu stórvirkjun á ís-
landi, Búrfellsvirkjun, og
byggingu kísiliðjunnar. Hins
vegar almennan vöxt þess iðn-
aðar, sem áður hafði ver-
ið í landinu, og nú tók að
skjóta nýjum greinum og beina
Framh. á bls. 20
Jóhann Hafstein